Załącznik nr 1 do Uchwały ……………………… z dnia ………………………………. Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Wilczyn na lata 2017-2023 Wilczyn, wrzesień 2017 r. Zadanie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej, w ramach Programu Pomoc Techniczna 2014 - 2020 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Wilczyn na lata 2017-2023 SPIS TREŚCI I. WSTĘP ............................................................................................................................... 4 II. PRZESŁANKI I METODA OPRACOWANIA PROGRAMU REWITALIZACJI .......... 4 III. DIAGNOZA NA POTRZEBY WYZNACZENIA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI ....................................................... 8 III.1. Metodologia delimitacji obszarów zdegradowanych .......................................... 8 III.2 Podział gminy Wilczyn na jednostki analityczne .............................................. 14 III.3 Diagnoza sytuacji w gminie Wilczyn; analiza wskaźnikowa ............................ 17 III.3.1. Sfera społeczna – ogólna charakterystyka ............................................ 17 III.3.1.1. Sytuacja finansowa mieszkańców ............................................ 21 III.3.1.2. Bezrobocie ................................................................................ 27 III.3.1.3. Poziom bezpieczeństwa............................................................ 34 III.3.1.4. Aktywność obywatelska mieszkańców .................................... 37 III.3.1.5. Proces starzenia się lokalnej społeczności ............................... 40 III.3.2. Sfera gospodarcza – ogólna charakterystyka ........................................ 44 III.3.2.1. Poziom przedsiębiorczości ....................................................... 47 III.3.2.2. Poziom rozwoju gospodarczego............................................... 53 III.3.3. Sfera przestrzenno – funkcjonalna – ogólna charakterystyka .............. 56 III.3.3.1. Sytuacja mieszkaniowa w gminie ............................................ 60 III.3.3.2. Depopulacja ludności ............................................................... 63 III.3.4. Sfera środowiskowa – ogólna charakterystyka ..................................... 66 III.3.4.1. Zrównoważona gospodarka energetyczna ............................... 70 III.3.5. Sfera techniczna – ogólna charakterystyka ........................................... 74 III.3.5.1. Degradacja stanu technicznego ................................................ 76 III.3.6. Podsumowanie analizy wskaźnikowej ................................................. 79 IV. WYZNACZENIE OBSZARU ZDEGRADOWANEGO I OBSZARU REWITALIZACJI .................................................................................................................... 83 V. POGŁĘBIONA ANALIZA STANU OBSZARU REWITALZACJI .............................. 89 VI. WIZJA STANU OBSZARU PO PRZEPROWADZENIU PROCESU REWITALIZACJI .................................................................................................................. 105 VII. CELE REWITALIZACJI I KIERUNKI DZIAŁAŃ .................................................. 106 Strona 2 z 166 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Wilczyn na lata 2017-2023 VIII. OPIS POWIĄZAŃ Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI I PLANISTYCZNYMI ............................................................................................................. 107 VIII.1. Powiązania ze Strategią Rozwoju Gminy Wilczyn na lata 2013 – 2020 ..... 107 VIII.2. Powiązania ze Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Wilczyn ............................................................................... 109 VIII.3. Powiązania ze Strategią Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do 2020 roku. Wielkopolska 2020 ......................................................................................... 110 VIII. 4. Powiązania z Planem Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Wielkopolskiego ...................................................................................................... 111 IX. PRZEDSIĘWZIĘCIA I PROJEKTY REWITALIZACYJNE .................................... 113 IX.1. Przedsięwzięcia i projekty podstawowe ......................................................... 113 IX.2. Przedsięwzięcia uzupełniające ........................................................................ 144 X. MECHANIZMY ZAPEWNIENIA KOMPLEMENTARNOŚCI .................................. 145 X.1. Komplementarność przestrzenna ..................................................................... 145 X.2. Komplementarność problemowa...................................................................... 146 X.3. Komplementarność proceduralno – instytucjonalna ........................................ 146 X.4. Komplementarność źródeł finansowania ......................................................... 