The FIAF Moving Image Cataloguing Manual FIAF-ov priručnik za katalogizaciju pokretnih Written by Natasha Fairbairn, Maria Assunta Pimpinelli, Thelmaslika Ross Edited by Linda Tadic Autorice: Natasha Fairbairn, Maria Assunta Pimpinelli, Thelma Ross Project Manager: Nancy Goldman for the FIAF Cataloguing and DocumentationUrednica: Commission Linda Tadic Voditeljica projekta: NancyApril Goldman 2016 za FIAF-ovu Komisiju za katalogizaciju i dokumentaciju Travanj 2016. Fédération internationale des archives du film FédérationInternational internationale Federation des archives of Film du Archivesfilm Interna- Federacióntional Federation Internacional of Film Archives de Archivos Federación Fílmicos Interna- cional de Archivos Fílmicos Naslov izvornika The FIAF Moving Image Cataloguing Manual Copyright: FIAF Izdavač hrvatskog izdanja Hrvatski državni arhiv 10000 Zagreb, Marulićev trg 21 tel: 385 1 4801-999, fax: 48 29 000 e-mail: [email protected] Za izdavača dr. sc. Dinko Čutura Odgovorni urednik Dinko Majcen Priređivači hrvatskog izdanja i autori uvodnog teksta Dinko Majcen, Snježana Šute, Lucija Zore Stručna redakcija prijevoda Snježana Šute, Lucija Zore Lektor dr. sc. Martina Kramarić Prijevod Iva Brajković, Snježana Šute, Lucija Zore Tisak Kerschoffset Zagreb d.o.o., 2017. Naklada 200 primjeraka Izdavanje ovoga priručnika omogućeno je uz potporu Ministarstva kulture Republike Hrvatske Izvornik je izrađen na engleskome jeziku Prijevod se rabi isključivo u referentne svrhe CIP zapis je dostupan u računalnome katalogu Nacionalne i sveučilišne knjižnice u Zagrebu pod brojem 000973758 ISBN/ISMN 978-953-7659-43-1 Posveta Ovaj priručnik posvećujemo Christianu Dimitriuu(1945. – 2016.), čiji je doprinos području arhiviranja pokretnih slika i FIAF-u nemjerljiv, i Ronnyju Loewyu (1946. – 2012.) čije je znanje o normama za metapodatke pokretnih slika bilo prvi i ključan izvor informacija tijekom pisanja ovog priručnika. iii Zahvala Ovaj je priručnik rezultat udruženih napora brojnih stručnjaka kojima ovim putem zahvaljujemo. Svoj su doprinos u ranim, formativnim raspravama o temeljima našeg pristupa dali Anna Bohn, Marco Rendina, Rosario López de Prado, Anne-Marie Grapton, Andrea Leigh i Kelley McGrath. Brojni su stručnjaci članovi FIAF-ove radne skupine za reviziju pravila za katalogizaciju dobrovoljno upotrijebili svoja znanja i iskustva za recenziju ovog priručnika. Posebno zahvaljujemo Laurentu Bis- muthu, Georgu Eckesu i Detlevu Balzeru na dobronamjernim prijedlozima za poboljšanje. Zahvalju- jemo Detlevu što je na svojoj internetskoj stranici filmstandards.org dao prostor za stranicu FIAF-ove Komisije za katalogizaciju i dokumentaciju. Marian Hausner, Mats Skärstrand i Michael Campos-Quinn izradili su nekoliko informativnih grafikona i bavili se formatiranjem. Marian Hausner obavio je i mukotrpan posao sastavljanja bibliografije. Bez uvida u način rada i dokumentaciju te potporu i smjernice Britanskog filmskog instituta priručnik ne bi bio dovršen. Posebno ističemo Gabrielu Popp zbog pružene potpore i poticanja zaposlenika BFI- ja na suradnju te Stephena McConnachiea zbog doprinosa oblikovanju sadržaja te uložena vremena i znanja. Zahvaljujemo na potpori sadašnjim i bivšim članovima Komisije za katalogizaciju i dokumentaciju, članovima Izvršnog odbora FIAF-a i FIAF-ovu višem administratoru, a posebno Christopheu Dupinu, Rachael Stoeltje i Olgi Futemmi. Posebnu zahvalnost iskazujemo Nancy Goldman, koja je upravljala projektom kroz njegove brojne faze te sazivala i predsjedavala sastancima. Dala je doprinos i kao autorica priručnika te je uložila mnogo vremena u davanje povratnih informacija i konstruktivne kritike. Na kraju zahvaljujemo i Lindi Tadic, koja je obavila sjajan posao uređivanja priručnika i podijelila s nama svoja stručna znanja, posebno u području digitalnih medija, te dizajnerici Lari Denil, koja je zaslužna za konačan izgled i prijelom priručnika. Natasha Fairbairn, suautorica Maria Assunta Pimpinelli, suautorica i supredsjednica FIAF-ove radne skupine za reviziju pravila za katalogizaciju Thelma Ross, suautorica i supredsjednica FIAF-ove radne skupine za reviziju pravila za katalogizaciju iv Bilješka uz hrvatsko izdanje Zahvaljujući tehnološkomu napretku područje arhiviranja pokretnih slika posljednjih je godina doživjelo brojne promjene. U prilagođavanju tim promjenama, FIAF je 2016. predstavio Priručnik za katalogizaciju pokretnih slika, revidiranu verziju priručnika FIAF Cataloguing Rules for Film Archives iz 1991. godine. Zahvaljujući ovim novim smjernicama, katalogizatori će lakše kreirati kataloške zapise ili metapodatake, u skladu sa zahtjevima novih tehnologija, istovremeno zadržavajući kompatibilnost sa starijim metodama i normama. Priručnik za katalogizaciju pokretnih slika prvi je prijevod jednog priručnika za