nr 8 – 2017 KRONIKA POWIATU POznańskieGO Poznań 2017 Redaguje Zespół w składzie: Lena Bednarska, Grażyna Głowacka, Katarzyna Wozińska-Gracz, Andrzej Ogórkiewicz (sekretarz redakcji), Piotr Zalewski, Tomasz Skupio, Mirosław Wieloch, Andrzej Wróblewicz (redaktor na- czelny) Adres Redakcji: Starostwo Powiatowe w Poznaniu ul. Jackowskiego 18 60-509 Poznań Współpraca: Wydawnictwo Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej i Centrum Animacji Kultury w Poznaniu ul. Prusa 3, 60-819 Poznań tel. (61) 8 664 08 75 fax (61) 66 27 366 e-mail: [email protected] Projekt okładki: Dorota Bojkowska Skład, łamanie: Bojkowska STUDIO Redaktor: Patryk Szaj Korekta: Patryk Szaj Fotografie: A. Augustyn, M. Janas, M. Kubiczek, K. Linkowski, Z. Maląg, G. Nowacka, M. Pawlik, K. Ratajczak, Starostwo Powiatowe w Poznaniu, Studio Net 24, Urząd Gminy Suchy Las „Kronika Powiatu Poznańskiego” w 2017 roku została wydana ze środków finansowych powiatu poznańskiego. © Starostwo Powiatowe w Poznaniu ISSN 2082-3509 Druk, oprawa: Wrocławska Drukarnia Naukowa PAN im. Stanisława Kulczyńskiego Sp. z o.o. ul. Lelewela 4 53-505 Wrocław SPiS treści DZIś I JUTRO powiatu POZNAńSKIeGO Andrzej Ogórkiewicz, Plany rozwoju aglomeracji poznańskiej. Wywiad ze starostą poznańskim Janem Grabkowskim 5 Katarzyna Kazmucha, Maciej Grupa, Dekada z Metropolią Poznań 11 Romuald Najdek, Wizja Centrum Kształcenia Praktycznego przy Zespole Szkół nr 1 w Swarzędzu 17 Tomasz Morawski, Powiatowa przedsiębiorczość w sieci 23 HISTORIA I kultura Andrzej Ogórkiewicz, Wojciech Bogusławski – 260. urodziny 25 Ryszard Chruszczewski, Powstanie wielkopolskie i jego uczestnicy na terenie gminy Suchy Las 31 Arkadiusz Małyszka, Pamięć o powstaniu wielkopolskim w powiecie poznańskim 45 Aleksandra Warczyńska, Wojciech Bogusławski i historia niezwykłego kamienia. Nowa gra edukacyjna w serii Wielkopolskie Questy 53 Powiat sportowo I TURySTyCZNIe Krzysztof Ratajczak, Powiatowa17. na radiowej fali 57 Maciej Pawlik, 2016/2017 – XVIII sportowy rok szkolny 61 Artur Krysztofiak, Legendy Puszczy Zielonki 67 MINął ROK... Aneta Szczepaniak-Głębocka, Zdarzyło się. Kronika wydarzeń w powiecie poznańskim 73 Katarzyna Wozińska-Gracz, Czytane, podpatrzone, podsłuchane. W mediach o powiecie poznańskim 127 Dziś i jutro powiatu poznańskiego Plany rozwoju aglomeracji PoznańSkiej wywiad ze StaroStą PoznańSkim janem grabkowSkim andrzej ogórkiewicz* Metropolia a aglomeracja. Jak ro- zumieć te dwa pojęcia? Metropolie to naprawdę ogromne organizmy, przeważnie miejskie, powstałe z połączenia co najmniej kilku jednostek administracyjnych poprzez wyraźny akt stworzenia, poprzez porozumienie będące efektem unii wielu, poprzednio odrębnych, części. Do najbardziej znanych należą metropolia hano- werska czy te największe, jak Paryż i Londyn. Jan Grabkowski * Sekretarz redakcji „Kroniki Powiatu Po- starosta POZNAńSKI znańskiego”, dyrektor Centrum Kultury fot. archiwum Starostwa Powiatowego i Biblioteki Publicznej Gminy Suchy Las w Poznaniu 5 Kronika Powiatu Poznańskiego nr 8-2017 Aglomeracja to twór powstały Dzięki temu przepływowi jesz- w sposób naturalny. Nazwa ta po- cze bardziej zacieśniły się więzy du- chodzi od łacińskiego agglomeratio żego miasta