Mapa zamieszczona na okładce przedstawia lokalizację przedsiębiorstw poszczególnych podbranż DIS surowce naturalne i wtórne Zespół autorów: Prof. Andrzej Solecki Mgr inż. Łukasz Szkudlarek Mgr inż. Wiktoria Ryng-Duczmal Mgr Waldemar Bernatowicz Mgr Anna Jagiełło Mgr Iwona Filipowska Mgr Damian Marciniak Eksperci branżowi: Dr inż. Stanisław Ślusarczyk– Politechnika Wrocławska Dr hab. inż. Jacek Szczepiński - Poltegor Instytut Dr inż. Katarzyna Tokarczyk - Dorociak - Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Dr inż. Gabriel Czachor - Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Mgr inż. Jacek Major - Koordynator Klastra Kamieniarskiego Mgr inż. Krzysztof Skolak – Prezes fundacji Bazalt inż. Michał Firlej – właściciel firmy StoneConsulting Spis treści 1. STRESZCZENIE ........................................................................................................................ 6 2. CEL BADANIA I PRZYJĘTA METODYKA ..................................................................................... 8 2.1. CEL BADANIA ......................................................................................................................... 8 2.2. ZAŁOŻENIA POCZĄTKOWE .......................................................................................................... 8 2.3. METODYKA BADANIA ............................................................................................................... 9 3. CHARAKTERYSTYKA BRANŻY ................................................................................................ 13 3.1. PODBRANŻE DIS SUROWCE NATURALNE I WTÓRNE NA TLE POLSKI, EUROPY I ŚWIATA ............................ 13 3.1.1 PODBRANŻA WYDOBYWCZA ORAZ PRZERÓBKI SUROWCÓW MINERALNYCH ....................................... 13 3.1.2 PODBRANŻA ODZYSKU I REKULTYWACJI .................................................................................... 39 3.1.3 PODBRANŻA PRZERÓBKI DREWNA .......................................................................................... 40 3.1.4 PODBRANŻA MATERIAŁY ZAAWANSOWANE............................................................................... 45 3.1.5 IDENTYFIKACJA KLUCZOWYCH CZYNNIKÓW I BARIER ROZWOJU BRANŻY; ........................................... 46 3.1.6 ANALIZA KONKURENCYJNOŚCI WZGLĘDEM POZOSTAŁEJ CZĘŚCI POLSKI I UNII EUROPEJSKIEJ .................. 48 3.2. POTENCJAŁ GOSPODARCZY ...................................................................................................... 50 3.2.1 LICZBA I ROZMIESZCZENIE FIRM ORAZ STAN ZATRUDNIENIA ........................................................... 51 3.2.2 POTENCJAŁ INNOWACYJNY WOJEWÓDZTWA ............................................................................. 58 3.2.3 EKSPORT TOWARÓW I USŁUG ................................................................................................ 65 3.2.4 ANALIZA PROGNOZ I TRENDÓW ROZWOJOWYCH W PODOBSZARACH SPECJALIZACJI SUROWCE NATURALNE I WTÓRNE 68 3.3. IDENTYFIKACJA NISZ ROZWOJOWYCH W PODOBSZARACH SPECJALIZACJI .............................................. 72 4. INSTYTUCJE WSPOMAGAJĄCE BRANŻE ................................................................................. 76 4.1. JEDNOSTKI NAUKOWO BADAWCZE DZIAŁAJĄCE W BRANŻY SUROWCE NATURALNE I WTÓRNE .................... 76 4.1.1 OPIS JEDNOSTEK ................................................................................................................ 76 4.1.2 BADANIA I FINANSOWANIE BADAŃ ......................................................................................... 80 4.1.3 WSPÓŁPRACA Z PRZEDSIĘBIORCAMI I CZYNNIKI HAMUJĄCE ORAZ SPRZYJAJĄCE WSPÓŁPRACY PRZEDSIĘBIORCÓW Z JEDNOSTKAMI NAUKOWO BADAWCZYMI ................................................................... 81 4.2. KLASTRY ............................................................................................................................. 82 4.2.1 OPIS ISTNIEJĄCYCH KLASTRÓW I ICH STAN ................................................................................. 82 4.2.2 FINANSOWANIE KLASTRÓW .................................................................................................. 84 4.2.3 IDENTYFIKACJA PROBLEMÓW ................................................................................................. 84 4.3. ANALIZA SKUTECZNOŚCI INTERWENCJI PUBLICZNEJ ......................................................................... 85 4.3.1 WYKORZYSTANIE WSPARCIA PRZEZ PRZEDSIĘBIORSTWA INTELIGENTNYCH SPECJALIZACJI ...................... 85 4.3.2 ZAINTERESOWANIE WSPARCIEM W BIEŻĄCEJ PERSPEKTYWIE .......................................................... 91 4.3.3 WSKAZANIE MOŻLIWYCH DO ZASTOSOWANIA SCHEMATÓW WSPARCIA ............................................ 