obradu audiovizualnog gradiva na hrvatski jezik. Zahvaljujemo se Leksikografskom zavodu Miroslav Krleža, ravnatelju, Bruni Kragiću i filmologu Tomis- lavu Šakiću, te osobito profesoru Hrvoju Turkoviću, glavnom uredniku Filmskog enciklopedijskog rječnika, koji su omogućili konzultiranje i korištenje baze podataka projekta Filmskog enciklopedijskog rječnika kako bi terminologija korištena u ovom priručniku bila usklađena sa spomenutim izdanjem u pripremi. Također se zahvaljujemo kolegama iz Hrvatskog filmskog arhiva, a posebno Mladenu Buriću, Vjeranu Pavliniću i Mirni Supek Janjić na mnogim korisnim sugestijama. Uredništvo hrvatskog izdanja v Sadržaj Posveta ..............................................................................................................................................iii Zahvala ..............................................................................................................................................iv Bilješka uz hrvatsko izdanje ...................................................................................................................v Sadržaj ..............................................................................................................................................vi Uvod ...............................................................................................................................................1 0. Uvodne napomene ............................................................................................................................4 0.1 Svrha, područje primjene i upotreba ...........................................................................................4 0.1.1 Svrha .....................................................................................................................................4 0.1.2 Područje primjene.................................................................................................................4 0.1.3 Upotreba ...............................................................................................................................4 0.2 Ključni elementi opisa ..................................................................................................................5 0.2.1 Elementi opisa u djelima, varijantama, prikazima i jedinicama ............................................6 0.3 Izvori informacija .......................................................................................................................12 0.4 Prezentacija podataka ................................................................................................................13 0.4.1 Interpunkcijski znakovi ........................................................................................................13 0.4.2 Veliko početno slovo i članovi .............................................................................................13 0.5 Jezik i pismo opisa......................................................................................................................14 0.6 Kratice ........................................................................................................................................15 0.7 Primjeri ......................................................................................................................................15 0.8 Pogreške ....................................................................................................................................15 0.9 Alternative i opcije .....................................................................................................................16 1. Djela i varijante pokretnih slika ... ……………………………………………………………………………………………….17 1.0 Definicije ....................................................................................................................................18 1.0.1 Djelo pokretnih slika ...........................................................................................................18 1.0.2 Varijante (verzije) pokretnih slika ........................................................................................20 1.1 Razgraničenja između djela i varijanti .......................................................................................20 1.1.1 Razgraničenja između djela ................................................................................................22 1.1.2 Razgraničenja između djela i varijanti/prikaza ....................................................................24 1.1.3 Razgraničenja između varijanti ...........................................................................................27 1.2 Atributi djela/varijante pokretnih slika ......................................................................................28