Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Koszęcinie Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Koszęcin do 2015 roku KOSZĘCIN 2005 STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH GMINY KOSZĘCIN DO 2015 ROKU _____________________________________________________________________________________________ SPIS TREŚCI Str. I. Wprowadzenie 3 II. Charakterystyka gminy 6 III. Sytuacja społeczno – gospodarcza w gminie Koszęcin 8 IV. Pomoc społeczna w Gminie Koszęcin 13 V. Priorytet strategiczny w pomocy społecznej. 15 VI. Główne kierunki podejmowanych działań w zakresie pomocy społecznej. 16 1. Diagnozowanie i monitorowanie problemów społecznych w pomocy społecznej 16 2. System wsparcia dla osób bezrobotnych korzystających z pomocy społecznej i ich rodzin. 17 3. Zintegrowany system pomocy rodzinie dysfunkcyjnej. 21 4. System wsparcia na rzecz osób niepełnosprawnych i przewlekle chorych 24 5. Sieć wsparcia dla osób starszych . 29 6. System interwencji socjalnej dla innych grup potrzebujących wsparcia i pomocy społecznej, w tym osób bezdomnych, uzależnionych, opuszczających zakłady karne. 31 VII. Profilaktyka i rozwiązywanie problemów alkoholowych. 38 VIII. Wdrażanie Strategii . 41 Integralną częścią niniejszej Strategii jest Gminny Program Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. __________________________________________________________________________________________ 2 Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Koszęcinie STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH GMINY KOSZĘCIN DO 2015 ROKU _____________________________________________________________________________________________ Opracował: Grzegorz Pilawa – Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Koszęcinie przy współpracy Urzędu Gminy w Koszęcinie I. WPROWADZENIE „Strategia rozwiązywania problemów społecznych Gminy Koszęcin do 2015 roku” jest dokumentem wyznaczającym główne kierunki działań mających na celu zapewnienie mieszkańcom gminy odpowiedniej jakości życia. Jakość życia oznacza to wszystko, co składa się na zdolność prowadzenia normalnego życia, osiągania poczucia bezpieczeństwa i własnej wartości oraz możliwość wykorzystania zdolności intelektualnych i psychofizycznych w dążeniu do realizacji celów osobistych, a także szansę samourzeczywistnienia. Jest to produkt wzajemnego oddziaływania warunków społecznych, zdrowotnych, ekonomicznych i środowiskowych, które wpływają na rozwój indywidualny i społeczny. Spełnienie oczekiwań w tym zakresie wymaga podejmowania wielorakich działań strategicznych, w tym zwłaszcza: interwencyjnych – o cechach ratownictwa i likwidacji niedoborów, których źródłem jest niedostatek, ubóstwo, nierówności społeczne, niedostosowanie, patologie społeczne; asekuracyjnych – uprzedzających pojawienie się sytuacji zagrażających bezpieczeństwu socjalnemu; kompensacyjnych – niwelujących luki i deficyty; partycypacyjnych – poszerzających uczestnictwo społeczne w życiu publicznym i zapobiegających wszelkim przejawom dyskryminacji, wykluczeniu społecznemu i marginalizacji. Program budowy i wzmacniania społeczeństwa obywatelskiego opiera się na strategii włączania coraz większych segmentów społeczności w nurt podejmowania __________________________________________________________________________________________ 3 Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Koszęcinie STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH GMINY KOSZĘCIN DO 2015 ROKU _____________________________________________________________________________________________ decyzji oraz zwiększania możliwości ich działania w kluczowych dla życia społecznego obszarach. Potrzeba opracowania niniejszego dokumentu wynika z rosnących zagrożeń, które rodzi ubóstwo oraz inne negatywne zjawiska społeczne chodzi tu głównie o trudną sytuację na rynku pracy co pociąga za sobą spadek zamożności mieszkańców gminy. Strategia rozwiązywania problemów społecznych skonstruowana została na podstawie diagnozy problemów społecznych. Występujące dysfunkcje społeczne szczególności utrzymujące się bezrobocie, ubóstwo, kryzys rodziny, niepełnosprawność, bezdomność, uzależnienia wymagają wprowadzenia skutecznych metod aktywnego przeciwdziałania. Stworzenie spójnego systemu współpracy podmiotów realizujących zadania w zakresie pomocy społecznej, edukacji, ochrony zdrowia, bezpieczeństwa publicznego i innych dziedzin życia zagwarantuje kompleksowość i efektywność podejmowanych działań. Przejawem takiego podejścia będzie troska o najbiedniejszych, zapewnienie równości szans w dostępie do podstawowych usług, a w konsekwencji stworzenie przyjaznej gminy w sferze społecznej. Efektem tak wypracowanej strategii będzie funkcjonalna społeczność i zaradni obywatele. W prace nad „Strategią rozwiązywania problemów społecznych Gminy Koszęcin do 2015 roku” zaangażowane były następujące podmioty: Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Koszęcinie Urząd Gminy Koszęcin Gminna Komisja ds. Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Strategia jest zgodna z założeniami polityki państwa, ustaw kompetencyjnych nakładających na organa administracji rządowej i samorządowej określone obowiązki oraz ze „Strategią Rozwoju Gminy Koszęcin na lata 2004-2015” Bazą opracowania strategii były materiały, analizy statystyczne zgromadzone i opracowane przez Urząd Gminy Koszęcin, Główny Urząd Statystyczny, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Koszęcinie. Powiatowy Urząd Pracy w Lublińcu. __________________________________________________________________________________________ 4 Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Koszęcinie STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH GMINY KOSZĘCIN DO 2015 ROKU _____________________________________________________________________________________________ Po dokonaniu identyfikacji zdiagnozowanych problemów społecznych wyodrębniono siedem obszarów strategicznych, wokół których była budowana strategia rozwiązywania problemów społecznych: - Diagnozowanie i monitorowanie problemów społecznych w pomocy społecznej - System wsparcia dla osób bezrobotnych korzystających z pomocy społecznej i ich rodzin - Zintegrowany system pomocy rodzinie dysfunkcyjnej - System wsparcia na rzecz osób niepełnosprawnych i przewlekle chorych - Sieć wsparcia dla osób starszych - System interwencji socjalnej dla innych grup potrzebujących wsparcia i pomocy społecznej - Profilaktyka i rozwiązywanie problemów alkoholowych. Działania zaplanowane do realizacji w ramach strategii uwzględniają sytuację demograficzną, społeczną, gospodarczą, mieszkaniową, materialną i zdrowotną mieszkańców Gminy Koszęcin. Opracowany dokument jest strategią długookresową – do 2015 roku i zawiera podstawowe cele perspektywiczne, jednakże konieczne będzie ich weryfikowanie. __________________________________________________________________________________________ 5 Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Koszęcinie STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH GMINY KOSZĘCIN DO 2015 ROKU _____________________________________________________________________________________________ II. CHARAKTERYSTYKA GMINY Pierwsza wzmianka o Koszęcinie pochodzi z 1275 roku – związana jest ona z księciem opolskim. Od 1532 roku Koszęcin należał do margrabiego Jerzego Hohenzollerna, a od 1543 roku – do Ferdynanda Habsburga. W 1568 roku cesarz Ferdynand I sprzedał dobra koszęcińskie baronowi von Blacha. Od 1805 do 1945 roku w Koszęcinie rezydowała książęca rodzina Hohenlohe – Ingelfingen. Obecnie Gmina Koszęcin położona jest w województwie śląskim ( podregion północnośląski ) – jest jedną z gmin powiatu lublinieckiego. Powiat lubliniecki składa się z 1 gminy miejskiej, 1 gminy miejsko – wiejskiej oraz 6 gmin wiejskich ( w tym Koszęcin ). Łączna powierzchnia powiatu wynosi 822 km2 – zamieszkuje go 80.525 osób. Położenie Gminy Koszęcin w powiecie lublinieckim przedstawia poniższa mapa : __________________________________________________________________________________________ 6 Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Koszęcinie STRATEGIA ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH GMINY KOSZĘCIN DO 2015 ROKU _____________________________________________________________________________________________ Gmina Koszęcin składa się z 8 sołectw: Koszęcin – 4 444 mieszkańców wraz z Przysiółkami: Irki – 39 mieszkańców, Rzyce - 29 mieszkańców, Nowy Dwór – 11 mieszkańców, Lipowiec – 4 mieszkańców; Strzebiń – 2955 mieszkańców wraz z Przysiółkami: Bukowiec – 184 mieszkańców, Prądy – 173 mieszkańców, Łazy – 165 mieszkańców; Sadów – 1 379 mieszkańców, Rusinowice – 1 319 mieszkańców, wraz z Przysiółkiem Piłka – 78 mieszkańców Wierzbie – 399 mieszkańców, Cieszowa – 291 mieszkańców, Brusiek – 62 mieszkańców wraz z Przysiółkiem Krywałd – 1 osoba Na obszarze 128,54 km2 mieszka 11 532 ludności, co stanowi prawie 14,5.% ludności powiatu, 0,25.% ludności województwa, z czego 50,5.% stanowią kobiety. Gęstość zaludnienia wynosi blisko 90 osób na km2. Gminę cechuje ujemny przyrost naturalny na poziomie - 0,017 na 1000 mieszkańców, jest on wyższy od średniej wojewódzkiej wynoszącej obecnie (-0,5) na 1000 mieszkańców. Powierzchnia gminy stanowi około 15,8 % powierzchni powiatu (822 km 2 ). W tym tereny zainwestowane stanowią około 5,3 % ogólnej powierzchni gminy, ponad 40,0% stanowią użytki rolne, a 49,8% lasy. Świadczy to o rolniczym charakterze gminy. Obok działalności rolniczej rozwija się tylko drobna wytwórczość, handel i usługi. Największą miejscowością Gminy jest Koszęcin, gdzie mieszka 38,4 % ludności Gminy. W 3 kolejnych miejscowościach ( Rusinowice, Strzebiń, Sadów ) mieszka łącznie 49 % obywateli Gminy. Pozostałe sołectwa i osady są stosunkowo małe – zamieszkiwane są ogółem przez około 13 % ludności Gminy. __________________________________________________________________________________________