T. C. BURSA ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İSLAM TARİHİ VE SANATLARI ANABİLİM DALI TÜRK İSLAM EDEBİYATI BİLİM DALI ALİ NAR VE İSLÂMÎ EDEBİYAT DÜŞÜNCESİNE YÖNELİK ÇALIŞMALARI (YÜKSEK LİSANS TEZİ) Hatice BEKAROĞLU BURSA-2020 T. C. BURSA ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İSLAM TARİHİ VE SANATLARI ANABİLİM DALI TÜRK İSLAM EDEBİYATI BİLİM DALI ALİ NAR VE İSLÂMÎ EDEBİYAT DÜŞÜNCESİNE YÖNELİK ÇALIŞMALARI (YÜKSEK LİSANS TEZİ) Hatice BEKAROĞLU Danışman: Dr. Öğr. Üyesi Ali İhsan AKÇAY BURSA-2020 ÖZET Adı ve Soyadı : Hatice BEKAROĞLU Üniversite : Bursa Uludağ Üniversitesi Enstitü : Sosyal Bilimler Enstitüsü Anabilim Dalı : İslam Tarihi ve Sanatları Bilim Dalı : Türk İslam Edebiyatı Tezin Niteliği : Yüksek Lisans Tezi Sayfa Sayısı :7 + 134 Mezuniyet Tarihi : …. / …. / 20…….. Tez Danışmanı : Dr. Öğr. Üyesi Ali İhsan AKÇAY “ALİ NAR VE İSLÂMÎ EDEBİYAT DÜŞÜNCESİNE YÖNELİK ÇALIŞMALARI” Tez çalışmamızda, İslâmî Edebiyatın bir bütün olarak incelenmesini savunan ve bu edebiyatın devam ettiği vurgusunu akademik camia dışında yüksek sesle dillendiren Ali Nar’ı ve İslâmî Edebiyat düşüncesine katkılarını konu edindik. Çalışmamızda Ali Nar’ın hayatını dikkatle inceledik ve hayatına dair dönüm noktalarını tespit ettik. Eserlerini inceleyip muhteva açısından değerlendirerek telif ve tercüme başlıkları altında dinî-ilmî ve edebî olmak üzere sınıflandırdık. Tezimizin ikinci bölümünde Ali Nar’ın İslâmî Edebiyat düşüncesine yönelik çalışmalarını değerlendirdik ve faaliyet alanlarına göre sınıflandırdık. Bu bağlamda Ali Nar’ın İslâmî Edebiyata katkılarını dört başlık altında inceledik. İlk olarak içeriğini inceleyerek edebî eserlerini tanıttık. İkinci olarak İslâmî Edebiyat Dergisi’ni ilk sayısından son sayısına kadar inceleyip, bibliyografik kronolojisini oluşturduk. Üçüncü olarak Dünya İslâmî Edebiyat Birliği toplantılarını tespit edip özellikle Türkiye’de yapılmış olan toplantılara ve faaliyet raporlarına ulaşmaya çalıştık. Dördüncü ve son başlığımızda ise İslâmî İlimler Kültür ve Edebiyat Vakfı kısaca İSEV’in kuruluş tarihinden bu yana ulaşabildiğimiz programlarını inceleyip İSEV’in faaliyetlerini konu edindik. Anahtar Kelimeler: Ali Nar, Edebiyat, Dergi, İslâmî Edebiyat Düşüncesi vi ABSTRACT Name and Surname : Hatice BEKAROĞLU University : Bursa Uludag University Institution : Social Science Institution Field : Branch : Degree Awarded : Page Number : Degree Date : …. / …. / 20…….. Supervisor : Dr. Öğr. Üyesi Ali İhsan AKÇAY “ALİ NAR AND HIS WORKS ON THE IDEA OF ISLAMIC LITERATURE” In our work, we focus on Ali Nar, who is committed to the study of Islamic literature as a whole and believes that this literature persists, and consider his contributions to the idea of Islamic literature. For this purpose, we have carefully studied the life of Ali Nar and identified turning points in his life. We have evaluated his works in terms of content, distinguishing between his own works and translations, and religious-scientific and literary writings. In the second part of our work, we examined Ali Nar’s work on Islamic literature and classified it according to its areas of activity. In this context, we considered Ali Nar’s contributions to Islamic literature from four perspectives. First, we examined the content of literary works and presented them. Secondly, we examined all editions of the İslâmî Edebiyat (Islamic Literature) Journal and created a bibliographical chronology. Then we identified the meetings of the World Islamic Literature Association and tried to obtain contents and reports on the meetings in Turkey. In the fourth and last chapter, we briefly reviewed the programmes of the Foundation of Islamic Sciences Culture and Literature (ISEV), which we have been able to achieve since the founding date of the Foundation, and discussed the activities of ISEV. KEYWORDS: Ali Nar, literature, idea of Islamic literature vii İÇİNDEKİLER TEZ ONAY SAYFASI .................................................................................................................................... İİİ YÜKSEK LİSANS/DOKTORA İNTİHAL YAZILIM RAPORU .............................................................................. İV YEMİN METNİ ............................................................................................................................................. V ÖZET ....................................................................................................................................................... Vİ ABSTRACT ............................................................................................................................................ Vİİ İÇİNDEKİLER............................................................................................................................................. Vİİİ GİRİŞ ........................................................................................................................................................... 