PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA MIASTA I GMINY BUK NA LATA 2009 – 2012 Z PERSPEKTYW Ą NA LATA 2013 – 2016 Wykonawca: BBF Sp. z o.o. ul. D ąbrowskiego 461 60-451 Pozna ń Kwiecie ń 2009 Program Ochrony Środowiska Miasta i Gminy Buk na lata 2009-2012 z perspektyw ą na lata 2013-2016 Skład Rady Programowej: Przewodnicz ący Członkowie: Główni autorzy opracowania: BBF Sp. z o.o. ul. D ąbrowskiego 461 60-451 Pozna ń Zespół pod kierownictwem dr Jacka Kurzawy 2 Program Ochrony Środowiska Miasta i Gminy Buk na lata 2009-2012 z perspektyw ą na lata 2013-2016 Spis Tre ści 1 WST ĘP................................................................................................................................7 1.1 Podstawa prawna opracowania.....................................................................................7 1.2 Koncepcja "Programu ochrony środowiska" ..................................................................8 1.2.1 Forma realizacji zamówienia ................................................................................12 1.3 Zało Ŝenia struktury Programu .....................................................................................12 1.4 Metodyka tworzenia Programu....................................................................................14 1.4.1 Główne uwarunkowania Programu.......................................................................14 1.4.2 Przyj ęte zało Ŝenia metodyczne ............................................................................17 1.5 Zawarto ść dokumentu "Programu ..." ..........................................................................19 1.6 Ogólna charakterystyka obszaru obj ętego Programem ...............................................20 1.6.1 Charakterystyka środowiska przyrodniczego i zasobów naturalnych....................21 2 ZAŁO śENIA I UWARUNKOWANIA PROGRAMU .............................................................24 2.1 Cele i kierunki działa ń o charakterze systemowym......................................................29 2.1.1 Wł ączenie aspektów ekologicznych do polityk sektorowych.................................29 2.1.2 Aktywizacja rynku do działa ń na rzecz ochrony środowiska .................................29 2.1.3 Zarz ądzanie środowiskowe ..................................................................................30 2.1.4 Odpowiedzialno ść za szkody w środowisku .........................................................31 2.1.5 Edukacja i udział społecze ństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska .....32 2.1.6 Rozwój bada ń i post ęp techniczny .......................................................................32 2.1.7 Aspekty ekologiczne w planowaniu oraz zagospodarowaniu przestrzennym........33 2.1.8 Mechanizmy prawne, ekonomiczne i finansowe...................................................34 2.2 Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne u Ŝytkowanie zasobów przyrody .....35 2.2.1 Ochrona przyrody i krajobrazu .............................................................................35 2.2.2 Ochrona i zrównowa Ŝony rozwój lasów................................................................37 2.2.3 Ochrona powierzchni ziemi ..................................................................................38 2.2.4 Ochrona zasobów geologicznych.........................................................................39 2.2.5 Ochrona i racjonalne gospodarowanie zasobami wód..........................................40 2.2.6 Biotechnologie i organizmy zmodyfikowane genetycznie .....................................41 2.3 ZrównowaŜone wykorzystanie materiałów, wody i energii ...........................................42 2.3.1 Materiałochłonno ść , wodochłonno ść , energochłonno ść i odpadowo ść produkcji..42 2.3.2 Wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych.....................................................42 2.3.3 Kształtowanie zasobów wodnych oraz ochrona przed powodzi ą i skutkami suszy43 2.4 Środowisko i zdrowie - dalsza poprawa jako ści środowiska i bezpiecze ństwa ekologicznego .......................................................................................................................44 2.4.1 Relacja " środowisko-zdrowie" ..............................................................................44 2.4.2 Jako ść wód ..........................................................................................................45 2.4.3 Zanieczyszczenie powietrza.................................................................................46 2.4.4 Substancje chemiczne w środowisku ...................................................................47 2.4.5 Zapobieganie niszczeniu ozonu stratosferycznego ..............................................48 2.4.6 Powa Ŝne awarie przemysłowe .............................................................................49 2.4.7 Oddziaływanie hałasu ..........................................................................................49 2.4.8 Oddziaływanie pól elektromagnetycznych............................................................50 2.4.9 Bezpiecze ństwo j ądrowe i ochrona przed promieniowaniem................................50 2.5 Ochrona klimatu ..........................................................................................................50 2.6 Ocena realizacji polityki ekologicznej ..........................................................................54 3 IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW EKOLOGICZNYCH I OCENA WDRA śANIA PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA GMINY I MIASTA BUK NA LATA 2005-2008 ................................55 3 Program Ochrony Środowiska Miasta i Gminy Buk na lata 2009-2012 z perspektyw ą na lata 2013-2016 3.1 System transportowy...................................................................................................56 3.2 Rolnictwo ....................................................................................................................56 3.3 Turystyka i rekreacja ...................................................................................................56 3.4 Energetyka zawodowa i przemysł ...............................................................................57 3.5 Osadnictwo .................................................................................................................57 3.6 Aktywizacja rynku do działa ń na rzecz ochrony środowiska ........................................57 3.7 Edukacja ekologiczna..................................................................................................57 4 STRATEGIA OCHRONY ŚRODOWISKA DO 2012 ROKU................................................59 4.1 Działania o charakterze systemowym..........................................................................59 4.1.1 Aspekty ekologiczne w politykach sektorowych....................................................59 4.1.2 Aktywizacja rynku do działa ń na rzecz ochrony środowiska .................................71 4.1.3 Edukacja ekologiczna...........................................................................................72 4.1.4 Współpraca ponadlokalna ....................................................................................76 4.2 Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne u Ŝytkowanie zasobów przyrody .....77 4.2.1 Ochrona przyrody i krajobrazu .............................................................................77 4.2.2 Ochrona lasów .....................................................................................................81 4.2.3 Ochrona gleb .......................................................................................................84 4.2.4 Zasoby kopalin.....................................................................................................86 4.3 Poprawa jako ści środowiska i bezpiecze ństwa ekologicznego ....................................87 4.3.1 Relacja środowisko a zdrowie ..............................................................................87 4.3.2 Kształtowanie stosunków wodnych i ochrona przed powodzi ą .............................88 4.3.3 Powietrze atmosferyczne .....................................................................................92 4.3.4 Hałas i pola elektromagnetyczne..........................................................................94 4.3.5 Awarie przemysłowe ............................................................................................97 4.4 Zrównowa Ŝone wykorzystanie surowców, materiałów, wody i energii..........................98 4.4.1 Wodochłonno ść i energochłonno ść gospodarki....................................................98 4.4.2 Wykorzystanie energii odnawialnej.....................................................................100 4.5 Prognozowany stan środowiska w 2016 roku............................................................101 4.5.1 Wprowadzenie ...................................................................................................101 4.5.2 Zasoby wodne....................................................................................................102 4.5.3 Powietrze atmosferyczne ...................................................................................102 4.5.4 Hałas..................................................................................................................102 4.5.5 Powierzchnia ziemi ............................................................................................103 5 PLAN OPERACYJNY NA LATA 2009 - 2012...................................................................104