Jaarverslag 2016 Bestuursverslag 1 Inleiding en terugblik 6 2. Organisatie, structuur en doelstellingen 11 3. Beschikking budgetsubsidie 2016 gemeente Nijmegen 15 4. Prestaties 20 5. Samenwerking 22 6. Marketing 26 7. Benchmarkgegevens 29 8. Toelichting op de jaarrekening 30 9. Toekomst 34 Jaarrekening 3 10. Geconsolideerde balans per 31 december 2016 38 11. Geconsolideerde winst-en-verliesrekening over 2016 39 12. Geconsolideerde grondslagen voor waardering en resultaatbepaling 40 13. Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december 2016 43 14. Toelichting op de geconsolideerde winst-en-verliesrekening over 2016 46 15. Enkelvoudige balans per 31 december 2016 49 16. Enkelvoudige winst –en verliesrekening over 2016 50 17. Algemene grondslagen voor de opstelling van de enkelvoudige jaarrekening 50 18. Toelichting op de enkelvoudige balans per 31 december 2016 52 Inhouds 19. Toelichting op de enkelvoudige winst-en-verliesrekening 56 opgave 20. Overige gegevens 57 Grote zaal Concertgebouw De Vereeniging Sinds 1915 4 5 Bestuurs- verslag 1. Inleiding en terugblik Een moeilijk en ambivalent jaar De Vereeniging 2016 was voor onze organisatie een moeilijk jaar. Zoals in het Strategisch Beleidsplan 2014-2018 staat beschreven, streven we ernaar De Allereerst vanwege de ziekte en het overlijden van Anne Marie Kalkman, onze directeur/bestuurder. Vereeniging weer als muziektempel van Gelderland op de kaart te zetten. Met ingang van ons Na een ziekbed van 5 maanden en een intensieve therapie, die helaas niet is aangeslagen, is zij aan Jubileum seizoen ‘15-‘16 hebben wij een start gemaakt met de ‘wederopbouw’ van onze klassieke haar ziekte overleden op 19 juni 2016. muziekprogrammering. In een zeer druk bezochte bijeenkomst in haar geliefde Stadsschouwburg hebben we van haar Het aanbod werd tot dan toe voornamelijk door onze vaste huurders Het Gelders Orkest (HGO) afscheid genomen met een warme terugblik op de vier jaar waarin zij van grote betekenis is en de Nijmeegse Stichting voor Kamermuziek (NSvK) verzorgd, die in een vast publiek voorzien geweest voor de ontwikkeling van onze beide podia. We missen haar en zullen haar blijvend in onze met hun symfonische en kamermuzikale programmering. De klassieke muziekprogrammering herinnering houden. waarin De Vereeniging voorzag was toe aan een uitbreiding en aansluiting bij het veelzijdige Daarnaast had de organisatie vooral op het gebied van de commerciële exploitatie een moeilijke aanbod dat een concertzaal van deze statuur vandaag de dag kan en moet bieden. Maar het leek tijd. De horeca en verhuur zijn in 2015 overgenomen van een externe cateraar in eigen beheer. bovenal ernstig te kort te schieten in een eigenzinnige stad als Nijmegen: een hoogopgeleide en Tegenvallende omzetten, wisselende kwaliteit, negatieve recensies in de pers, drie wisselingen in anarchistische stad die qua aanbod om veel meer avontuur leek te vragen. het management van de afdeling hebben niet bijgedragen aan het succes van de afdeling. We Vanaf seizoen 15-16 hebben wij dan ook geïnvesteerd in de opbouw van een eigen, vanuit De komen daar in de loop van dit verslag nog op terug. Vereeniging geïnitieerde programmeringslijn. Dit houdt in dat wij het bestaande aanbod van het HGO en de NSvK omarmen, maar aanvullend een 20-tal, op diverse wijze vernieuwende klassieke Ook waren er veel wisselingen in de personele samenstelling van ons bedrijf, die tot de nodige concerten hebben geprogrammeerd. Daarbij hebben we ons gericht op avontuurlijke programma’s onrust in de organisatie hebben geleid. van hoge artistieke kwaliteit met verbindingen naar andere genres en disciplines, die recht doen aan het muzikale aanbod en de nieuwe presentatievormen van vandaag de dag. Dit betekent Maar we kijken daarentegen met een goed gevoel terug op onze culturele prestaties. dat er ook steeds meer aandacht wordt besteed aan secundaire factoren die de concerten 6 toegankelijker maken, zoals bijvoorbeeld lengte van de concerten en het werken met een flexibele 7 Programmering opstelling van de musici en publiek. De programmering van de beide podia, de culturele verhuur aan externe culturele klanten zijn in dit Zo stonden in 2016 onder meer de volgende concerten op het programma: verslagjaar boven verwachting positief uitgevallen, zowel artistiek, als financieel. • de alternatieve paasvoorstelling Sarah’s Passion door het bij uitstek interdisciplinair werkende gezelschap Silbersee; Stadsschouwburg • het muziek theatrale programma De Storm door het Nederlands Kamerkoor en Hadewych De programmering heeft de afgelopen jaren een frisse impuls gekregen; we zijn een schouwburg Minnis; met een brede programmering, maar vanaf 2015 zijn we echt gaan profileren op toneel, dans, • de indrukwekkende en zelden te horen Missa Solemnis door het Orkest van de Achttiende eeuw opera en klassieke muziek. 