III. IKERGAZTE NAZIOARTEKO IKERKETA EUSKARAZ Kongresuko artikulu-bilduma ZIENTZIAK ETA NATURA ZIENTZIAK 2019ko maiatzaren 27, 28 eta 29 BAIONA, EUSKAL HERRIA (c) 2019 Udako Euskal Unibertsitatea (UEU) Paueko eta Aturrialdeko Unibertsitatea, Euskal Herriko Unibertsitatea (UPV/EHU), Nafarroako Unibertsitateko Publikoa, Mondragon Unibertsitatea (MU), Deustuko Unibertsitatea (DU), Nafarroako Unibertsitatea eta ESTIA laguntzaileak izan dira edizio honetan. (c) Egileak Editoreak: Olatz Arbelaitz, Urtzi Etxeberria, Ainhoa Latatu, Miren Josu Omaetxebarria Artikuluak Creative Commons Aitortu-PartekatuBerdin 3.0 lizentziapean daude ISBNa: 978-84-8438-681-0 Lan osorako ISBNa: 978-84-8438-685-8 4. liburukia Harremanetarako: [email protected] UEU. Erribera 14 1 D. 48005 Bilbo. Tel.: 94 679 05 46 ZIENTZIAK ETA NATUR ZIENTZIAK Aurkibidea Hitzaurrea..........................................................................................................................................................5 Batzordeak........................................................................................................................................................7 Zulaketa bidezko erresistibitate neurketen simulazioa problema errealen ebazpenean, Jon Ander Rivera González, Elisabete Alberdi Celaya eta David Pardo...........................................11 Ingeniaritzan geometria lantzera bideratutako planteamendu baten azterketa eta gauzatzea, Irantzu Alvarez Gonzalez, Elisabete Alberdi Celaya, Maria Isabel Eguia Ribero, Paulo Etxeberria Ramirez, Maria Jose Garcia Lopez eta Judit Muñoz-Matute................................16 Espazio-denborako EFMaren eta lerroen metodo esplizituen arteko baliokidetasuna: egonkortasun-baldintza, Judit Muñoz-Matute, Elisabete Alberdi Celaya, David Pardo eta Victor Manuel Calo......................................................................................................................23 Piriniotako muturluzearen (Galemys pyrenaicus) ekologia eta emari ekologikoen berrikuspena, Amaiur Esnaola, Jorge González-Esteban, Arturo Elosegi eta Joxerra Aihartza.............................30 Saguzarren izurriekiko zaletasuna mahasti-sistema batean: kontrol biologikorako oinarrizko hastapenak, Unai Baroja, Inazio Garin, Joxerra Aihartza, Nerea Vallejo, Miren Aldasoro eta Urtzi Goiti.....................................................................................................................................37 Alkoxisilanoz eraldatutako emultsio kopolimeroen bilakaera biltegiratzean zehar, Aitor Barquero, Amaia Agirre, Jose Ramon Leiza eta María Jesús Barandiaran.............................44 Forma-memoria materialak ezagutzen, Antonio Veloso, José Manuel Laza eta José Luis Vilas....................52 Euskal kostako estuarioetan bertakoa ez den zooplanktonaren eraginaren analisia, Ziortza Barroeta Ibon Uriarte, Fernando Villate eta Arantza Iriarte .............................................58 Bizkaiko Golkoko antxoaren energia-baliabideak: populazioaren dinamikan eragiten duten prozesu nagusietan dituzten ondorioak, Estibalitz Txurruka, Unai Cotano eta Fernando Villate ................66 Ur gazte frakzioa ibai-arro mediterraneo batean: gainazaleko urak datatzeko metodologia berri baten aplikazioa (Vallcebre Ikerketa Arroak, Pirineoen HE-a), María Valiente, Francesc Gallart, Pilar Llorens eta Jérôme Latron .......................................................................................................74 Euskal Herriko ferra-saguzarren dieten gainezarpena, Miren Aldasoro, Joxerra Aihartza, Aitor Arrizabalaga-Escudero, Urtzi Goiti, Unai Baroja, Nerea Vallejo eta Inazio Garin.................81 Harrapakinen partiketa ehizamolde ezberdineko saguzarretan: Plecotus austriacus (Fisher, 1829) eta Hypsugo savii (Bonaparte, 1837) espezieen kasua, Nerea Vallejo, Carlos Ibañez, Jesus Nogueras, Aitor Arrizabalaga-Escudero eta Inazio Garin.......................................................91 Konpostajearen ahalmena crocosmia X crocosmiflora (Lemoine)ren propaguluak desbitalizatzeko, Iñaki Etxeberria, Gorka A. Izurzu, Joseba S. Arizmendiarrieta eta Natxo Irigoien..........................96 Hutsune erako Akatsen Azterketa Ni-Mn-Z (Z=Ga,Sn,In) Aleazioetan, Iraultza Unzueta Solozabal, Nerea Zabala Unzalu, Vicente Sanchez Alarcos Gomez, Vicente Recarte Callado, Iñaki Pérez de Landazabal, Jose Angel Garcia Martinez eta Fernando Plazaola Muguruza.........102 Tentsio altuko katodoak geruza meheko litio-ioi baterietarako, Iñaki Madinabeitia, Jokin Rikarte, Giorgio Baraldi, Ane Etxebarria, Alberto Garcia, Francisco Fernandez eta Miguel Ángel Muñoz...................................................................................................................110 Brownmilleritaren Ca2AlFeO5 propietate