STRATEGIA ROZWOJU GMINY SWARZĘDZ NA LATA 2021-2030 PROJEKT – STYCZEŃ 2021 Opracowanie: Urząd Miasta i Gminy w Swarzędzu we współpracy z Wielkopolską Akademią Na- uki i Rozwoju Spółka z ograniczoną odpowie- dzialnością, Spółka komandytowa oraz Krajo- wym Instytutem Jakości. Strategię Rozwoju Gminy Swarzędz na lata 2021-2030 opracowano w oparciu o materiały źródłowe wydziałów Urzędu Miasta i Gminy w Swarzędzu oraz gminnych jednostek orga- nizacyjnych. Strategia Rozwoju Gminy Swarzędz na lata 2021-2030 zawiera dane według stanu na 31 grudnia 2019 roku, o ile nie zaznaczono ina- czej. Autorzy zdjęć wykorzystanych w opracowaniu: Marek Błachnio, Marek Kaczmarczyk, Jacek Mójta, Maciej Sobczyk. SPIS TREŚCI WPROWADZENIE .......................................................................................................... 4 CZĘŚĆ I: STAN I WYZWANIA ROZWOJU GMINY SWARZĘDZ ................................... 8 1. Wnioski z diagnozy sytuacji społecznej ............................................................................ 9 2. Wnioski z diagnozy sytuacji gospodarczej ...................................................................... 12 3. Wnioski z diagnozy sytuacji przestrzennej ...................................................................... 16 4. Ocena jakości życia w Gminie na podstawie wyników badań ankietowych ................... 19 4.1. Ocena sytuacji Gminy .................................................................................................. 19 4.2. Pożądane priorytety rozwojowe ................................................................................... 20 5. Analiza SWOT z uwzględnieniem elementów partycypacji społecznej .......................... 22 CZĘŚĆ II: STRATEGICZNE KIERUNKI ROZWOJU GMINY SWARZĘDZ ....................25 1. Misja i wizja ..................................................................................................................... 26 2. Cele strategiczne rozwoju w wymiarze przestrzennym, gospodarczym i społecznym. Kierunki działań podejmowanych dla osiągnięcia celów strategicznych. Oczekiwane rezultaty planowanych działań oraz wskaźniki ich osiągnięcia ....................................... 27 3. Model struktury funkcjonalno-przestrzennej Gminy Swarzędz ....................................... 40 4. Ustalenia i rekomendacje w zakresie kształtowania i prowadzenia polityki przestrzennej w Gminie ......................................................................................................................... 42 5. Spójność kierunków rozwoju Gminy z kierunkami wynikającymi ze strategii rozwoju województwa. Obszary strategicznej interwencji określone w strategii rozwoju województwa wraz z zakresem planowanych działań .................................................... 44 6. System realizacji strategii, w tym wytyczne do sporządzenia dokumentów wykonawczych ........................................................................................................................................ 49 7. Ramy finansowe i źródła finansowania ........................................................................... 50 ZAŁĄCZNIKI .................................................................................................................52 Załącznik 1: Diagnoza sytuacji przestrzennej, gospodarczej i społecznej Gminy Swarzędz ..... 53 Załącznik 2: Wzór ankiety ............................................................................................................ 96 Załącznik 3: Tabela ewaluacyjna ............................................................................................... 100 STRATEGIA ROZWOJU GMINY SWARZĘDZ NA LATA 2021-2030 WPROWADZENIE 4 WPROWADZENIE Strategia Rozwoju Gminy Swarzędz na lata 2021-2030 jest podstawowym instrumentem długofalowego zarządzania Gminą. Określa ona nadrzędne kierunki rozwoju Gminy w perspektywie do 2030 roku oraz pozwala na zapewnienie ciągłości i trwałości działania władz Gminy, niezależnie od zmieniających się uwarunkowań. Umożliwia ona również efektywne gospodarowanie własnymi zasobami, takimi jak: śro- dowisko przyrodnicze i kulturowe, zasoby ludzkie, infrastrukturalne, czy środki finansowe oraz stanowi formalną podstawę do przygotowania i oceny wniosków o finansowanie zadań ze źródeł zewnętrznych. Strategia Rozwoju Gminy Swarzędz na lata 2021-2030 jest dokumentem nadrzędnym względem innych dokumentów planistyczno-strategicznych obowiązujących w Gminie Swarzędz, a także spójny z doku- mentami wyższego rzędu – Strategią rozwoju województwa wielkopolskiego do 2030 roku oraz Krajową Strategią Rozwoju Regionalnego 2030. Będzie ona wyznaczała również ramy dla planów i programów powstających w Gminie podczas jej obowiązywania. Została ona opracowana na podstawie aktualnych dokumentów planistycznych, sprawozdań