147 X.5. Komplementarność międzyokresowa .............................................................. 147 XI. REALIZACJA ZASADY PARTNERSTWA I PARTYCYPACJI SPOŁECZNEJ ... 150 XII. FINANSOWANIE LOKALNEGO PROGRAMU REWITALIZACJI I HARMONOGRAM REALIZACJI DZIAŁAŃ ..................................................................... 152 XIII. SYSTEM ZARZĄDZANIA REALIZACJĄ PROGRAMU REWITALIZACJI ....... 157 XIV. SYSTEM MONITOROWANIA I OCENY PROCESU REWITALIZACJI ............. 159 XV. PODSUMOWANIE STRATEGICZNEJ OCENY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO ..................................................................................................................... 163 Strona 3 z 166 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Wilczyn na lata 2017-2023 I. WSTĘP W obecnym okresie programowania UE na lata 2014 -2020 działania rewitalizacyjne zyskały nowe podstawy formalno – prawne. Wraz z wejściem w życie przepisów Ustawy z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz. U. 2015, poz. 1777) doprecyzowano zakres zadań własnych gminy w obszarze działań rewitalizacyjnych. Zmiana ta nie wprowadza nowego zadania własnego gminy, obciążając ją obowiązkami dotychczas nierealizowanymi, lecz jedynie sankcjonuje i porządkuje obecnie istniejący stan faktyczny w tym zakresie. Zgodnie z art. 52 ustawy o rewitalizacji do dnia 31 grudnia 2013 r. dopuszczono realizację przedsięwzięć rewitalizacyjnych w ramach wdrażania innego programu rewitalizacji (w tym lokalnego lub miejskiego) przyjmowanego uchwałą rady gminy. W ustanowionym okresie przejściowym możliwe jest prowadzenie przedsięwzięć rewitalizacyjnych poprzez trzy typy programów rewitalizacji, sporządzanych w oparciu o: Ustawę z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz. U. 2015 poz. 1777) – gminny program rewitalizacji, Ustawę z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. 1990 nr 16 poz. 95) oraz Wytyczne ministerialne i Zasady regionalne – lokalny lub miejski program rewitalizacji: Wytyczne Ministra Rozwoju z dnia 2 sierpnia 2016 r., w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020 Zasady programowania i wsparcia rewitalizacji w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014 – 2020, Ustawę z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym – program rewitalizacji. Przyjęta podstawa prawna skutkuje możliwością realizacji zaplanowanych działań rewitalizacyjnych przy wykorzystaniu środków własnych, środków inwestorów prywatnych, a także funduszy unijnych i środków krajowych. II. PRZESŁANKI I METODA OPRACOWANIA PROGRAMU REWITALIZACJI Rewitalizacja to wieloletni, kompleksowy i skoordynowany proces wyprowadzania obszarów zdegradowanych ze stanu kryzysowego prowadzony poprzez zintegrowane działania na podstawie programu rewitalizacji. Jej celem jest przywrócenie ładu Strona 4 z 166 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Wilczyn na lata 2017-2023 przestrzennego, rozwiązanie problemów społecznych oraz gospodarczych a także nadanie rewitalizowanym obiektom i obszarom nowych funkcji. Na rewitalizację składają się kompleksowe działania prowadzone w pięciu powiązanych ze sobą wymiarach: społecznym. gospodarczym, przestrzenno - funkcjonalnym, technicznym i środowiskowym na zdegradowanych obszarach, które na skutek przemian ekonomicznych, społecznych oraz kulturowych utraciły częściowo lub całkowicie swoją pierwotną funkcję i przeznaczenie. Lokalny Program Rewitalizacji to wieloletni program operacyjny, podrzędny w stosunku do strategii rozwoju gminy, przyjęty i koordynowany przez jednostkę samorządu terytorialnego. Jego celem jest rewitalizacja określonego obszaru zdegradowanego lub obszarów zdegradowanych. Realizacja programu, finansowana z różnych źródeł, odbywa się zgodnie z określonym harmonogramem czasowym. Niniejszy Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Wilczyn na lata 2017 - 2023 w sposób kompleksowy ujmuje działania ukierunkowane na wyprowadzenie wyznaczonego obszaru zdegradowanego z sytuacji kryzysowej. Program ten stanowi przede wszystkim narzędzie do planowania, koordynowania i integrowania różnorodnych przedsięwzięć z zakresu rewitalizacji. Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Wilczyn na lata 2017 - 2023 został opracowany w oparciu o zapisy Wytycznych Ministra Rozwoju w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020 z dnia 2 sierpnia 2016 r. Opracowany w oparciu o powyższe Wytyczne niniejszy dokument składa się następujących kluczowych elementów: diagnozy czynników i zjawisk kryzysowych oraz skali i charakteru potrzeb rewitalizacyjnych, zasięgu przestrzennego obszaru rewitalizacji, tj. określenie, w oparciu o inne dokumenty strategiczne gminy i diagnozę oraz identyfikację potrzeb rewitalizacyjnych, terytoriów najbardziej wymagających wsparcia, wizji stanu obszaru po przeprowadzeniu rewitalizacji (planowany