94 5. POTENCJAŁ INNOWACYJNY W BRANŻY................................................................................. 99 5.1. RODZAJE INNOWACYJNOŚCI I ICH ZASIĘG ..................................................................................... 99 5.2. WYDATKI PRZEDSIĘBIORSTW NA BADANIA I ROZWÓJ ..................................................................... 103 5.3. POTENCJAŁ PRACOWNICZY ..................................................................................................... 105 5.4. PATENTY I ZNAKI TOWAROWE ................................................................................................. 107 5.5. FINANSOWANIE INNOWACJI PRZEZ PRZEDSIĘBIORCÓW .................................................................. 109 5.6. PLANY W ZAKRESIE ROZWOJU INNOWACYJNYCH PRODUKTÓW I USŁUG .............................................. 110 6. IDENTYFIKACJA CZYNNIKÓW OTOCZENIA BRANŻY INTELIGENTNEJ SPECJALIZACJI SUROWCE NATURALNE I WTÓRNE.............................................................................................................. 114 6.1. OCENA WPŁYWU UWARUNKOWAŃ PRZESTRZENNYCH NA ROZWÓJ PODMIOTÓW DZIAŁAJĄCYCH W BRANŻY SUROWCE NATURALNE .................................................................................................................... 114 6.2. IDENTYFIKACJA CZYNNIKÓW MIKRO I MAKRO OTOCZENIA NA PODSTAWIE BADAŃ CATI ......................... 124 6.3. WZAJEMNE POWIĄZANIE CZYNNIKÓW – KRZYŻOWA ANALIZA WPŁYWÓW .......................................... 125 6.4. ANALIZA SWOT .................................................................................................................. 128 6.4.1 MOCNE STRONY ................................................................................................................ 129 6.4.2 SŁABE STRONY .................................................................................................................. 131 6.4.3 SZANSE ........................................................................................................................... 133 6.4.4 ZAGROŻENIA .................................................................................................................... 133 6.4.5 PODSUMOWANIE ANALIZY SWOT DLA SCENARIUSZA NAJBARDZIEJ PRAWDOPODOBNEGO ................... 135 6.4.6 PODSUMOWANIE INNYCH PRZYJĘTYCH SCENARIUSZY .................................................................. 137 7. ISTOTNE WNIOSKI Z BADANIA ............................................................................................. 139 8. WYKAZ TABEL, RYSUNKÓW I WYKRESÓW ............................................................................ 144 9. LITERATURA ....................................................................................................................... 148 ZAŁĄCZNIK 1. WYBRANE WYNIKI BADANIA CATI ........................................................................ 150 ZAŁĄCZNIK 2. PKD WYBRANYCH PODBRANŻ WYTYPOWANYCH DO BADANIA CATI ..................... 180 ZAŁĄCZNIK 3. WSKAZANIE UWZGLĘDNIENIA W TEKŚCIE ROZWINIĘCIA POSZCZEGÓLNYCH PROBLEMÓW BADAWCZYCH ..................................................................................................... 183 WYKAZ SKRÓTÓW: BDOO Baza danych obiektów ogólnogeograficznych BGSMPiŚ Bilans gospodarki surowcami mineralnymi Polski i Świata BZK Bilans zasobów złóż kopalin w Polsce CODGIG Centralny ośrodek dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej DAWG Dolnośląska Agencja Współpracy Gospodarczej DIS Dolnośląska Inteligentna Specjalizacja FAO Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa GUS Główny Urząd Statystyczny INB Instytucje Naukowo Badawcze IT/ICT Technologie informacyjne/technologie informacyjno-komunikacyjne OSM Open Street Map PIG Państwowy Instytut Geologiczny PKD Polska Klasyfikacja Działalności 2007 PRG Państwowy rejestr granic i jednostek podziałów terytorialnych w kraju RDOŚ Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska RPO WD Regionalny Program Operacyjny Województwa Dolnośląskiego USGS United States Geological Survey 1. ABSTRACT The natural and secondary raw materials industry is one of the six key development areas of the Lower Silesia Voivodeship. Due to the fact that in the economic structure of the region, the mining and raw materials sector definitely distinguishes Lower Silesia against the background of other Polish voivodeships and also the potential for development of this sector was recognized as Lower Silesia Intelligent Specialisations (Polish: DIS). This is justified in terms of extraction of rock raw materials (in the years 2001-2012 the largest in the country extraction of broken stones and secondary rocks, second place in the country in terms of extraction of gravel and sand, high position in the field of clay extraction). The DIS sector also included