Colloquium Vervoersplanologisch Speurwerk 7997 Bundeling van bijdragen aan het colloquium gehouden te Amsterdam op 27 - 28 november 1997 Redactie B. Egeter N. Kalfs Dee13 Kafiontwerp: Jos’ Ontwerp Studio, Breda COLLOQUIUM VERVOERSPLANOLOGISCH SPEURWERK Het doe1 van het Colloquium Vervoersplanologisch Speurwerk is een ontmoetingsplaats te vormen waar nieuwe inzichten en idee&n met betrekking tot de vervoersplanning en de raakvlakken hiervan met de ruimtelijke planning worden gepresenteerd en besproken. De auteurs bezitten auteursrechten van hun bijdragen. Bestelling van boeken: Dit verslag, dat uit drie delen bestaat, kan worden besteld door overmaking van f 150,- op girorekening 58.06.21 ten name van de penningmeester van het Colloquium Vervoers- planologisch Speurwerk, Legmeerstraat 62/2h, 1058 NG Amsterdam, onder vermelding van TVS 1997” en de naam en adres van de besteller. Aanbevolen literatuurverwijzing: B. Egeter & N. Kalfs (red.). “Colloquium Vervoersplanologisch Speurwerk - 1997 - Sprang in het duister? Lange termijn ontwikkelingen in het vervoersplanologisch onder- zoek”. Delft 7 C.V.S. 9 1997. TRANSPORTATION PLANNING RESEARCH COLLOQUIUM The purpose of the Transportation Planning Research Colloquium is to provide a meeting ground for the presentation and discussion of new insights and ideas in the field of transportation and its relationship with spatial planning. Authors retain all rights in their papers. Orders for books: Copies of this publication CVS-1997, which exists of three volumes, can be ordered from the treasurer of the Transportation Planning Research Colloquium, Legmeerstraat 62/2h, NL-1058 NG Amsterdam, The Netherlands. Suggested citation: B. Egeter & N. Kalfs (red.). “Colloquium Vervoersplanologisch Speurwerk - 1997 - Sprong in het duister? Lange termijn ontwikkelingen in het vervoersplanologisch onder- zoek”. Deb3 , C.V .,S. 1997. IV LIST OF PUBLISHED PROCEEDINGS OF THE PREVIOUS COLLOQUIA 1. P.H.L. Bovy et al (red.) “Colloquium Vervoersplanologisch Speurwerk -1974- modellen en methoden in de vervoersplanologie”. Delft, 1974 2. F. le Clercq et al (red.) “Colloquium Vervoersplanologisch Speurwerk -1975 praktijk en model in de vervoersplanning”. Delft. 1975 3. J.P.J.M. van Est et al (red.) “Colloquium Vervoersplanologisch Speurwerk - 1976 planevaluatie, vervoers- modellen en ruimtelijk keuzegedrag”. Delft, 1976 4. G.R.M. Jansen et al (red.) “Colloquium Vervoersplanologisch Speurwerk -1977- veranderingen in en om ver- voersplanologisch onderzoek”. Delft, 1977 5. G.R.M. Jansen et al (red,) “New developments in modelling travel demand and urban systems: some results of recent Dutch research”. Famborough, Saxon House, 1979 (alleen via boekhandel). 6. F. le Clercq et al (red.) “Colloquium Vervoersplanologisch Speurwerk -1979- vervoersstudies, -modellen en methoden”. Deli?, 1979. 7. P.H.L. Bovy et al (red.) “Colloquium Vervoersplanologisch Speurwerk - 1980- mobiliteit, ruimtelijke inter- actie en vervoerssysteemgebruik”. Delft, 1980. 8. C.J. Ruijgrok & J.P.J.M. van Est (red.) “Colloquium Vervoersplanologisch Speurwerk - 198 1 - nieuwe tendensen in de vervoersplanologie”. Del& 1981. 