1 1.BÖLÜM: ................................................................................................................................................... 3 ALİ NAR’IN HAYATI VE ESERLERİ ................................................................................................................. 3 1.1. ALİ NAR’IN HAYATI .................................................................................................................................. 3 1.1.1. Çocukluğu ve Aile Hayatı ................................................................................................................ 3 1.1.2.Orta Öğrenim ve Üniversite ............................................................................................................. 6 1.1.3. Öğretmenliği ................................................................................................................................... 7 1.1.4. Vefatının Ardından ....................................................................................................................... 12 1.2. ALİ NAR’IN ESERLERİ ............................................................................................................................. 19 1.2.1. TELİF ESERLERİ .............................................................................................................................. 19 1.2.1.1. Dinî-İlmî Eserler ......................................................................................................................................19 1.2.1.2. Edebî Eserler ..........................................................................................................................................20 1.2.2. TERCÜME ESERLER ....................................................................................................................... 21 1.2.2.1. Dinî-İlmî Eserler ......................................................................................................................................21 1.2.2.2. Edebî Eserler ..........................................................................................................................................21 2.BÖLÜM: ..................................................................................................................................................22 ALİ NAR’IN DÜŞÜNCE YAPISI, İSLÂMÎ EDEBİYAT KAVRAMINA YAKLAŞIMI VE İSLÂMÎ EDEBİYATA KATKILARI ..................................................................................................................................................................22 2.1. DÜŞÜNCE YAPISI, İSLÂMÎ EDEBİYAT KAVRAMINA YAKLAŞIMI .............................................................. 22 2.2. İSLÂMÎ EDEBİYATA KATKILARI ............................................................................................................... 27 2.2.1. Edebî Eserleri ................................................................................................................................ 27 ARILAR ÜLKESİ ..............................................................................................................................................27 UZAY ÇİFTÇİLERİ ...........................................................................................................................................29 viii PİYESLERİ ........................................................................................................................................................30 ÇAĞDAŞ ARAP HİKÂYESİNDEN SEÇMELER ...........................................................................................................36 YEDİ İKLİM DÖRT KITA 1 ......................................................................................................................................38 ANADOLU GÜNLÜĞÜ ..........................................................................................................................................42 İKİ SONSUZDA GERİLİM/BİR ÇAĞ SONRASINA ....................................................................................................42 EDEBİYATIN İSLAMCASI .......................................................................................................................................43 ÇAĞDAŞ ARAP EDEBİYATINDAN 33 ARAP ŞAİRİ ..................................................................................................43 MİZAH EDEBİYATI (İslâmî Edebiyat Açısından) ....................................................................................................44 SIĞAMADIĞIM DÜNYA ........................................................................................................................................44