STRATEGIA ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU GMINY MILICZ NA LATA 2014-2020 MILICZ 2014 1 SPIS TREŚCI WPROWADZENIE ................................................................................................................................. 4 I. METODOLOGIA OPRACOWANIA STRATEGII. .................................................................................... 4 II. EWALUACJA STRATEGII PRZY ZASTOSOWANIU KRYTERIUM JAKOŚCI I AKTUALNOŚCI .................. 5 II. 1 Ocena zadań i celów głównych oraz szczegółowych według kryterium aktualności i jakości. .... 6 III. DIAGNOZA UKŁADU LOKALNEGO ................................................................................................. 12 III.1 Uwarunkowania ekologiczno-przestrzenne ............................................................................... 12 III.1.1 Powierzchnia i położenie geograficzne Gminy Milicz .......................................................... 12 III.1.2 Środowisko przyrodnicze i ochrona środowiska ................................................................. 13 III.1.3 Gospodarka przestrzenna .................................................................................................... 15 III.2 Uwarunkowania społeczne ........................................................................................................ 22 III.2.1 Ludność i demografia .......................................................................................................... 22 III.2.2 Kultura spędzania czasu wolnego (kultura, sport i rekreacja) ............................................. 23 III.2.3 Oświata i wychowanie ......................................................................................................... 26 III.2.4 Ochrona zdrowia ................................................................................................................. 46 III.2.5 Pomoc społeczna ................................................................................................................. 47 III.2.6 Bezpieczeństwo publiczne ................................................................................................... 49 III.2.7 Aktywność społeczna........................................................................................................... 52 III.3 Uwarunkowania gospodarcze .................................................................................................... 54 III.3.1 Działalność gospodarcza ...................................................................................................... 54 III.3.2 Turystyka ............................................................................................................................. 59 III.3.2.1 Miejsca noclegowe ........................................................................................................... 59 III.3.2.2 Szlaki turystyczne ............................................................................................................. 61 III.3.2.3 Zabytki .............................................................................................................................. 64 III.3.3 Rolnictwo i leśnictwo ........................................................................................................... 66 III.3.4 Bezrobocie i rynek pracy ..................................................................................................... 69 III.4 Infrastruktura techniczna ........................................................................................................... 72 2 III.4.1 Sieć wodociągowa i kanalizacyjna ........................................................................................... 72 III.4.2 Zaopatrzenie w energię ........................................................................................................... 78 III.4.3 Utrzymanie czystości i gospodarka odpadami ........................................................................ 80 III.4.4 Infrastruktura transportowa ................................................................................................... 82 III.4.5 Sieci telekomunikacyjne, łączność........................................................................................... 85 III.4.6 Mieszkalnictwo, gospodarka nieruchomościami .................................................................... 85 Wnioski i rekomendacje .................................................................................................................... 86 III.5. Analiza sytuacji finansowej Gminy Milicz .................................................................................. 95 III.5.1 Ocena budżetu Gminy ......................................................................................................... 96 III.5.2. Możliwości kształtowania budżetu Gminy ....................................................................... 108 III.6. Analiza SWOT .......................................................................................................................... 113 IV. Zgodność strategii z dokumentami strategicznymi wyższego szczebla – terytorialny wymiar polityki rozwoju Gminy ........................................................................................................... 116 V. Konstrukcja strategii rozwoju .......................................................................................................... 121 V.1. Wizja ..................................................................................................................................... 121 V.2. Cel strategiczny 1 ................................................................................................................. 121 V.3. Cel strategiczny 2 ................................................................................................................. 125 VI. Monitoring, zarządzanie i ewaluacja .............................................................................................. 136 Zakończenie ......................................................................................................................................... 137 Spis wykresów ..................................................................................................................................... 138 Spis tabel ............................................................................................................................................. 139 3 WPROWADZENIE I. METODOLOGIA OPRACOWANIA STRATEGII. Metodologia opracowania „Strategii Zrównoważonego Rozwoju Gminy Milicz na lata 2014-2020” opierała się na zasadzie udziału jak najszerszej grupy mieszkańców oraz prac eksperckich w celu wypracowania dokumentu z uwzględnieniem potrzeb i aspiracji społeczności gminy. W ramach prac nad dokumentem na przełomie grudnia 2013 i stycznia 2014 roku odbyła się seria spotkań otwartych w trakcie, których uczestniczyła w sumie grupa ok 100 osób (mieszkańców, sołtysów, radnych, przedsiębiorców, przedstawicieli NGO’s). Warsztaty miały na celu wspólne opracowanie części analizy strategicznej SWOT – słabych i mocnych stron Gminy, wypracowanie wizji Gminy na najbliższe lata oraz wytyczenie głównych, preferowanych kierunków rozwoju. W każdym ze spotkań uczestniczyło po ok. 20 osób. Jednocześnie przeprowadzono ewaluację poprzedniej strategii, która składała się dwóch etapów: wywiadów z przedstawicielami Urzędu Miejskiego w Miliczu i jednostek organizacyjnych oraz otwartego spotkania z liderami lokalnymi. Strategia jest dokumentem określającym koncepcję rozwoju oraz szczegółowy plan działań do 2020 roku. Kierunki rozwoju Gminy są zgodne ze wskazaniami zawartymi w dokumentach strategicznych województwa dolnośląskiego. Przedkładany dokument składa się on z dwóch zasadniczych części – diagnostycznej oraz strategicznej. Pierwsza część prezentuje stan gminy w obszarze ekologiczno-przestrzennym, społecznym, gospodarczym i infrastrukturalnym. Najważniejszą częścią dokumentu jest określenie wizji rozwoju oraz zbioru celów strategicznych, które pozwolą milickiej społeczności osiągnąć także długoterminowe scenariusze rozwoju. Cele te rozpisane zostały na poziom operacyjny oraz poziom zadań strategicznych. Uzupełnieniem dla tej części opracowania jest rozdział dotyczący wytycznych w zakresie monitorowania strategii oraz nadzoru nad jej realizacją. 4 Źródłami informacji na podstawie których powstało niniejsze opracowanie były materiały uzyskane w Urzędzie Miejskim w Miliczu, jednostek organizacyjnych gminy, Głównym Urzędzie Statystycznym (Banku Danych Lokalnych), w wyniku spotkań (wywiadów z osobami reprezentującymi jednostki organizacyjne Gminy), a także warsztatów z liderami lokalnymi. II. EWALUACJA STRATEGII PRZY ZASTOSOWANIU KRYTERIUM JAKOŚCI I AKTUALNOŚCI Dnia 07 stycznia 2014 r. odbyła się ewaluacja „Strategii Zrównoważonego Rozwoju Gminy Milicz”. Badania ewaluacyjne przeprowadził zespół kierowany przez dr. Andrzeja Ferensa, w którego w skład wchodzili poza nim: dr Arleta Ciarczyńska, mgr Patrycja Ściebior – Jońska, mgr Piotr Drzewiński. W celu przeprowadzenia ewaluacji strategii, analizie poddano jej treść oraz inne, odnoszące się do jej założeń, dokumenty dostarczone przez władze gminy. Zdobyte w ten sposób informacje pozwoliły na stworzenie ankiety, obejmującej najważniejsze zagadnienia zawarte w strategii. Po konsultacjach z władzami gminy wybrano 19 osób, z którymi miały zostać przeprowadzone wywiady. Dla każdej z nich przygotowano sprofilowany zgodnie z kompetencjami (obowiązkami zawodowymi) kwestionariusz. Wywiady przeprowadzono z Burmistrzem, Skarbnikiem, kierownikami