9. J.G. Smit & F. le Clercq (red.) “Colloquium Vervoersplanologisch Speurwerk - 1982- openbaar vervoer, kompakte stad en mobiliteit”. Delft, 1982. 10. P.H.L. Bovy (red.) “Colloquium Vervoersplanologisch Speurwerk -1983- Transportation and stagnation; challenges for planning and research” (2 volumes). Delft, 1983. 11. G.R.M. Jansen et al (red.) “Transportation and Mobility in an Era of Transition” ElsevierMorth-Holland, 1985 (alleen via de boekhandel). 12. J.P. van Est (red.) “Colloquium Vervoersplanologisch Speurwerk - 1984- Mobiliteit in beweging” (2 delen). Delft, 1984. VI 13. F. le Clercq (red.) “Colloquium Vervoersplanologisch Speurwerk -1985- Dynamiek in verkeer en mobiliteit” (2 delen). De& 1985. 14. G.R.M. Jansen (red.) “Colloquium Vervoersplanologisch Speurwerk - 1986- Mobiliteit, transport en technologische vemieuwing” (2 delen). Deb?, 1986. 15. E.J. Verroen (red.) “Colloquium Vervoersplanologisch Speurwerk -1987- 8 miljoen auto’s in 2010” (3 delen). Delft, 1987. 16. P.M. Blok (red.) “Colloquium Vervoersplanologisch Spemwerk -1988- Nederland in nota’s, strategie en pragmatisme en beleid en onderzoek” (3 delen). Delft, 1988. 17. H.J. Meurs (red.) “Colloquium Vervoersplanologisch Spemwerk -1989- Vervoerbeleid tussen rand en stad, naar een integrale aanpak op regionaal niveau” (3 delen). Delft, 1989. 18. J.M. Jager (red.) “Colloquium Vervoersplanologisch Speurwerk - 1990- Meten-modelleren-monitoren” (2 delen). Delhi, 1990. VII 19. P. T. Tanja (red.) “Colloquium Vervoersplanologisch Speurwerk -1991- De prijs van mobiliteit en van mobiliteitsbeperking” (3 delen). Delft, 1991. 20. P.M. Blok (red.) “Colloquium Vervoersplanologisch Speurwerk -1992- Innovatie in Verkeer en Vervoer” (3 delen). Del& 1992. 21. Th.A.M. Reijs & P.T. Tanja (red.) “Colloquium Vervoersplanologisch Speurwerk - 1993- Grenzen aan de vervoersplano- logie” (3 delen). Delft, 1993. 22. J.M. Jager (red.) “Colloquium Vervoersplanologisch Speurwerk -1994- Implementatie van beleid. De moeizarne weg van voornemen naar actie” (3 delen). Del& 1994. 23. H.J. Meurs & E.J. Verroen (red.) “Colloquium Vervoersplanologisch Speurwerk - 1995 Decentralisatie van beleid: implicaties voor kennis en onderzoek” (3 delen). Delft, 1995. 24. A.M.T. Mouwen, N. Kalfs & B. Govers (red.) “Colloquium Vervoersplanologisch Speurwerk -1996- Beheersbare mobiliteit: een utopie?” (3 delen). Delft, 1996. VIII De publikaties welke nog op voorraad zijn (met uitzondering van de nummers 5 en 1 l), kunnen worden besteld door overmaking van het bijbehorende bedrag op girorekening X06.21 ten name van de penningmeester van het Colloquium Vervoersplanologisch Speurwerk, Legmeerstraat 62/2h, 1058 NG Amsterdam, onder vermelding van “CVS”, jaartal en nummer, en de naam en het adres van de besteller. Onderstaande publikaties zijn nog verkrijgbaar, het over te maken bedrag hiervoor is: - 6 f 25,-- -10 en 12 f 55,-- - 15 t/m 17 f 85,-- - 18 f 75,-- -19 en 20 f 120,-- - 21 t/m 24 f 150,-- Copies of these publications can be ordered from the treasurer of the Transportation Planning Research Colloquium, Legmeerstraat 62/2h, NL-1058 NG Amsterdam, The Netherlands. IX Geachte lezer, Ook dit jaar hebben de indieners van bijdragen aan het Colloquium Vervoersplanologisch Speurwerk (CVS) het bestuur weer de kans geboden drie bundels van hoge kwaliteit samen te stellen. Als u deze bundels leest, zult u een interessant en rijk geschakeerd beeld aantreffen van wat er anno 1997 leeft op het gebied van vervoersplanologische of daaraan gerelateerde vraagstukken. Dit 24e CVS wordt voor de tweede maal georganiseerd door het nu zittende bestuur. Het bestuur gaat voort op de weg van geleidelijke vernieuwing. Een van de zaken die wij vorig jaar hebben ingevoerd en die blijkens verschillende reacties goed is bevallen, is de programma-gewijze ordening van de bijdragen in de boeken. Dat wil zeggen dat de papers gesorteerd zijn per sessie, zodat de noodzaak tot bladeren wordt geminimaliseerd. Het nadeel is, dat het zoeken op auteur zo we1 een karwei wordt; reden waarom dit jaar tevens een op auteur gesorteerde inhoudsopgave is toegevoegd. Een andere innovatie is, dat het CVS dit jaar weer eens in een andere stad plaatsvindt; na enige jaren verruilen wij het Rotterdamse World Trade Centre voor het Koninklijk Instituut voor de Tropen (KIT) in Amsterdam. Hoewel dit gebouwencomplex, dat in 1926 werd voltooid slechts 14 jaar ouder is dan de laagbouw van het Rotterdamse WTC, ademt bet tech een geheel andere sfeer. Het indrukwekkende gebouw biedt met zijn overvloedige toepassing van marmer, kostbare houtsoorten en beeldhouwwerk voorwaar een stijlvolle ambiance voor ons colloquium. De vertrouwde CVS-formule blijft onaangetast: laagdrempelig, actieve participatie van alle deelnemers, ruime gelegenheid voor discussies en het leggen of hemieuwen van contacten, zowel in de zaal als in de ‘wandelgangen’. Het doe1 van het CVS is en blijft het bieden van een forum waar onderzoekers die actief zijn op het gebied van vervoersplanologisch onderzoek hun ideeen en gedachten kunnen uitwisselen. X1 Ook dit jaar heeft het bestuur weer gekozen voor clustering rond een thema; het thema van het CVS 1997 luidt: ‘SPRONG IN HET DUISTER? Lange termijn ontwikkelingen in het vervoersplanologisch ondenoek’ Voor dit thema bestaat nu veel interesse. Voor de besluitvorming rond infrastructuur is een verre planningshorizon noodzakelijk. Op dit moment is er een toenemende bereidheid tot grootschalige investeringen in infrastructuur. Voorbeelden zijn de HSL-Zuid en -Oost, de Betuwelijn, de discussie omtrent nieuwe luchthaveninfrastructuur en de ideeen ten aanzien van een tweede Maasvlakte. Het Ministerie van Verkeer en Waterstaat is in 1996 gestart met een verkenning van het inlandse transport in 2030. Binnen Rijkswaterstaat loopt het project Wegen naar de Toekomst, dat de potentiele innovaties verkent ten behoeve van het functioneren van het hoofdwegennet en zijn verknoping met andere vervoersystemen. Buiten het Ministerie van V&W ontwikkelt het Centraal Planbureau momenteel nieuwe scenario’s voor de ruimtelijk- economische ontwikkeling tot 2020. Het ministerie van VROM heeft het vizier in het project RUIMPAD eerst op de zeer lange termijn gericht (2050), waama in het inmiddels opgezette project Nederland 2030 de beleidsvernieuwing geconcretiseerd wordt. Dat dit toekomstgerichte thema ook bij de deelnemers aan het CVS is aangeslagen blijkt we1 uit het feit dat een zaal