T.C. KARA HARP OKULU SAVUNMA BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ GÜVENLİK BİLİMLERİ ANA BİLİM DALI İSPANYA İLE ETA ARASINDA YÜRÜTÜLEN TERÖR MÜZAKERELERİNİN YAZILI BASINDA ELE ALINIŞ BİÇİMİNİN SÖYLEM ANALİZİ YÜKSEK LİSANS TEZİ Hazırlayan P. Yzb. Erhan İŞKAR Tez Danışmanı Dr. Öğ. Yb. Eyyüp Yaşar KÜRÜM ANKARA - 2014 TEZ TANITIM FORMU TEZİN TARİHİ : 02.06.2014 TEZİN TİPİ : Yüksek Lisans Tezi TEZİN BAŞLIĞI : İspanya ile ETA Arasında YürütülenTerör Müzakerelerinin Yazılı Basında Ele Alınış Biçiminin Söylem Analizi TEZİN YAPILDIĞI BİRİM : Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü Gübenlik Bilimleri Ana Bilim Dalı SPONSOR KURULUŞ : - DAĞITIM LİSTESİ : Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü Tez Hazırlama, Onay, Dağıtım ve Muhafaza Esasları Kılavuzunda Belirtilen Yerlere. TEZİN ÖZETİ : ETA’nın 20 Ekim 2011 tarihinde silahlı mücadeleyi kalıcı olarak bıraktığını açıklaması ile İspanya, terörle mücadelede sona yaklaşmıştır. İspanya hükümeti, ETA ile 16 Mayıs 2005 tarihinde İspanya meclisinden aldığı izin ile 5 Haziran 2006 tarihinde resmi müzakere sürecini başlatmıştır. Tarafların müzakere sürecinde yaptıkları talep ve verdikleri tavizlerin neler olduğuna yazılı basında çıkan haberlerin incelenmesi ile ulaşılmaya çalışılmıştır. İncelemede söylem analiz tekniklerinden Teun van Dijk’ın eleştirel söylem analizi yöntemi kullanılmıştır. ANAHTAR KELİMELER : ETA, Söylem, Eleştirel Söylem Analizi, İspanya, Gazete Analizi, Terör Müzakereleri. SAYFA SAYISI: 299 GİZLİLİK DERECESİ: Tasnif Dışı* * Bu tezde belirtilen görüş ve yorumlar yazana aittir. Türk Silahlı Kuvvetlerinin ya da diğer kamu kuruluşlarının görüşlerini yansıtmaz. T.C. KARA HARP OKULU SAVUNMA BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ GÜVENLİK BİLİMLERİ ANA BİLİM DALI İSPANYA İLE ETA ARASINDA YÜRÜTÜLEN TERÖR MÜZAKERELERİNİN YAZILI BASINDA ELE ALINIŞ BİÇİMİNİN SÖYLEM ANALİZİ YÜKSEK LİSANS TEZİ Hazırlayan P. Yzb. Erhan İŞKAR Tez Danışmanı Dr. Eyyüp Yaşar KÜRÜM ANKARA – 2014 TEŞEKKÜR Başta Kara Harp Okulu Komutanı Tümgeneral Yılmaz UYAR olmak üzere Kara Harp Okulu Komutanlığı’na, bu çalışmanın vücuda gelmesinde engin tecrübeleri ile bana yol gösteren ve destek olan tez danışmanım Sayın Dr. Öğ. Yb. Eyyüp Yaşar KÜRÜM’e ve tez yazım aşamasında bana her türlü kolaylığı sağlayan saygıdeğer Anabilim Dalı Başkanım Yrd. Doç. Dr. Öğ. Alb. Ertan EROL’a teşekkürlerimi sunmayı bir borç bilirim. Yüksek lisans eğitimim süresince bana destek olan ve kıymetli zamanını yoğun mesaisine rağmen bana ayıran, anlayış gösteren sevgili eşim Buket İŞKAR’a ve sadece varlığıyla beni motive eden oğlum Barış Yağız’a minnettarım. Son olarak, gerek derslerde, gerekse tez çalışmamda desteklerini, ilgilerini ve yardımlarını esirgemeyen değerli sınıf arkadaşlarıma, Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi çalışanlarına ve bütün sorularımı samimiyetle cevaplayan Bask Ülkesi Üniversitesinden José Ignacio ARMENTİA’ya şükranlarımı sunarım. i T.C. KARA HARP OKULU SAVUNMA BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ GÜVENLİK BİLİMLERİ ANA BİLİM DALI ANKARA 2014 İSPANYA İLE ETA ARASINDA YÜRÜTÜLEN TERÖR MÜZAKERELERİNİN YAZILI BASINDA ELE ALINIŞ BİÇİMİNİN SÖYLEM ANALİZİ YÜKSEK LİSANS TEZİ Erhan İŞKAR ÖZET 16 Mayıs 2005’ te İspanya hükümeti, İspanya Parlamentosundan ETA ile müzakerelere başlamak için izin almış ve 5 Haziran 2006’da müzakerelere başlayacağını duyurmuştur. 