2016 was het jaar waarin deze programmeringslijn nog meer tot en Capella Amsterdam; wasdom kwam. Een mooi voorbeeld is de intensieve samenwerking met Scapino Ballet Rotterdam. • een spetterende vertolking van Reichs Music for 18 Musicians door de gezelschappen Dit jaar stonden ze voor de eerste keer - per productie - twee dagen in Nijmegen. Een experiment Asko|Schönberg, Slagwerk Den Haag en Wishfull Singing; dat goed is bevallen. Met bijna 60% zaalbezetting voor zowel Pablo als Holland & Le Chat Noir • het muzikale college rondom de Goldberg Variaties door pianist Jan-Willem Rozenboom; een zien we dat meerdaagse bespeling een positieve uitwerking heeft op publieksbereik. Uit de focus sfeervol kerstconcert door de Holland Baroque. op o.a. dans is ook de danscursus voortgekomen. Deze startte dit seizoen met 30 cursisten. De • Ook zetten we onze kinderconcerten voort, met onder andere de succesvolle Orkaan productie reacties van publiek zijn positief; de verdieping rondom de voorstelling wordt enorm gewaardeerd. Cellostorm door het Cello8ctet Amsterdam. Volgend jaar breiden we het cursusaanbod dan ook uit met (naast dans) een cursus rondom toneel • Tevens namen wij als Vereeniging weer deel aan de Dutch Classical Talent –tour, waarin en klassieke muziek. jong afgestudeerde musici na selectie door een vakjury een coaching traject doorlopen dat Dit jaar zijn we er ook in geslaagd een groot aantal voorstellingen bij te boeken gedurende het resulteert in een concerttour langs Nederlandse concertzalen. seizoen. Hans Teeuwen en Theo Maassen kwamen langs, voor Pieter Derks konden we een extra dag bijboeken en ook het intieme Shakespeare by heart diende zich later in het seizoen aan. Naast deze programmering heeft de organisatie een vervolgstap gezet op het gebied van We hebben een goed toneelseizoen gedraaid. Door steeds meer artistiek interessant aanbod vernieuwende formules voor nieuwe doelgroepen. Zo hebben we in samenwerking met Het Gelders te tonen en wat minder gemakkelijk, commercieel programma, zien we dat het aanbod steeds Orkest en het Nationaal Jeugd Orkest in januari 2016 een eerste pilot gedaan voor een geheel door beter aansluit bij de wensen van het Nijmeegse publiek. Met ruim 37% zaalbezetting voor ons ons zelf ontwikkelde nieuwe formule voor 40+ ers. Deze eerste editie (I Feel) zal in 2017 een vervolg toneelaanbod haalden we een twee procent hogere gemiddelde bezettingsgraad dan het jaar daarvoor. krijgen met het programma Amaro’s symfonische keukengeheimen. Aanvullend op deze nieuwe Voor de realisering van de backstage voorziening is 4,6 mio nodig en nog eens 4 mio voor de overige vormen heeft De Vereeniging haar samenwerking met 24Classics voortgezet. Zo werd binnen het nog te realiseren delen uit het masterplan. Voor de backstage is het grootste deel al gereserveerd Theaterweekend (jan 2016) een programma met klassieke hits gepresenteerd, een gelegenheid door de gemeente Nijmegen. Voor het resterende bedrag wordt een beroep gedaan op de provincie waarmee door de enorme landelijke campagne een groot nieuw publiek werd bereikt. Ook is De Gelderland en particuliere fondsen, evenals voor de overige 4 mio. Naar verwachting komt er medio Vereeniging met 24Classics een samenwerking aangegaan door de landelijke Happy Bachdag ook in 2017 duidelijkheid over het beschikbare budget en kan de verbouwing beginnen medio 2018. de stad Nijmegen te organiseren. Financiën Tenslotte organiseerden we in samenwerking met de Vrienden van De Vereeniging het eerste Financieel blijft onze organisatie te kwetsbaar. Ons landelijk Theater Analyse Systeem (zie Podium voor de Stad, een speciaal evenement waarin De Vereeniging podium geeft aan paragraaf 7) laat de schrikbarende verschillen in het subsidiëren van onze twee podia met vijf semiprofessionele en amateurmusici in de stad. Gezien het succes van deze dag zullen wij dit als vergelijkbare collega’s zien, die gemiddeld meer dan twee keer meer subsidie per inwoner mogen jaarlijks terugkerend evenement voortzetten. ontvangen dan de Stadsschouwburg en De Vereeniging. Daarentegen zijn onze prestaties in vergelijking met onze collega instellingen weer substantieel groter (bezoekersaantallen en Horeca en externe verhuur gemiddelde zaalbezetting). Goed ondernemerschap? Jazeker, maar wel met te grote risico’s voor Hierboven is al aangegeven, dat deze afdeling niet de verwachte kwaliteit en financiële opbrengst de toekomst. De organisatie is té afhankelijk van haar rendementen uit (1) voorstellingen en (2) heeft geleverd als verwacht. horeca en verhuur. Dat zou niet zo moeten zijn: Na een vliegende start in 2015 liepen de bezoekersaantallen van het restaurant sterk terug. We Allereerst is de organisatie daarmee te kwetsbaar bij