STUDIA I MONOGRAFIE AKademiI WYCHowania FIZYCZnego we WroCławiu NR 118 AKTYWNOść RUCHOWA NA OBSZARACH GÓRSKICH POLSKi i śWIATA redaKCJA nauKowa Piotr Zarzycki Jacek Grobelny WROCław 2013 KOMITET WYDAWNICZY Ryszard Bartoszewicz Bogusława Idzik (sekretarz) Lesław Kulmatycki Andrzej Pawłucki Kazimierz Perechuda Andrzej Rokita Krystyna Rożek-Piechura (przewodnicząca) Alicja Rutkowska-Kucharska Anna Skrzek Marek Woźniewski RECENZENCI PROJEKT OKŁADKI Jolanta Mogiła-Lisowska Agnieszka Nyklasz Piotr Oleśniewicz redaKtor teCHniCZNY REDAKCJA I KoreKta Beata Irzykowska Mariola Langowska-Bałys Justyna Murdza redaKtor PROWADZĄCY Małgorzata Wieczorek Bogusława Idzik Joanna Pogroszewska (ang.) Projekt współfinansowany z budżetu Województwa Dolnośląskiego. Dotyczy: Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego, Wybrzeże Słowackiego 12-14, 50-411 Wrocław. Dotacja została przeznaczona na realizację zadania publicznego pt. „Aktywność ruchowa na obszarach górskich Polski i świata”. Środki finansowe dotacji wynoszą 7500 zł. Egzemplarze bezpłatne. © Copyright by Wydawnictwo AWF Wrocław, 2013 ISSN 0239-6009 ISBN 978-83-89156-42-6 Wydawnictwo Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu 51-617 Wrocław, al. Ignacego Jana Paderewskiego 35 www.awf.wroc.pl/wydawnictwo Wydanie I Certyfikat jakości na zgodność z PN-EN ISO 9001:2009 Książka, którą nabyłeś, jest dziełem twórcy i wydawcy. Prosimy, abyś przestrzegał praw, jakie im przysługują. Jej zawartość możesz udostępnić nieodpłatnie osobom bliskim lub osobiście znanym. Ale nie publikuj jej w inter- necie. Jeśli cytujesz jej fragmenty, nie zmieniaj ich treści i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło. A kopiując jej część, rób to jedynie na użytek osobisty. Szanujmy cudzą własność i prawo. Więcej na www.legalnakultura.pl Polska Izba Książki SPIS TREŚCI Od Redaktorów .............................................................................................................. 5 Społeczne aspekty aktywności ruchowej na obszarach górskich Polski i świat Jacek Grobelny Turystyka aktywna a turystyka kwalifikowana ....................................................... 7 Danuta Umiastowska, Lila Pławińska, Marta Umiastowska Obszary górskie jako miejsce aktywności ruchowej młodzieży ............................ 16 Ewa Szczepanowska, Lila Pławińska, Luiza łozińska Możliwości turystyczno-rekreacyjne spędzania czasu wolnego w Polskich Tatrach Wysokich .................................................................................28 Zygmunt Sawicki Aktywność turystyczno-rekreacyjna w Oberstdorfie – alpejskim centrum sportu i turystyki kwalifikowanej ........................................... 43 Katarzyna Gmyrek-Gołąb Aktywność turystyczno-rekreacyjna na obszarze polskich uzdrowisk karpackich .............................................................................. 54 Hanna Prószyńska-Bordas Zróżnicowanie cech osób wędrujących w sezonie bezśnieżnym po górach średnich i niskich w Polsce na przykładzie turystów odwiedzających wybrane parki narodowe ........................................................................................64 Anna Korybut-Barska, Jacek Grobelny, Piotr Zarzycki, Wojciech Biliński Piesza turystyka górska wśród studentek Uniwersytetu Wrocławskiego ............... 83 Beata Blachura, Anita Kaik-Woźniak Możliwości aktywnego uczestnictwa osób niepełnosprawnych w zimowej rekreacji narciarskiej według opinii studentów kierunku turystyka i rekreacja ......99 Urszula Szczepanik, Zofia Niekurzak, Piotr Kunysz, Beata Blachura Udział w programowym obozie zimowym studentów kierunku turystyka i rekreacja Akademii Wychowania Fizycznego we Wrocławiu a ich stosunek do aktywności ruchowej w górach ....................................................................... 108 Piotr Oleśniewicz, Tomáš Dohnal Nové formy pohybové aktivity seniorů ................................................................ 117 Maria Burmecha-Olszowy Slow tourism – nowy kierunek rozwoju turystyki na terenie górskim ................125 Alicja Sidor, Piotr Zarzycki Najważniejsze korony górskie na świecie z udziałem polskich himalaistów ....... 138 Wojciech Wiesner Mariusz Zaruski i inni – wzorce osobowe w górskiej edukacji ratowniczej ........ 155 Geograficzne aspekty aktywności ruchowej na obszarach górskich Polski i świata Piotr Migoń, Edyta Pijet-Migoń Sokołowsko jako potencjalne centrum ruchu turystycznego w Sudetach Środkowych – szanse i bariery .......................................................... 169 Piotr Oleśniewicz, Krzysztof Widawski Szlak Śliwki – nowe spojrzenie na atrakcyjność turystyczną pogórza na przykładzie Pogórza Wiśnickiego .................................................................... 