z mniejszymi miejsco- oznaczającego nagromadzenie róż- wościami. Ludność o podobnych nych jednostek administracyjnych potrzebach i możliwościach rozlała w wyniku koncentracji zabudowy. się na sporym obszarze, tworząc Można powiedzieć, że aglomeracja coraz spójniejszy organizm aglo- konstytuuje się w wyniku rozło- meracji poznańskiej. Dziś w wie- żonego w czasie narastania tkanki lu przypadkach granica pomiędzy miejsko-wiejskiej – jest czymś, do miastem a wsią wyraźnie się zacie- czego się odnosimy, diagnozując ra, a nawet staje się niewidzialna. potrzeby i podejmując działania Tak jest choćby w przypadku Czer- właściwe dla zaistniałej sytuacji. wonaka i Suchego Lasu. A jak to wygląda w przypadku Model aglomeracyjny jest Panu aglomeracji poznańskiej? bliższy niż metropolitalny? Modelowo. Do tkanki miejskiej Zdecydowanie. W każdym z nich Poznania przyrastały kolejno roz- chodzi o współdziałanie, jednak maite mniejsze i większe miejsco- w przypadku modelu aglomera- wości, najczęściej wsie. Te, które cyjnego jest ono nie tylko dobro- leżały najbliżej rozwijającego się wolne, ale całkowicie partnerskie miasta, były przez nie wchłaniane. i zachowujące niezależność po- W dawniejszych czasach Grun- szczególnych jednostek. W wiel- wald, Górczyn czy Wilda, w now- kiej metropolii ze wspólnym bu- szych – Piątkowo, w najnowszych dżetem decyduje się o wydawaniu – Antoninek, Strzeszyn, a nawet pieniędzy na niezbędne inwestycje, Kiekrz. stosując na przykład algorytm gę- Miejscowości położone dalej stości zaludnienia na danym ob- pozostawały w orbicie Poznania szarze. Proszę zgadnąć, czy władze jako najsilniejszej i najważniejszej metropolii chętniej wydadzą pie- jednostki w okolicy. Oczywiście niądze na parking w mieście, czy cały ten mechanizm warunkowało na chodnik w niewielkiej wsi. przemieszczanie się ludności, przy- jeżdżającej do miasta po zarobek, Skoro zatem powstała aglomeracja, towary i kulturę. Do pewnego mo- jak należy zadbać o jej potrzeby? mentu ta zależność była raczej jed- Może najpierw krótka historia nostronna. Wiele zmienił proces przedsięwzięcia. W marcu 2007 suburbanizacji Poznania, czyli ma- roku ogłosiliśmy hasło „Aglomera- sowego osiedlania się, także jego cja jest po Twojej stronie”. W maju mieszkańców, na przedmieściach. 6 Plany rozwoju aglomeracji Poznańskiej w poznańskim Ratuszu podpisa- A jakie konkretne działania są po- liśmy porozumienie o utworze- dejmowane w skali całej aglomera- niu Rady Aglomeracji (od 2011 cji? roku Rada Metropolii). Wkrótce Przede wszystkim kolej metropo- powstało Centrum Badań Metro- litalna. Tak, tak – metropolitalna, politalnych, które konstytuowało bo jej powołanie następuje w wy- i określało potrzeby aglomeracji. niku podjęcia decyzji, podpisania To był pierwszy sukces, tym więk- umowy i stworzenia tak zwanego szy, że współfinansowany przez master planu. Chodzi o urucho- miasto i powiat. Następny krok sta- mienie gęstej sieci połączeń kole- nowiło powołanie Stowarzyszenia jowych w oparciu o infrastruktu- Metropolia Poznań, które w no- rę kolejową i nowoczesny tabor, wym rozdaniu budżetu unijnego głównie szynobusy, tak by miesz- stało się instytucją pośredniczącą kańcy aglomeracji mogli o każdej w