Een kijkje in de keuken Burgemeesterswissel tussen Haar- lemmermeer en Zaanstad: goed bevallen en smaakt naar meer! Sterke partners in de regio maar wel met verschillende belangen Haarlemmermeer en Zaanstad zijn part- ners in de Metropoolregio Amsterdam; Zaanstad aan de noordkant en Haarlem- mermeer ten zuiden van de hoofdstad. Hebben de burgemeesters in de korte tijd informatie gekregen die hun kijk op de regio heeft veranderd? Beiden zeggen nu meer oog te hebben voor de weder- zijdse belangen in de MRA. Weterings benadrukt het verschil in positie ten opzichte van Amsterdam. ‘Ik zie nu dat Zaanstad veel stedelijker is dan Haar- lemmermeer. Zaandam ligt veel dichter Beëdiging burgemeesters in het provinciehuis in Haarlem bij het centrum van Amsterdam dan ik dacht. Dat blijkt bijvoorbeeld uit het Goed samenwerken betekent dat je je goed in aaneengesloten stedelijk gebied langs de Zaan- en IJ-oevers van Zaanstad en elkaars positie kunt verplaatsen. Dat besef was Amsterdam. Beide steden gaan hier reden voor de burgemeesters van Haarlemmermeer vloeiend in elkaar over.’ Faber beaamt het verschil in fysieke en Zaanstad om tussen 19 en 30 januari 2015 van afstand tot de hoofdstad. ‘Haarlemmer- meer is verder weg van Amsterdam dan plek te wisselen. Zaanstad. Door die snelweg ertussen lijkt de fysieke afstand groter, terwijl wij Beide gemeenten maken deel uit van de De burgemeesters willen hierin graag vanuit elk raam van ons stadhuis bij Metropoolregio Amsterdam. ‘Door twee het goede voorbeeld geven. De Commis- wijze van spreken Amsterdam kunnen weken burgemeester te zijn van een saris van de Koning ondersteunt dat van zien. Ik had me overigens niet gereali- gelijkwaardige gemeente aan de andere harte. Hij heeft beiden officieel beëdigd seerd hoe groot de impact van Schiphol kant van de Metropool, krijg je veel beter als waarnemend burgemeester. is op de gemeente Haarlemmermeer: zicht op de positie van de ander. Ik heb Zij kregen daardoor alle bevoegdheden de luchthaven geeft een enorme econo- me bijvoorbeeld nooit gerealiseerd dat in hun tijdelijke gemeente en moesten mische impuls, maar vormt ook een je met de trein vanuit Zaandam in dus afstand nemen van de bevoegdhe- barrière tussen de meeste woonkernen slechts 13 minuten in het centrum van den in hun eigen gemeente. en Amsterdam.’ Amsterdam zit. Dat is sneller dan ‘Leren is voor iedereen belangrijk en Beide burgemeesters De burgemeesters benadrukken dat vanuit menig nieuwsgierigheid is voorwaarde voor hebben zichzelf beide gemeenten vanuit die verschil- stadsdeel. Vanuit ontwikkeling en vernieuwing’ gedwongen om lende posities ieder op hun eigen wijze Hoofddorp doen vanuit de positie van de positie van de Metropool in Europa we daar 25 minuten over naar Amster- de ander te kijken. Hun verwachting was versterken. De verschillende metropool- dam CS’, aldus Theo Weterings. dat de uitwisseling nieuwe inzichten en gemeenten moeten stevig samenwer- kansen zou opleveren. Is dat uitgekomen ken om de positie als de vijfde sterkste Leren is voor iedereen belangrijk en en zouden zij het andere gemeenten economische regio van Europa te behou- nieuwsgierigheid is voorwaarde voor ook aanbevelen? den. ‘Deze uitwisseling versterkt die ontwikkeling en vernieuwing. samenwerking wel!’. Burgemeesterswissel tussen Haarlemmermeer en Zaanstad Over de samenwerking in de Metropool- crisissituaties. Er zijn daar andere opera- beheer en de beheerders. Een mooi regio Amsterdam (MRA) en positione- tionele diensten betrokken, zoals de voorbeeld was het buurthuis in West- ring van de regio Zaanstreek/Waterland marechaussee. Maar al die diensten zijn Knollendam, met ongeveer 700 inwo- en Amstelland/Meerlanden zijn verschil- zo professioneel. Daar kun je echt op ners. Dat voelde alsof ik weer thuis lende rapporten verschenen die van vertrouwen’. was in Weteringbrug of Abbenes. Van belang zijn voor de actualisatie van die verschillen in aanpak kunnen MRA-visie 2040 in 2015. Beide burge- Overeenkomsten en verschillen; wij echt leren‘. meesters stellen zich de vraag welke nieuwe inzichten positie zij als grootste gemeente in de Waar de gemeenten zich van elkaar subregio moeten kiezen en hoe zij de Burgemeester Weterings is op bezoek onderscheiden is de naamgeving. Zaan- verschillende gemeenteraden daarbij geweest bij mensen die gedupeerd zijn stad heeft ruim 40 jaar geleden gekozen moeten betrekken. door aantasting van voor de profilering van een nieuwe Dat geldt voor ‘Metropoolgemeenten moeten stevig de fundering van gemeentenaam. De voormalige gemeen- Zaanstad als grote samenwerken om de positie als vijfde hun woning. ‘Dat ten hebben een wit plaatsnaambord en gemeente in de sterkste economische regio te behou- speelt op grote de ANWB voert de naam Zaanstad op de subregio Zaan- den. Deze uitwisseling