186 Adam Snopek Związek funkcjonowania infrastruktury turystycznej z szatą roślinną jej otoczenia na przykładzie schroniska górskiego PTTK Szyndzielnia ............... 199 Jarosław Cholewa, Rafał Kudrys, Bożena Wołkowycka Hydrologiczne uwarunkowania kajakarstwa górskiego w Polsce ........................206 Biologiczne aspekty aktywności ruchowej na obszarach górskich Polski i świata Hana Válková Hory, doly a pohybové aktivity osob postižením (přehledová studie) ................ 215 Jacek Gracz Narciarstwo jako rekreacyjny sport górski wzmacniający zdrowie psychiczne .....228 Aleksander Ronikier, Krzysztof Celuch Turystyka i aktywność ruchowa na obszarach górskich w leczeniu uzdrowiskowym .................................................................................234 Zbigniew Borek Założenia treningowe w bezpośrednim przygotowaniu kondycyjnym Artura Małka i Adama Bieleckiego do wyprawy zimowej na Broad Peak – studium przypadku ..............................................................................................244 Piotr Zarzycki, Patryk Czermak Wpływ wysiłku fizycznego podczas pieszej turystyki górskiej na koncentrację uwagi .......................................................................................... 256 Piotr Kunysz Stabilność postawy ciała studentów specjalizacji instruktorskiej ze snowboardu ......................................................................................................268 Organizacyjne aspekty aktywności ruchowej na obszarach górskich Polski i świata Piotr Zarzycki Stan wiedzy turystów słowackich na temat bezpieczeństwa podejmowania wędrówek górskich w Tatrach Wysokich ....................................280 Iwona Pawelec Obiektywne ryzyko wypadku w narciarstwie wysokogórskim ........................... 295 Beata Blachura, Anita Kaik-Woźniak Narciarstwo zjazdowe jako adaptowana forma rekreacji ruchowej osób z dysfunkcją układu ruchu...........................................................................306 Urszula Szczepanik, Zofia Niekurzak Analiza form, metod i środków stosowanych podczas nauczania narciarstwa dzieci przez polskich i austriackich instruktorów ............................ 318 Piotr Cych Obszary górskie jako miejsce organizacji narciarskich biegów na orientację ...... 326 Piotr Cych Środowisko górskie miejscem rozgrywania pieszych i rowerowych imprez na orientację ............................................................................................. 338 Aneta Stosik Kapitał ludzki w zarządzaniu jakością obiektów na obszarach górskich............. 356 Studia i Monografie AWF we Wrocławiu, 2013, 118 OD REDAKtorÓW Góry – na ich temat napisano wiele, ale na pewno nie wszystko. Ludzka stopa stanęła w wielu górskich miejscach, ale na pewno nie we wszystkich. Czym one są, że tak przyciągają i fascynują ludzi? W połowie XVIII wieku ks. Benedykt Joachim Chmielowski, autor pierwszej polskiej encyklopedii powszechnej „Nowe Ateny albo Akademia wszelkiej sciencyi pełna”, pod hasłem „koń” napisał: „jaki jest, każdy widzi” – i tylko tyle! Śmiało można dzisiaj opis ten przetransponować na scharakteryzowanie gór – „Góry jakie są, każdy widzi”. Bo każdy widzi je inaczej. Dla jednych są miejscem zamieszkania czy pracy, dla innych natchnieniem artys- tycznym, ale i miejscem wyzwalającym przeżycia estetyczne. Wreszcie dla kolej- nych są miejscem realizacji wolnoczasowych zainteresowań aktywnościowych o charakterze ruchowym. Ci ostatni w górach poszukują rozmaitych doznań, których w krajobrazie nizinnym czy pojeziernym nie mają szansy odnaleźć. Po- szukują tych doznań poprzez różne formy aktywności ruchowej. Obok uzna- nych dzisiaj i posiadających najdłuższe tradycje pieszej czy narciarskiej turys- tyki górskiej, narciarstwa zjazdowego tworzone są coraz to nowe formy. Zaliczają się one już nie tylko do turystyki kwalifikowanej, ale i turystyki aktywnej, ekstre- malnej, przygodowej czy też sportu. Popyt kształtuje podaż – odpowiedzią orga- nizatorów jest stale poszerzająca się oferta turystyczna zaspokajająca potrzeby współczesnych turystów. Autorzy opracowań zamieszczonych w tym tomie patrzą na dynamiczne zjawiska o aktywnościowym charakterze zachodzące w środo- wisku górskim oczami praktyków i teoretyków. Sięgają w swoich rozważaniach często do bardzo rozległych sfer działalności turystycznej w górach. Jako redak- torzy staraliśmy się materiał ten, w celu jaśniejszego odbioru przez czytelnika, nieco usystematyzować. Stąd wzięły się rozdziały, które analizują społeczne, geo- graficzne, organizacyjne i biologiczne aspekty aktywności ruchowej na obszarach górskich Polski i świata. Żywimy nadzieję, że opracowanie to będzie wartościowym wkładem do bi- bliografii literatury, której tematem są góry. Z wyrazami szacunku dla Autorów i Czytelników Redaktorzy naukowi SpOłECZNE ASPEKTY AKTYWNośCI RUCHOWEJ NA OBSZARACH GÓRSKICH POLSKI I śWIATA Studia i Monografie