Strasbourg, 13 December 2012 ACFC/SR/III(2012)005 /Polish version/ THIRD REPORT SUBMITTED BY POLAND PURSUANT TO ARTICLE 25, PARAGRAPH 2 OF THE FRAMEWORK CONVENTION FOR THE PROTECTION OF NATIONAL MINORITIES Received on 13 December 2012 1 III RAPORT DLA SEKRETARZA GENERALNEGO RADY EUROPY Z REALIZACJI PRZEZ RZECZPOSPOLITĄ POLSKĄ POSTANOWIEŃ KONWENCJI RAMOWEJ O OCHRONIE MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH Warszawa, 2012 r. Spis treści WSTĘP......................................................................................................................................................................4 CZĘŚĆ I: OGÓLNA.................................................................................................................................................6 1.Charakterystyka ustroju państwa, podział administracyjny, rozmieszczenie geograficzne mniejszości narodowych i etnicznych.............................................................................................................................7 1.1 Charakterystyka ustroju państwa, podział administracyjny...................................................7 1.2 Rozmieszczenie geograficzne mniejszości narodowych i etnicznych......................................7 2. Status prawa międzynarodowego w ustawodawstwie krajowym............................................................8 3. Liczebność mniejszości narodowych i etnicznych...................................................................................9 4. Charakterystyka mniejszości narodowych i etnicznych........................................................................10 4.1 Ogólna charakterystyka........................................................................................................11 4.2 Charakterystyka poszczególnych mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce...............15 4.3 Charakterystyka społeczności posługującej się językiem regionalnym................................33 5. Opis sytuacji na terenach zamieszkanych przez poszczególne mniejszości..........................................35 6. Podstawowe dane..................................................................................................................................37 CZĘŚĆ II: REALIZACJA KONWENCJI RAMOWEJ O OCHRONIE MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH....38 Artykuł 1....................................................................................................................................................38 Artykuł 2....................................................................................................................................................38 Artykuł 3....................................................................................................................................................39 Artykuł 4....................................................................................................................................................42 Artykuł 5....................................................................................................................................................51 Artykuł 6....................................................................................................................................................62 Artykuł 7....................................................................................................................................................71 Artykuł 8....................................................................................................................................................72 Artykuł 9....................................................................................................................................................80 Artykuł 10..................................................................................................................................................95 Artykuł 11..................................................................................................................................................98 Artykuł 12................................................................................................................................................102 Artykuł 13................................................................................................................................................113 Artykuł 14................................................................................................................................................114 Artykuł 15................................................................................................................................................121 Artykuł 16................................................................................................................................................124 Artykuł 17................................................................................................................................................124 Artykuł 18................................................................................................................................................125 Artykuł 19................................................................................................................................................130 CZĘŚĆ III: ORGANY I INSTYTUCJE ODPOWIEDZIALNE ZA REALIZACJĘ POLITYKI WOBEC MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH ORAZ PODEJMOWANE PRZEZ NIE DZIAŁANIA..............................131 CZĘŚĆ IV: DANE DOTYCZĄCE PRZESTĘPCZOŚCI...................................................................................147 ZAKOŃCZENIE..................................................................................................................................................152 ZAŁĄCZNIKI Załącznik nr 1 – Stan Prawny Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej..............................................................................................................3 Ustawa o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym............................................7 Przepisy dotyczące udziału w życiu publicznym............................................................................................9 Przepisy dotyczące języka.............................................................................................................................21 Przepisy dotyczące kultury............................................................................................................................55 Przepisy dotyczące oświaty...........................................................................................................................57 Przepisy zawarte w kodeksach......................................................................................................................82 Przepisy zawarte w umowach dwustronnych................................................................................................89 2 Załącznik nr 2 - Ogólna charakterystyka mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym Załącznik nr 3 - Rozmieszczenie mniejszości narodowych i etnicznych oraz społeczności posługującej się językiem regionalnym Załącznik nr 4 - Mniejszości narodowe i etniczne oraz społeczność posługująca się językiem regionalnym według miejsca zamieszkania Załącznik nr 5 - Liczba obywateli polskich deklarujących przynależność do mniejszości narodowych i etnicznych w poszczególnych województwach oraz liczba osób deklarujących używanie w kontaktach domowych języka kaszubskiego w poszczególnych województwach Załącznik nr 6 - Lista gmin wpisanych na podstawie art. 10 ustawy z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym (Dz.U. Nr 17, poz. 141, z późn. zm.) do Urzędowego Rejestru Gmin, w których jest używany język pomocniczy Załącznik nr 7- Lista gmin wpisanych na podstawie art. 12 ustawy z dnia 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym (Dz.U. Nr 17, poz. 141, z późn. zm.) do Rejestru gmin, na których obszarze używane są nazwy w języku mniejszości Załącznik nr 8- Zestawienie komentarzy do III Raportu dla Sekretarza Generalnego Rady Europy z realizacji przez Rzeczpospolitą Polską postanowień Konwencji ramowej o ochronie mniejszości narodowych 3 WSTĘP Prezentowany dokument jest trzecim raportem z realizacji Konwencji ramowej o ochronie mniejszości narodowych przygotowanym przez Rzeczpospolitą Polską dla Sekretarza Generalnego Rady Europy. Poprzedni raport został przekazany w dniu 8 listopada 2007 r. Dokument przedstawiany obecnie obejmuje lata 2007-2011. Prezentowane w nim informacje tylko w niektórych przypadkach zawierają dane sprzed dnia 1 stycznia 2007 r. lub dotyczą sytuacji po dniu 31 grudnia 2011 r. W okresie objętym III Raportem sytuacja prawna mniejszości narodowych i etnicznych oraz osób posługujących się językiem regionalnym pozostawała stabilna. Poza zakończeniem procesu ratyfikacji i wejściem w życie z dniem 1 czerwca 2009 r. Europejskiej karty języków regionalnych lub mniejszościowych (której zapisy zostały już uprzednio uwzględnione w obowiązującym prawodawstwie) nie wprowadzano istotnych zmian w zakresie uregulowań prawnych dotyczących mniejszości narodowych i etnicznych. Mniejszości narodowe i etniczne oraz społeczność posługująca się językiem regionalnym w pełni korzystały natomiast z przepisów przyjętej dnia 6 stycznia 2005 ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym - stan ten znalazł odzwierciedlenie w przedstawianym dokumencie. Współpraca