DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO Lublin, dnia 7 lipca 2020 r. Poz. 3659 ROZSTRZYGNIĘCIE NADZORCZE NR PN-II.4131.191 .2020 WOJEWODY LUBELSKIEGO z dnia 6 lipca 2020 r. stwierdzające nieważność uchwały Nr XIII/84/2020 Rady Gminy Rybczewice z dnia 1 czerwca 2020r. w sprawie uchwalenia statutów sołectw Gminy Rybczewice, w części obejmującej § 4 ust. 3 w brzmieniu: „w szczególności”, § 6 ust. 4 w brzmieniu: „Rada Sołecka”, § 11 ust. 3 pkt 2, pkt 3 w brzmieniu: „inicjowanie i”, § 11 ust. 3 (powtórzonej numeracji), § 31 ust. 1 w brzmieniu: „oraz obowiązujące ustawy” - Statutu Sołectwa Rybczewice Pierwsze, stanowiącego załącznik Nr 1 do uchwały, - Statutu Sołectwa Rybczewice Drugie, stanowiącego załącznik Nr 2 do uchwały, - Statutu Sołectwa Stryjno- Kolonia, stanowiącego załącznik Nr 3 do uchwały, - Statutu Sołectwa Stryjno Pierwsze, stanowiącego załącznik Nr 4 do uchwały, - Statutu Sołectwa Stryjno Drugie, stanowiącego załącznik Nr 5 do uchwały, - Statutu Sołectwa Wygnanowice, stanowiącego załącznik Nr 6 do uchwały, - Statutu Sołectwa Choiny, stanowiącego załącznik Nr 7 do uchwały, - Statutu Sołectwa Częstoborowice, stanowiącego załącznik Nr 8 do uchwały, - Statutu Sołectwa Pilaszkowice Pierwsze, stanowiącego załącznik Nr 9 do uchwały, - Statutu Sołectwa Bazar, stanowiącego załącznik Nr 10 do uchwały, - Statutu Sołectwa Pilaszkowice Drugie, stanowiącego załącznik Nr 11 do uchwały, - Statutu Sołectwa Zygmuntów, stanowiącego załącznik Nr 12 do uchwały, - Statutu Sołectwa Izdebno, stanowiącego załącznik Nr 13 do uchwały, - Statutu Sołectwa Izdebno -Kolonia, stanowiącego załącznik Nr 14 do uchwały, - Statutu Sołectwa Podizdebno, stanowiącego załącznik Nr 15 do uchwały. Na podstawie art. 91 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2020 r. poz. 713) stwierdzam nieważność uchwały Nr XIII/84/2020 Rady Gminy Rybczewice z dnia 1 czerwca 2020r. w sprawie uchwalenia statutów sołectw Gminy Rybczewice, w części obejmującej § 4 ust. 3 w brzmieniu: „w szczególności”, § 6 ust. 4 w brzmieniu: „Rada Sołecka”, § 11 ust. 3 pkt 2, pkt 3 w brzmieniu: „inicjowanie i”, § 11 ust. 3 (powtórzonej numeracji), § 31 ust. 1 w brzmieniu: „oraz obowiązujące ustawy” ᠆ Statutu Sołectwa Rybczewice Pierwsze, stanowiącego załącznik Nr 1 do uchwały, ᠆ Statutu Sołectwa Rybczewice Drugie, stanowiącego załącznik Nr 2 do uchwały, ᠆ Statutu Sołectwa Stryjno- Kolonia, stanowiącego załącznik Nr 3 do uchwały, ᠆ Statutu Sołectwa Stryjno Pierwsze, stanowiącego załącznik Nr 4 do uchwały, ᠆ Statutu Sołectwa Stryjno Drugie, stanowiącego załącznik Nr 5 do uchwały, Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 2 – Poz. 3659 ᠆ Statutu Sołectwa Wygnanowice, stanowiącego załącznik Nr 6 do uchwały, ᠆ Statutu Sołectwa Choiny, stanowiącego załącznik Nr 7 do uchwały, ᠆ Statutu Sołectwa Częstoborowice, stanowiącego załącznik Nr 8 do uchwały, ᠆ Statutu Sołectwa Pilaszkowice Pierwsze, stanowiącego załącznik Nr 9 do uchwały, ᠆ Statutu Sołectwa Bazar, stanowiącego załącznik Nr 10 do uchwały, ᠆ Statutu Sołectwa Pilaszkowice Drugie, stanowiącego załącznik Nr 11 do uchwały, ᠆ Statutu Sołectwa Zygmuntów, stanowiącego załącznik Nr 12 do uchwały, ᠆ Statutu Sołectwa Izdebno, stanowiącego załącznik Nr 13 do uchwały, ᠆ Statutu