20 Ekim 2011’de ETA silahlı mücadeleye son verdiğini açıklamıştır. 16 Mayıs 2005’den 20 Ekim 2011’e kadar İspanya hükümeti ile ETA arasında yapılan müzakerelerde yapılan talep ve verilen tavizler araştırma konumuzu oluşturmaktadır. Bu talep ve tavizlere ulaşmak için; İspanya’dan El Pais, İngiltere’den The Guardian, İrlanda’dan The Irish Times ve Amerika Birleşik Devletleri’nden The New York Times gazetelerinde yer alan haberler “Eleştirel Söylem Analizi” yöntemiyle incelenmiştir. Tezin ilk bölümünü “söylem” kavramı ve “söylem analizi yöntemi” ile ilgili teorik bilgilerden oluşturulmuştur. Tezin ikinci bölümünde El Pais, The Guardian, The Irish Times ve The New York Times gazetelerinde yayımlanan müzakere süreci ile ilgili haberlerin Teun van Dijk’ın “eleştirel söylem analizi” yöntemi ile analizi yapılmıştır. Analiz sonrasında elde edilen bulgular tezin sonuç bölümünde yorumlanmıştır. Anahtar Kelimeler: ETA, Söylem, Eleştirel Söylem Analizi, İspanya, Terör Müzakereleri. ii Tez Yöneticisi : Dr. Öğ. Yb. Eyyüp Yaşar KÜRÜM Sayfa Sayısı : 299 iii T.C. TURKISH MILITARY ACADEMY DEFENSE SCIENCES INSTITUTE DEPARTMENT OF SECURITY SCIENCES ANKARA 2014 A DISCOURSE ANALYSIS OF THE NEGOTIATIONS BETWEEN SPAIN AND ETA IN WRITTEN MEDIA A MASTER’S THESIS Erhan İŞKAR ABSTRACT The Spanish government took her leave of starting negotiations with ETA from the Parliament on 16 May 2005 and announced the starting date of the negotiations as of 05 June 2005. On 20 October 2011, ETA declared her decision of halting the Armed resistance. This study covers the demands and the concessions between the Spanish government and ETA during the negotiations on the period between 16 May 2005 and 20 October 2011. The negotiation process was examined through a critical discourse analysis method on the news published in El Pais from Spain, The Guardian from Britain, The Irish Times from Ireland and The New York Times from the U.S. The first part of the Thesis includes theoretical information on “discourse” and “discourse analysis”. In the second part, the analysis of the published news on the negotiation process in El Pais, The Guardian, The Irish Times and The New York Times was carried out through Teun van Dijk’s critical discourse analysis method. The findings of the analyses were discussed in the conclusion part. Key words: ETA, Discourse, Critical Discourse Analysis, Spain, Negotiations on Terrorism iv Advisor : Dr. Öğ. Yb. Eyyüp Yaşar KÜRÜM Number of Pages : 299 v İÇİNDEKİLER TEŞEKKÜR...…………………………………………………………..……. I İÇİNDEKİLER……………………………………………………………...... VI TABLOLAR..……………………………………………………………...…. X ŞEKİLLER…………………………………………………………………… XI KISALTMALAR...……………………………………………………………. XII ÖNSÖZ………………………………………………………………………. XIII BİRİNCİ BÖLÜM GİRİŞ ve PROBLEM DURUMU 1. GİRİŞ………………………………………………………………………. 1 2. ARAŞTIRMANIN KONUSU……………………………………………… 4 3. ARAŞTIRMANIN AMACI………………………………………………… 5 4. ARAŞTIRMANIN ÖNEMİ………………………………………………… 5 5. ARAŞTIRMANIN SORULARI……………………………………………. 7 6. ARAŞTIRMANIN KAPSAM ve SINIRLILIKLARI………………………. 7 7. ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ ……………………………………………. 