oraz da- nych statystycznych. Podstawowym dokumentem prawnym wykorzystywanym podczas przygotowania Strategii była ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym oraz ustawa z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju. Ponadto wzięto również pod uwagę zapisy poprzedniej, nieaktualnej Strategii Rozwoju Gminy Swarzędz, obowiązującej do 2020 roku. Ważnym elementem w pracach nad Strategią była partycypacja społeczna. Diagnoza strategiczna została uzupełniona o analizę ankiet wypełnionych przez mieszkańców. Ważnym elementem prac nad Strategią był udział, doradztwo i wsparcie Zespołu ds. opracowania projektu Strategii Rozwoju Gminy Swarzędz na lata 2021-2030, w skład którego wchodzili reprezen- tanci władz, jednostek organizacyjnych i społeczności lokalnej: • Barbara Czachura – Przewodnicząca Rady Miejskiej w Swarzędzu (Przewodnicząca Zespołu), • Wojciech Kmieciak – Wiceprzewodniczący Rady Miejskiej w Swarzędzu, • Piotr Baranowski – radny Rady Miejskiej w Swarzędzu, • Adrian Senyk – radny Rady Miejskiej w Swarzędzu, • Tomasz Majchrzak – radny Rady Miejskiej w Swarzędzu, • Joanna Wojtysiak-Tierling – radna Rady Miejskiej w Swarzędzu, • Agata Kubacka – Sekretarz Gminy Swarzędz, • Grzegorz Taterka – Pierwszy Zastępca Burmistrza, • Tomasz Zwoliński – Drugi Zastępca Burmistrza, • Karolina Dziekan – Skarbnik Gminy, • Szymon Pieniowski – Zastępca Skarbnika Gminy, • Jędrzej Cesar – kierownik Wydziału Architektury i Urbanistyki Urzędu Miasta i Gminy w Swa- rzędzu, • Bartłomiej Majchrzak – kierownik Wydziału Inwestycji Urzędu Miasta i Gminy w Swarzędzu, • Alicja Smelka – kierownik Wydziału Infrastruktury Drogowej Urzędu Miasta i Gminy w Swarzę- dzu, • Dorota Zaremba – kierownik Wydziału Edukacji Urzędu Miasta i Gminy w Swarzędzu, • Paweł Radzewicz – kierownik Wydziału Pozyskiwania Funduszy Urzędu Miasta i Gminy w Swa- rzędzu, • Izabela Paprzycka – kierownik Wydziału Promocji Urzędu Miasta i Gminy w Swarzędzu, • Mariusz Szrajbrowski – kierownik Wydziału Nadzoru Właścicielskiego i Transportu Urzędu Mia- sta i Gminy w Swarzędzu, • Michał Marciniak – kierownik Wydziału Teleinformatyki Urzędu Miasta i Gminy w Swarzędzu, • Joanna Sonnak – kierownik Wydziału Ochrony Środowiska Urzędu Miasta i Gminy w Swarzę- dzu, 5 STRATEGIA ROZWOJU GMINY SWARZĘDZ NA LATA 2021-2030 • Anna Domasiewicz – kierownik Wydziału Geodezji i Nieruchomości Urzędu Miasta i Gminy w Swarzędzu, • Filip Przepióra – dyrektor Ośrodka Kultury w Swarzędzu, • Mariola Józwiak – dyrektor Swarzędzkiego Centrum Sportu i Rekreacji, • Anna Renda – dyrektor Ośrodka Pomocy Społecznej w Swarzędzu, • Renata Czarnecka-Pyła – dyrektor Biblioteki Publicznej w Swarzędzu. Dodatkowo Zespół ds. opracowania projektu Strategii wspierali eksperci z Wielkopolskiej Akademii Na- uki i Rozwoju z Poznania: • Irma Kuznetsova – Kierownik Zespołu ds. rozwoju usług dla JST, • Iwona Nowacka – Starszy specjalista ds. rozwoju usług dla JST, • Agnieszka Osuch – Socjolog, trener, konsultant. Pracę nad Strategią rozpoczęto w październiku 2020 roku, kiedy to Rada Miejska w Swarzędzu przyjęła uchwałę nr XXIX/335/2020 z dnia 27 października 2020 roku w sprawie określenia szczegółowego trybu i harmonogramu opracowania projektu Strategii Rozwoju Gminy Swarzędz na lata 2021-2030. Następ- nie został powołany Zespół ds. opracowania projektu Strategii Rozwoju Gminy Swarzędz na lata 2021- 2030 zgodnie z zarządzeniem nr WOM.0050.1.161.2020 Burmistrza Miasta i Gminy Swarzędz z dnia 16 listopada 2020 roku, zmienionym zarządzeniem nr WOM.0050.1.167.2020 Burmistrza Miasta i Gminy Swarzędz z dnia 24 listopada 2020 roku. Do jego zadań należało opracowanie założeń do projektu Strategii, pomoc przy opracowaniu projektu Strategii oraz uczestnictwo w warsztatach strate- gicznych: 1) warsztacie pierwszym dotyczącym określenia mocnych i słabych stron Gminy Swarzędz oraz szans i zagrożeń, który odbył się w dniu 18 listopada 2020 roku, 2) warsztacie drugim dotyczącym opracowania misji, wizji, celów i działań strategicznych, który odbył się w dniu 3 grudnia 2020 roku. Warsztaty przeprowadzone zostały metodą design thinking polegającym na spojrzeniu na problem z wielu perspektyw oraz wyjściu poza utarte schematy i wypracowanie niestandardowych rozwiązań. Podczas warsztatów uczestnicy dyskutowali na temat edukacji, ochrony środowiska, społeczności, zdrowia, gospodarki, promocji, turystyki, kultury, infrastruktury, komunikacji, bezpieczeństwa – z punktu widzenia różnych grup społecznych (rodziców, młodzieży, seniorów, przedsiębiorców, rolników, inwe- storów, turystów, pracowników Gminy). Podczas pracy w grupach zdefiniowano obszary problemowe, wskazano mocne strony Gminy oraz szanse na jej rozwój. Na tej podstawie wyznaczono obszary pro- blemowe, z których wynikają cele strategiczne. Te z kolei zostały