MIASTO I GMINA MIKOŁAJKI STUDIUM UWARUNKOWA Ń I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO MIASTA I GMINY MIKOŁAJKI CZ ĘŚĆ I ANALIZA UWARUNKOWA Ń ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO Zał ącznik nr 1 do uchwały …........................ Rady Miejskiej w Mikołajkach z dnia …................................ Tekst ujednolicony zawieraj ący ustalenia przyj ęte Uchwał ą Rady Miejskiej w Mikołajkach Nr I/2/99 z dnia 26 lutego 1999 r. w sprawie uchwalenia Studium uwarunkowa ń i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Mikołajki oraz zmiany wprowadzone na podstawie niniejszej uchwały. MIKOŁAJKI 2016 SPIS TRE ŚCI 1. UWARUNKOWANIA ZEWN ĘTRZNE ROZWOJU MIASTA I GMINY MIKOŁAJKI – (polityka 3 przestrzenna pa ństwa, plan zagospodarowania przestrzennego województwa) 2. UWARUNKOWANIA WYNIKAJ ĄCE Z DOTYCHCZASOWEGO PRZEZNACZENIA, 13 ZAGOSPODAROWANIA I UZBROJENIA TERENU ORAZ STANU ŁADU PRZESTRZENNEGO I WYMOGÓW JEGO OCHRONY 3. STAN ŚRODOWISKA, W TYM STAN ROLNICZEJ I LE ŚNEJ PRZESTRZENI 22 PRODUKCYJNEJ, WIELKO ŚCI I JAKO ŚCI ZASOBÓW WODNYCH ORAZ WYMOGÓW OCHRONY ŚRODOWISKA, PRZYRODY I KRAJOBRAZU, W TYM KRAJOBRAZU KULTUROWEGO - ekofizjografia 4. STAN DZIEDZICTWA KULTUROWEGO, ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY 32 WSPÓŁCZESNEJ 5. WARUNKI I JAKO ŚCI ŻYCIA MIESZKA ŃCÓW, W TYM WARUNKI OCHRONY ICH 41 ZDROWIA ORAZ ZAGRO ŻENIA BEZPIECZE ŃSTWA LUDNO ŚCI I JEJ MIENIA 6. POTRZEBY I MO ŻLIWO ŚCI ROZWOJU GMINY - bilans terenów przeznaczonych pod 48 zabudow ę 7. STAN SYSTEMÓW KOMUNIKACJI I INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ, W TYM 55 STOPNIA UPORZ ĄDKOWANIA GOSPODARKI WODNO-ŚCIEKOWEJ, ENERGETYCZNEJ ORAZ GOSPODARKI ODPADAMI 8. WYST ĘPOWANIE OBSZARÓW NATURALNYCH ZAGRO ŻEŃ GEOLOGICZNYCH, 60 UDOKUMENTOWANYCH ZŁÓ Ż KOPALIN, ZASOBÓW WÓD PODZIEMNYCH ORAZ WYST ĘPOWANIE TERENÓW GÓRNICZYCH WYZNACZONYCH NA PODSTAWIE PRZEPISÓW ODR ĘBNYCH 2 ROZDZIAŁ 1. Uwarunkowania zewn ętrzne rozwoju miasta i gminy Mikołajki (polityka przestrzenna pa ństwa, plan zagospodarowania przestrzennego województwa) 1.1. Uwarunkowania rozwoju wynikaj ące z polityki przestrzennej pa ństwa Jako podstaw ę okre ślenia uwarunkowa ń rozwoju miasta i gminy Mikołajki w szerszym kontekście przyj ęto Koncepcj ę Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 uchwalon ą przez Rad ę Ministrów w 2013 r. oraz Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Warmi ńsko- Mazurskiego uchwalony przez Sejmik Województwa Warmi ńsko-Mazurskiego w dniu 27 maja 2015 r. (Uchwała Nr VII/164/15 z dnia 27 maja 2015 r.). W polityce pa ństwa sformułowane zostały podstawowe zasady uznane za wiod ące dla rozwoju województwa jako cało ści, w tym w szczególno ści: • tworzenia warunków równomiernego rozwoju poza du żymi miastami, • rozwoju infrastruktury transportowej i telekomunikacyjnej (np. sieci szerokopasmowe), • poszanowania środowiska naturalnego i walorów krajobrazowych, a tak że kulturowych, • wzmacniania odporno ści Polski na zagro żenia zwi ązane z bezpiecze ństwem energetycznym (np. poprzez budowanie poł ącze ń energetycznych z s ąsiednimi pa ństwami) czy ekstremalnymi zjawiskami naturalnymi (np. powodziami), • systematycznej budowy i utrzymania skutecznego systemu planowania przestrzennego (np. eliminowania chaotycznego sposobu zabudowy przedmieść ). Uwarunkowania ogólne wynikaj ące z przyj ętej polityki przestrzennej pa ństwa w odniesieniu do obszaru miasta i gminy okre ślaj ą rol ę obszaru w polityce przestrzennej pa ństwa. Zgodnie z KPZK 2030 obszar gminy Mikołajki obj ęty jest zjawiskiem dosy ć silnej depopulacji oraz przesuni ęcia w zakresie miejsca zamieszkania na korzy ść terenów miejskich (wyludnianie si ę wsi/ powi ększanie si ę miasta). Sytuacj ę w tym zakresie na tle regionu pokazuje rysunek 1. Rys. 1. Źródło: Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 – Mapa 2 Pod wzgl ędem udziału miasta i gminy w strukturze gospodarczej kraju sytuacja kształtuje si ę na 3 przeci ętnym poziomie. Mikołajki nale żą do obszarów o dosy ć wysokim poziomie nasycenia podmiotami gospodarczymi w przeliczeniu na 1000 mieszka ńców oraz najni ższym w kraju poziomie produkcji sprzedanej przemysłu w przeliczeniu na 1 mieszka ńca. Najbli ższymi o środkami o znacznie lepszych wska źnikach w tym zakresie s ą miasta: Gi życko, Mr ągowo, Pisz i poło żony nieco dalej Ełk. Sytuacj ę gospodarcz ą na tle regionu przedstawia rysunek 2. Rys. 2. Źródło: Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 – Mapa 7 Rekreacja oraz produkcja rolna to podstawowe funkcje gminy. Samo miast Mikołajki nie jest zauwa żane w strukturze sieci osadniczej kraju i województwa. Jedynym wska źnikiem wyró żniaj ącym Mikołajki w regionie (w skali kraju równie ż) jest liczba udzielonych noclegów. Wska źnik ten kształtuje si ę na najwy ższym poziomie w kraju. St ąd szczególne preferencje dla rozwoju bazy turystyczno-wypoczynkowej wynikaj ące z poło żenia w centrum Krainy wielkich Jezior Mazurskich oraz w stosunkowo niedu żej odległo ści od granicy z północnej i wschodniej (mo żliwe czynniki transgraniczne w stymulowaniu rozwoju miasta i gminy). KPZK 2030 wskazuje jako dosy ć istotny czynnik rozwoju gminy Mikołajki fakt poło żenia na trasie wa żnego śródl ądowego szlaku wodnego o znaczeniu turystycznym Z punktu widzenia podstawowych kierunków polityki przestrzennej pa ństwa obszar gminy Mikołajki poło żony jest poza oddziaływaniem sieci głównych o środków metropolitalnych oraz najwa żniejszych o środków regionalnych. Wskazuje si ę jednocze śnie poło żenie w paśmie rozwijania powi ąza ń funkcjonalnych pomi ędzy obszarami poło żonymi na obrze żach pa ństwa. Jest to obszar wymagaj ący zwi ększenia dost ępu do usług podstawowych, w tym komunikacyjnych. Zaliczony te ż został do regionu Polska Wschodnia wymagaj ącego działa ń wspieraj ących procesy urbanizacyjne, restrukturyzacj ę obszarów wiejskich oraz wykorzystanie potencjału wynikaj ącego z przygranicznego poło żenia. Pod wzgl ędem rozwoju rolnictwa jest to obszar o niskiej produktywno ści towarowej zawieraj ącej si ę w przedziale do 1000 zł/ha, przy niskim wska źniku oceny jako ści rolniczej przestrzeni produkcyjnej wynosz ącym do 45 punktów (wg skali IUNG w Puławach). Udział u żytków rolnych w powierzchni gminy jest na jednym z ni ższych poziomów (ok. 40%). Sytuacj ę rolnictwa w gminie Mikołajki na tle regionu przedstawiono na rysunku 3. 