Sołectwa Izdebno -Kolonia, stanowiącego załącznik Nr 14 do uchwały, ᠆ Statutu Sołectwa Podizdebno, stanowiącego załącznik Nr 15 do uchwały. Uzasadnienie Uchwała Nr XIII/84/2020 została doręczona organowi nadzoru w dniu 9 czerwca 2020 r. Powołując w podstawie prawnej uchwały m. in. art. 35 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym Rada Gminy Rybczewice nadała jednobrzmiące statuty sołectwom. Statuty sołectw stanowią załączniki Nr 1 do Nr 15 do ww. uchwały. Stosownie do art. 40 ust. 2 pkt 1 ustawy o samorządzie gminnym, uchwała rady gminy w sprawie nadania statutu sołectwu należy do aktów prawa miejscowego, które zgodnie z art. 87 ust. 2 Konstytucji RP, zaliczane są do źródeł prawa powszechnie obowiązującego na obszarze działania organów, które je ustanowiły. Odnosi się do niej zatem zasada wyrażona w art. 94 Konstytucji RP, zgodnie z którą akty prawa miejscowego stanowione są na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie. Ustawowe upoważnienie do stanowienia przez radę gminy statutów sołectw zawiera przepis art. 35 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, zgodnie z którym organizację i zakres działania jednostki pomocniczej określa rada gminy odrębnym statutem, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami. Powołany przepis jest rozwinięciem, określonej w art. 5 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym, kompetencji rady gminy w zakresie tworzenia jednostek pomocniczych - w tym sołectw. Jednocześnie w art. 35 ust. 3 ustawy ustawodawca określił zakres przedmiotowy unormowań, jakie bezwzględnie powinien zawierać statut jednostki pomocniczej, wskazując, iż akt ten określa w szczególności: nazwę i obszar jednostki pomocniczej (pkt 1), zasady i tryb wyborów organów jednostki pomocniczej (pkt 2), organizację i zadania organów jednostki pomocniczej (pkt 3), zakres zadań przekazanych jednostce przez gminę oraz sposób ich realizacji (pkt 4), jak również zakres i formy kontroli oraz nadzoru organów gminy nad działalnością organów jednostki pomocniczej (pkt 5). Zgodnie z § 4 ust. 3 Statutów Sołectw, do zadań Sołectwa należą wszystkie sprawy istotne dla jego mieszkańców, w szczególności: (…). Użycie w przytoczonej regulacji statutów zwrotu „w szczególności" powoduje, że zadania sołectwa określone zostały w formie wyliczenia otwartego. Taka regulacja oznacza, że dopuszczalne są także inne, niewymienione w uchwale, zadania sołectwa. Tymczasem zgodnie z art. 35 ust. 3 pkt 3 i 4 ustawy o samorządzie gminnym rada została zobowiązana do określenia w statucie zadań organów jednostki pomocniczej, zakresu zadań przekazanych jednostce przez gminę oraz sposobu ich realizacji. Rada, kierując się wytycznymi zawartymi w treści udzielonego jej upoważnienia do podjęcia uchwały, powinna uregulować w sposób kompleksowy i precyzyjny materię podlegającą regulacji. Zadania organów jednostek organów jednostki pomocniczej, zakres zadań przekazanych jednostce przez gminę oraz sposób ich realizacji powinny być szczegółowo i wyraźnie wymienione. Rada podejmując uchwałę była obowiązana do precyzyjnej realizacji normy kompetencyjnej. Tym samym była władna do określenia konkretnego zakresu zadań powierzonych sołectwom do realizacji. Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego – 3 – Poz. 3659 Przyjęcie innego założenia umożliwiłoby przekazywanie sołectwom zadań w trybie pozastatutowym, zarówno przez radę gminy, jak i przez organ wykonawczy gminy. Taki porządek ustrojowy sołectwa jest sprzeczny z upoważnieniem ustawowym z art. 35 ust. 3 pkt 3 i 4 ustawy o samorządzie gminnym. Stanowi to także istotne naruszenie art. 7 Konstytucji, nakazującego organom władzy publicznej działanie na podstawie i w granicach prawa (por. m. in. wyroki WSA we Wrocławiu z dnia 5 czerwca 2012 r. sygn. akt III SA/Wr 111/12, z dnia 10 lipca 2013 r. III SA/Wr 440/13). Szeroki zakres delegacji ustawowej nie oznacza dowolności w uchwalaniu statutów jednostki pomocniczej. Granice swobody prawodawczej rady gminy ograniczone są przez przepisy ustawy o samorządzie gminnym. Zdaniem organu nadzoru, prawo do określania zadań jednostki pomocniczej w statucie tej jednostki, które ustawodawca przyznał radzie gminy, należy rozumieć jako upoważnienie do określenia wyłącznie rzeczowych przepisów, bez możliwości poszerzania o dodatkowe kompetencje. W § 11 ust. 3 pkt 2 Statutów Sołectw Rada postanowiła, że do zadań rady sołeckiej należy sporządzanie projektów uchwał Zebrania Wiejskiego. W ocenie organu nadzoru powyższa regulacja została przyjęta z istotnym naruszeniem przywołanego wyżej art. 36 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym. Ustawa określa jednoznacznie charakter rady sołeckiej jako ciała wspomagającego działalność sołtysa. Rada Sołecka nie jest zatem odrębnym organem sołectwa, wyposażonym w samoistne kompetencje, a jej rola ma charakter konsultacyjny i została ograniczona do udzielania pomocy, ułatwiania działania sołtysowi. Z powyższego wynika, iż Rada Sołecka w zakresie wykonywania swoich funkcji, nie jest organem podległym zebraniu wiejskiemu lecz sołtysowi. Rada Gminy nie jest władna odwrócić tej zależności w uchwalanym statucie sołectwa. Tym samym nie znajduje uzasadnienia prawnego zapis dotyczący sporządzania projektów uchwał i Zebrania Wiejskiego, z którym Rada Sołecka nie jest w żaden sposób organizacyjnie związana. Ponadto należy stwierdzić, że Rada Sołecka jako organ konsultacyjny i doradczy nie ma samoistnych kompetencji, a tym samym nie ma uprawnień do samodzielnego działania. Rada nie może sama inicjować działań, jej rola dotyczy wyłącznie wspomagania działalności sołtysa i ma ona wobec niego charakter służebny. Nie znajduje zatem podstaw prawnych również przyznanie w statucie sołectwa Radzie Sołeckiej uprawnienia określonego w § 6 ust. 4 statutów – inicjowanie wniosku o którym mowa w pkt 11 (o podejmowanie uchwały w sprawie wniosku o przeznaczenie środków funduszu sołeckiego na dany rok budżetowy (…) oraz wynikającego z § 11 ust. 3 pkt 3 statutów - inicjowania imprez wiejskich w dziedzinie kultury, sportu i wypoczynku. Zgodnie z § 11 ust. 3 Statutów (powtórzonej numeracji), przewodniczącym rady sołeckiej jest sołtys o ile zebranie wiejskie nie wybierze przewodniczącego ze składu Rady Sołeckiej. Uwzględnienie w składzie rady sołeckiej sołtysa - w tym przypadku jako jej przewodniczącego narusza ustawowo określony w art. 36 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym model ustalania składu tego kolegium. Stosownie do treści