versterkt de schaal in Zaanstad bewegwijzering. Haarlemmermeer streek-Waterland samenwerking wel!’ waar veel wonin- handhaaft al 160 jaar zelfstandig de en voor Haarlem- gen op (korte) 26 plaatsnamen met het blauwe ANWB mermeer in de subregio houten funderingspalen staan. Met bord, Haarlemmermeer zelf is niet te Amstelland-Meerlanden. name grenenhout is kwetsbaar voor vinden op de bewegwijzering. Theo bacteriële aantasting. Tot 1970 was deze Weterings: ‘Wij zijn benieuwd naar het Burgemeester Faber heeft de Veilig- houtsoort bij funderingen van woonge- effect van het hanteren van één naam heidsregio Kennemerland bezocht. ‘Als bouwen zelfs nog voorgeschreven. Dat is en wat dat betekent voor de samenhang verantwoordelijk burgemeester krijg je echt een verschil met mijn gemeente, in onze gemeente.’ Geke Faber was jaloers op de financiële armslag van haar collega. ‘Die werkgele- genheid op Schiphol is echt iets om jaloers op te worden. 115.000 Banen voor een stad van 145.000 inwoners tegen- over 50.000 banen voor Zaanstad met zijn ruim 150.000 bewoners. En dan die toeristenbelasting. Met onze anderhalf miljoen bezoekers aan de Zaanse Schans komen wij niet verder dan 220.000 euro, terwijl Haarlemmermeer dankzij de vele hotels op en rond Schiphol jaarlijks 7 mln. binnenhaalt.’ Collega Weterings gunt Zaanstad meer financiële middelen. ‘Versterk de balans tussen wonen en werken. Jullie hebben Burgemeester Theo Weterings en wethouder Jeroen Olthof op werkbezoek i.k.v. mooie bedrijfsterreinen als Hoogtij en funderingsproblematiek in Zaanstad - Fotograaf: Dirk Jongejans uiteraard het Hembrugterrein.’ toch meer informatie dan als bezoeker. met veel nieuwbouw van na 1970. Maar Hoe zit die veiligheidsregio nu echt in geen misverstand, het is niet alleen Bestuurscultuur elkaar? Daarvan heb ik veel geleerd. Ook kommer en kwel. Waarin Haarlemmer- van de verschillen tussen de regio’s. Dat meer en Zaanstad erg op elkaar lijken Beide steden zijn bijna even groot en brengt me wel bij de vraag waarin zijn de bijzonder actieve dorps- en wijk- liggen geografisch dicht bij elkaar. kunnen veiligheids- bewoners. Daarom Zowel Geke Faber als Theo Weterings regio’s van elkaar ‘Meer oog voor wederzijdse bezocht ik ook ver- hebben wel een verschillende bestuurs- verschillen en op belangen in de MRA’ schillende buurthui- cultuur waargenomen. welke terreinen zen in stad en dorp, De burgemeesters hebben de raad voor- zouden die verschillen per regio er die door de inwoners zelf worden gezeten en de bestuurscultuur ervaren. eigenlijk niet moeten zijn. beheerd en onderhouden. Dat is een En daar blijken verschillen in te zitten. verschil met Haarlemmermeer, waar de Geke Faber: ‘Haarlemmermeer hanteert Bang voor een crisis op Schiphol was ze buurt- en dorpshuizen zijn onderge- het wethoudersmodel, waarbij de niet: ‘Ik weet veel van de aanpak van bracht in een stichting die zorgt voor het wethouder de voorstellen in de B&W Burgemeesterswissel tussen Haarlemmermeer en Zaanstad vergadering inbrengt. Dat lijkt dus op hoe dat bij ministeries gaat. In Zaanstad bespreekt het college het ambtelijke advies. Indien de verantwoordelijke portefeuillehouder voorkeur heeft voor een andere richting, brengt deze dat in de vergadering of staat dat expliciet in het ambtelijk advies.’ Theo Weterings stipt een ander verschil aan. ‘In Haarlemmermeer vergadert de gemeenteraad, in tegenstelling tot in Zaanstad, altijd met spreektijd en daar houden we ons ook strak aan. Voordeel is dat voor toehoorders vrij goed te voor- spellen is wanneer hun onderwerp aan bod komt. De spreektijd dwingt fracties ook om hun tijd goed te gebruiken. Opening Holocaust Memorial Day door burgemeester Theo Weterings in de Bullekerk in Zaandam Herhaling van standpunten of uitweiden over bijzaken komt daardoor weinig voor woordelijkheid voor de gemeente en Organisatie Theo Weterings: ‘Zaanse minder gericht op het uitvergroten van bestuurscultuur harder dan in de verschillen’. De burgemeesters troffen een organi- Haarlemmermeer’ satie aan met loyale en hardwerkende Geke Faber heeft in de twee weken veel ambtenaren. Theo Weterings: ‘Ik heb een en legt de focus meer op de politiek- opgestoken. ‘Ik heb in Haarlemmermeer heel open en flexibele organisatie aan- bestuurlijke standpuntbepaling door de een paar mooi voorbeelden gezien, zoals getroffen. Zaanstad was een van de vier fracties. De raadsvergaderingen in Haar- een breed presi- finalisten in de verkie- lemmermeer zijn alleen nog maar dium onder voor- Geke Faber: ‘Ik heb in Haarlemmer- zing Beste Overheids- besluitvormend. In zowel commissie- als zitterschap van meer een paar mooie voorbeelden organisatie 2014. raadsvergaderingen lichten ambtenaren de vicevoorzitter gezien, zoals een breed presidium Zelfs de enige geen technische vragen toe. Deze