elastikoak, Xabier M. Aretxabaleta, Hegoi Manzano eta Iñigo Etxebarria.........................................................................................................................116 Ekialdeko Kantauriar Itsasoko kostaldeko partikula exopolimeriko gardenen (PEG) urtean zeharreko bilakaera, Ainhoa Uranga, Naiara Abad, Iñigo Azua, Itxaso Artolozaga, Zuriñe Baña, Marian Unanue eta Begoña Ayo .....................................................................................................123 Kukutxeztula: gaitz zaharrarentzako konponbide berrien bila, Xabier Fernandez-Martinez, Jone Amuategi, David González-Bullón, Kepa Belloso-Uribe eta Helena Ostolaza.......................130 Mikrofonien monitorizazio eta kontrola RF kabitateetan, Ander Elejaga, Josu Jugo eta Inari Badillo......138 Onddo harizpitsuen garapenaren erregulazioan parte hartzen duten transkripzio faktoreen dinamika zelularra, Ainara Otamendi, Elixabet Perez-de-Nanclares-Arregi, Elixabet Oiartzabal, Marc S. Cortese, Eduardo A. Espeso eta Oier Etxebeste...............................145 Aktibitate antiproliferatiboa duten konposatu heterozikliko fosforodunen prestaketa: I topoisomerasaren inhibitzaile berrien diseinua, sintesia eta ebaluazio biologikoa, Asier Selas, Concepción Alonso, Gloria Rubiales eta Francisco Palacios.....................................153 IKERGAZTE 2019 Nazioarteko Ikerketa Euskaraz HITZAURREA Duela 45 urte sortu zenetik, euskal komunitate zientifiko-intelektuala trinkotzea da UEUk duen helburu garrantzitsuenetako bat. Elkarren berri izatea ezinbestekoa da ezagutzak aurrera egin dezan, are gehiago gure kasuan, euskaraz lanean dihardugun ikertzaileak hain sakabanatuta egonda. Ildo horretatik, UEUk hainbat arlotako adituak bildu izan ditu zenbait ekimenetan azken hamarkadetan: Informatikari Euskaldunen Bilkurak (11 edizio) Historialari Euskaldunen Topaketak (5 edizio), Hizkuntzalari Euskaldunen Bilkura (3 edizio), Matematikari Euskaldunen Bilkura (3 edizio), Osasun Zientzietako eta Natur Zientzietako ikertzaileen bilkurak (3 edizio), besteak beste, horren adibide argiak dira. Bilkura guzti horiei IkerGazte kongresua gehitu zitzaien 2015.eko maiatzean. Ikerketa, euskara, gazteak, disziplinartekotasuna izan ziren bilgune haren osagai nagusiak. Durangon hasitako bideak, jarraipena izan zuen 2017.ean Iruñean. Eta heldu da 2019.a eta aurtengoan Baiona dugu topagune; maiatzaren 27, 28 eta 29an, Paueko eta Aturrialdeko Unibertsitatean, Errobiko Campusean (Université de Pau et des Pays de l´Adour, Campus de la Nive) elkartuko gara. Hirugarren edizio honek 2015.ean ziurgabetasun handiz hasitako bideak nolabaiteko oinarri sendoa baduela erakusten digu. Eta aurten, beste behin ere, ikergazteen eskutik jasotako ekarpen kopuruak IkerGazte behar beharrezkoa dela ematen digu aditzera. “IkerGazte2019: Nazioarteko Ikerketa Euskaraz” goiburu duen kongresu horren artikulu-bilduma dugu hau. Izenburu honetan Ikerketa, Euskara eta Gaztetasuna bildu nahi izan ditugu. Ikusgarri egin nahi dugu Euskal Herriko ikertzaile gazteek egiten duten nazioarte mailako ikerketa. Maiz nazioartean erakutsi eta aurkezten dira lan horiek, Euskal Herrian eta euskaraz aurkezteko aukera izan gabe. Kongresu honen helburua komunitate-zientifiko euskaldunaren ikertzaileak bildu eta elkarren berri izatea da, arlo guztiak jorratuz; hasi humanitateetatik eta gizarte-zientzietatik, eta zientzia zehatz, natur zientzia, ingeniaritza, arkitektura eta osasun-arloetako gaietaraino. Nazioartean ingelesez argitaratu ohi diren lanak euskaraz ere argitaratzeko eta zabaltzeko aukeraren aldeko apustua da. Hirugarren edizio hau euskaraz egindako ikerketan mugarri dela dakigu! Honelako kongresu bat aurrera ateratzeko ezinbestekoa da bai banakoen lan eskerga, baita erakunde publiko eta pribatu ugariren laguntza ere: UEUko lan-taldea, Iparraldeko Sostengu Taldea eta UEUkideak; Batzorde Zientifikoko ikertzaileak eta Batzorde Dinamizatzaileko ikergazteak; Unibertsitate eta Ikertalde laguntzaileak; aldizkari zientifikoak eta bestelako laguntzaileak. Aurten azpimarratzekoak dira IKER Euskara eta euskal testuen ikerketa-zentroaren aldetik eta Paueko eta Aturrialdeko Unibertsitatearengandin (UPPA) jasotako interesa eta babesa. Bestalde, Baionako Udalak eta Udalbiltzak sariak babestu dituzte. Horrez gain, hainbat pertsonak eta komunikabidek erakutsitako atxikimendua ere aipatu nahi dugu. Esker mila guztiei. Egitarau interesgarri eta erakargarria da, arlo guztietako ekarpenak biltzen dituena; 49 ahozko aurkezpenak dira eta 53 poster modukoak. Guztira 102 komunikazio. Hasieran, 111 komunikazio jaso ziren, baina gainbegiratze-prozesua gainditu ondoren 102 daude bilduma honetan. 5 Jakintza-arloei dagokionez hauek dira zenbakiak: Giza Zientziak eta Artea 19 Gizarte Zientziak eta Zuzenbidea