10 a. Veri Toplama veDeğerlendirme Tekniği………………………… 13 İKİNCİ BÖLÜM KAVRAMSAL ÇERÇEVE 1. SÖYLEM KAVRAMI……………………………………..………….…... 14 a. Söylem Kavramının Tanımı ……………………..…..…………….. 14 b. Söylem - Bağlam İlişkisi…………………………….…………....... 17 c. Söylem – Anlam İlişkisi……………………………….…….…........ 20 2. SÖYLEM KAVRAMINA İLİŞKİN TEORİK ÇERÇEVE……….……… 22 a. Yapısalcılık ve Söylem…..…………………………………………. 22 (1) Ferdinand de Saussure’ün Yapısalcı Dilbilim Teorisi…….. 25 (2) Claude Levi – Strauss’un Antropolojik Çalışmaları……….. 30 (3) Roland Barthes’ın Düzanlam/Yananlam Kavramlaştırması… 33 37 vi (4) Jacques Lacan ve Özne Söylemi…..…………..........….…… b. Postyapısalcılık ve Söylem.……………………………..….……… 42 (1) Jacques Derrida ve Dil Söylemi............................................... 44 (2) Michel Foucault ve Bilgi/Güç Söylemi……………………… 48 (3) Hermeneutik/Yorumsamacı Yaklaşım ve Söylem………… 55 (4) Gadamer’in Felsefi Yorumsaması ve Söylem……….…… 56 (5) Ricoeur’ un Yorumsama Yaklaşımı ve söylem ….……… 58 3. SÖYLEM ANALİZİ YÖNTEMİ…………………………………………. 60 a. Van Dijk’ in Söylem Analizi Yöntemi..……………………………. 66 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM BASK MİLLİYETÇİLİĞİ VE ETA 1. BASK ÜLKESİ ve BASKLAR…………………………………………… 79 2. FORAL SİSTEM………………………………………………………….. 82 3. BASK MİLLİYETÇİLİĞİ ve SABİNO ARANA…………………………. 84 4. ETA………………………………………………………………………… 88 5. İSPANYA’NIN ANAYASAL SİSTEMİ ve ÖZERKLİK……………….. 91 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM YÖNTEM 1. NİCEL VERİLERİN ANALİZİ ………………………………………… 94 a. Gazete Sayfalarında Yer Alan Konu ile İlgili Haber Sayıları...... 94 b. Gazetede Yer Alan Haberlerin Gazete İçindeki Konumu …...... 96 c. Gazetede YerAlan Konu ile İlgili Fotoğraflar..………………….. 98 2. EL PAİS GAZETESİNDE YER ALAN HABERLERİN ANALİZİ …... 99 a. Makro Yapıya Yönelik Tematik Analiz ……………..…………… 99 (1) Başlıklar………………………………………………………… 99 (2) Haber Girişleri …………………………………………….…… 106 (3) Fotoğraflar ………………………………………………….….. 110 b. Makro Yapıya Yönelik Şematik Analiz ………………….……… 121 (1) Ana Olay ve Sunuş Biçimi ………………………….……….. 121 124 vii (2) Ardalan ve Bağlam Bilgisi …………………………….…....... (3) Haber Kaynakları. ……………………………………….……... 135 c. Mikro Yapıya Yönelik Analiz Çalışması……………….………….. 137 (1) Sentaktik Analiz….………………………………….………….. 137 (2) Sözcük Seçimleri…..………………………………………....... 139 (3) Haberlerin Retoriği ………………………………….………… 146 3. THE IRISH TIMES GAZETESİNDE YER ALAN HABERLERİN ANALİZİ ……………………………………………………………... 153 a. Makro Yapıya Yönelik Tematik Analiz ……………………..... …. 153 (1) Başlıklar ……………………………………………….……. …. 153 (2) Haber Girişleri ………………………………………..………… 155 (3) Fotoğraflar …………………………………………….….…….. 158 b. Makro Yapıya Yönelik Şematik Analiz ………….…….….……… 160 (1) Ana Olay ve Sunuş Biçimi ………………………….….………. 160 (2) Ardalan ve Bağlam Bilgisi ……………………………….…...... 164 (3) Haber Kaynakları ……………………………………………. … 170 c. Mikro Yapıya Yönelik Analiz Çalışması …………………….... … 172 (1) Sentaktik Analiz …………………………………………............ 172 (2) Sözcük Seçimleri ……………………………………...….…. … 174 (3) Haberlerin Retoriği ………………………………………….. …. 178 4. THE NEW YORK TIMES GAZETESINDE YER ALAN HABERLERİN ANALİZİ ……………………………………………. 183 a. Makro Yapıya Yönelik Tematik Analiz ……………………..…….. 183 (1) Başlıklar …………………………………………………............. 183 (2) Haber Girişleri ………………………………………………....... 185 (3) Fotoğraflar