4 Rys. 3. Źródło: Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 – Mapa 8 Podstaw ą rozwoju przestrzeni gminy i miasta s ą powi ązania gospodarcze na poziomie regionalnym i krajowym. Miasto i gmina Mikołajki odgrywa w rozwoju gospodarczym Polski marginaln ą rol ę, za wyj ątkiem rozwoju sektora turystycznego, który prezentuje wska źniki najwy ższe w kraju. Przepływy mi ędzygał ęziowe s ą prawie niezauwa żalne w skali kraju, a na terenie gminy nie jest zlokalizowana siedziba lub filia żadnego z przedsi ębiorstw zaliczanych do „500” najwi ększych w Polsce. Głównym czynnikiem stymuluj ącym rozwój obszaru s ą powiazania transportowe, przy czym nie chodzi tylko o transport drogowy, ale o powi ązania komunikacyjne w szerokim zakresie. Sytuacj ę miasta i gminy na tle krajowej polityki transportowej przedstawiono na rysunku 4. Rys. 4. Źródło: Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 – Mapa 10 5 Analizowany obszar w polityce krajowe poło żony jest w znacznym oddaleniu od głównych korytarzy komunikacyjnych, co skutkuje utrzymywaniem si ę niekorzystnych tendencji w rozwoju gospodarczym. Zakładana modernizacja i rozbudowa korytarza transportowego o znaczeniu strategicznym, oparta mniej wi ęcej na dotychczasowym przebiegu drogi krajowej nr 16 mogłaby przyczyni ć si ę do rozwoju obszaru. Likwidacja linii kolejowej i brak perspektyw rozwoju w tym zakresie przynosi dodatkowe negatywne skutki w strukturze ludno ściowej gminy. Nale ży równie ż zauwa żyć, że wska źnik mi ędzygał ęziowej dost ępno ści transportowej kształtuje si ę na najni ższym w kraju poziomie. Podsumowanie Z punktu widzenia krajowej polityki przestrzennej obszar miasta i gminy Mikołajki ma marginalne znaczenie, za wyj ątkiem rozwoju sektora turystycznego oraz dosy ć mgli ście zarysowanej koncepcji utworzenia |parku narodowego. W najbli ższych latach (perspektywa 2030) nie przewiduje si ę na tym terenie lub w bezpo średnim s ąsiedztwie inwestycji publicznych wynikaj ących z polityki pa ństwa. W uj ęciu syntetycznym mo żna stwierdzi ć, że najwa żniejsze korytarze komunikacyjne oraz infrastrukturalne (wyznaczone na poziomie krajowym) zlokalizowane s ą wzdłu ż granicy wschodnie j i zachodniej województwa, w układzie południkowym i nie dotycz ą obszaru miasta i gminy Mikołajki. Centralna cz ęść województwa bazuje na relacjach (promienistych) Warszawa – Olsztyn, co równie ż pozostawia badany obszar poza zasi ęgiem oddziaływania głównych przepływów mi ędzygał ęziowych. 2. Uwarunkowania rozwoju wynikaj ące z polityki regionalnej Polityka regionalna warunkuj ąca sposób realizacji polityki przestrzennej na poziomie gminy okre ślona została w planie zagospodarowania przestrzennego województwa (PZPWM 2015). Plan województwa wyznacza podstawowe cele zagospodarowania przestrzennego na poziomie regionalnym. Celem głównym polityki przestrzennej władz samorz ądowych jest: z równowa żony rozwój przestrzenny województwa, realizowany poprzez wykorzystanie cech i zasobów przestrzeni regionu, dla zwi ększenia jego spójno ści w wymiarze przestrzennym, społecznym i gospodarczym, z uwzgl ędnieniem ładu przestrzennego oraz zachowania wysokich walorów środowiska i krajobrazu . W zwi ązku z powy ższym jako główny kierunek zagospodarowania przestrzennego województwa przyj ęto: przywrócenie i kształtowanie ładu przestrzennego jako główny cel w