rozdysponowaniu funduszów porze wygodnie dojechać do pracy, Unii europejskiej przyznawanych do szkoły czy na uczelnię. Bardzo na działania aglomeracyjne. Ist- ważnym elementem jest tworzenie nienie Stowarzyszenia umożliwia węzłów przesiadkowych w pobliżu nam podejmowanie Zintegrowa- remontowanych bądź budowanych nych Inwestycji Terytorialnych, stacji kolejowych, tak by dojeżdża- ale też finansowanie konkursów jący mogli zostawić samochody na i programów opracowywanych parkingach i przesiąść się do po- w poszczególnych gminach po- ciągu, zgodnie z postulatem mia- wiatu poznańskiego, składowych sta, by wjeżdżało do niego mniej aglomeracji. Niezależnie od tego pojazdów. Postulatem słusznym, może je wspierać, i robi to, mar- ale możliwym do zrealizowania po szałek województwa, na przykład stworzeniu odpowiednich warun- poprzez Wielkopolski Regionalny ków. Program Operacyjny. Druga sprawa to komunikacja Ponadto, ponieważ aglomera- autobusowa. W 1991 roku, po cję poznańską tworzą niezależ- wypowiedzeniu umowy przez mia- ne samorządy z własną tożsamo- sto, gminy zaczęły tworzyć własne ścią, budżetami i planami, z myślą przedsiębiorstwa komunikacyjne o mieszkańcach realizujemy roz- w oparciu o tabor przeróżnej jako- maite inwestycje, najczęściej dro- ści. Dziś następuje ponowne scala- gowe, w których udziałowcami są nie systemu. Kolejne gminy wraz Skarb Państwa oraz, po połowie, z flotą nowoczesnych autobusów poszczególne gminy i powiat po- dołączają do komunikacji miejskiej znański. Poznania. W efekcie pasażerowie 7 Kronika Powiatu Poznańskiego nr 8-2017 mogą podróżować na podstawie To pokazuje jednak, że problem jednego biletu na terenie swoich istnieje i będziemy się starali go gmin oraz na terenie Poznania. rozwiązać. Ujednolicono ceny, skoordyno- wano rozkłady jazdy, wychodząc Do czego powinny zmierzać te roz- naprzeciw oczekiwaniom miesz- wiązania? kańców. Tak zrobiły na przykład Trzeba się zastanowić nad stwo- gminy Suchy Las, Luboń, Swarzędz rzeniem innego, spójnego systemu. czy Rokietnica. To tak jak z Zarządem Transportu Miejskiego, który de facto nad- Czy są obszary, na których aglo- zoruje przedsiębiorstwa gminne, meracyjny organizm wykazuje ustalając im rozkłady jazdy. Być symptomy choroby? może w tych warunkach jedno O ochronie zdrowia, jeśli wziąć przedsiębiorstwo ma szansę działać pytanie dosłownie, powiem za sprawniej niż wiele rozproszonych, chwilę. Są natomiast dziedziny, nawet jeśli nie jest właścicielem po- w których rzeczywiście pojawia- szczególnych części, ale funkcjonu- ją się wyzwania, a jednym z nich je jako jednostka, która zleca usługi jest oświata. Zdarza się, że dzieci transportowe... i młodzież z terenu jednego samo- rządu uczą się w szkole leżącej na Czy w takim razie obecny stan terenie innego. Reprezentatywnym aglomeracyjny jest okresem przej- przykładem jest Kiekrz, miejsco- ściowym? Czy to narastanie tkanki wość podzielona między Poznań łącznej aglomeracji ma w efekcie a powiat poznański. Wójt gminy doprowadzić do powstania metro- Rokietnica płaci za naukę uczniów, polii poznańskiej? którzy mieszkają ulicę od granicy Ja tylko przytaczam doświadcze- obu samorządów. Przypomina to nia i rozwiązania znane z innych sytuację z