T.C. TOKAT VALİLİĞİ ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK İL MÜDÜRLÜĞÜ TOKAT İLİ 2014 YILI ÇEVRE DURUM RAPORU 1 T.C. TOKAT VALİLİĞİ ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK İL MÜDÜRLÜĞÜ TOKAT İLİ 2014 ÇEVRE DURUM RAPORU HAZIRLAYANLAR İl Müdürü :Hikmet KAYA İl Müdür Yardımcısı :Mehmet ŞAHİN ÇED Hiz. ve İzin İşl. Şb. Müdürü :Demet AKDAĞLI Çevre Mühendisi :Havva Mecdude DUYUM Maden Mühendisi :Sadullah KILIÇ Jeoloji Yük. Mühendisi :Ünal ERTÜRK Jeoloji Mühendisi :Şükrü ÇEVİK Çevre Mühendisi :Yasemin İSPİRLİ GÖKREM Çevre Mühendisi :Tuba SÜRENER Çevre Mühendisi :Ayşin CAN Çevre Mühendisi :Pınar ALKAŞ DERE Jeoloji Mühendisi :Halim ENSARİ TOKAT 2015 2 “Eğer vatan denilen şey kupkuru dağlardan taşlardan ekilmemiş sahalardan çıplak ovalardan şehirlerden ve köylerden ibaret olsaydı, onun zindandan hiçbir farkı olmazdı” 3 İÇİNDEKİLER SAYFA NO Takdim…………………………………………………………………………………………………. 11 Önsöz…………………………………………………………………………………………….…….. 12 GİRİŞ ………………………………………………………………………………………………… 13 A. Hava ……………………………………………………………………………………………….. 17 A.1. Hava Kalitesi ………………………………………………………………………………. 17 A.2. Hava Kalitesi Üzerine Etki Eden Unsurlar………………………………………………… 20 A.3. Hava Kalitesinin Kontrolü Konusundaki Çalışmalar …………………………………….. 23 A.4. Ölçüm İstasyonları…………………………………………………………………………. 24 A.5. Egzoz Gazı Emisyon Kontrolü…………………………………………………………….. 25 A.6. Gürültü……………………………………………………………………………………… 25 A.7. İklim Değişikliği Eylem Planı Çerçevesinde Yapılan Çalışmalar………………………… 26 A.8. Sonuç ve Değerlendirme…………………………………………………………………… 26 Kaynaklar………………………………………………………………………………………. 26 B. Su ve Su Kaynakları……………………………………………………………………………… 27 B.1. İlin Su Kaynakları ve Potansiyeli………………………………………………………….. 27 B.1.1. Yüzeysel Sular……………………………………………………………………….. 27 B.1.1.1. Akarsular………………………………………………………………......... 27 B.1.1.2. Doğal Göller, Göletler ve Rezervuarlar…………………………………….. 34 B.1.2. Yeraltı Suları………………………………………………………………………… 35 B.1.2.1. Yeraltı Su Seviyeleri ………………………………………………………. 38 B.1.3. Denizler…………………………………………………………………………… 39 B.2. Su Kaynaklarının Kalitesi…………………………………………………………………. 39 B.3. Su Kaynaklarının Kirlilik Durumu………………………………………………………… 46 B.3.1. Noktasal kaynaklar……………………………………………………………….. 46 B.3.1.1. Endüstriyel Kaynaklar………………………………………………………….. 46 B.3.1.2. Evsel Kaynaklar…………………………………………………………… 47 B.3.2. Yayılı Kaynaklar…………………………………………………………………… 47 B.3.2.1. Tarımsal Kaynaklar……………………………………………………….. 47 B.3.2.2. Diğer……………………………………………………………………….. 48 B.4. Sektörel Su Kullanımları ve Yapılan Su Tahsisleri………………………………………... 48 B.4.1. İçme ve Kullanma Suyu……………………………………………………………. 48 B.4.1.1. Yüzeysel su kaynaklarından kullanılan su miktarı………………………. 48 ve içmesuyu arıtım tesisi mevcudiyeti B.4.1.2. Yeraltı su kaynaklarından kullanılma su miktarı………………………… 51 ve içmesuyu arıtım tesisi mevcudiyeti B.4.1.3. İçme Suyu temin edilen kaynağın adı, mevcut durumu,…………………. 51 potansiyeli vb. B.4.2. Sulama……………………………………………………………………………… 52 B.4.2.1. Sulama salma sulama yapılan alan ve kullanılan su miktarı…………….. 52 B.4.2.2. Damlama veya basınçlı sulama yapılan alan ve kullanılan su miktarı….. 52 B.4.3. Endüstriyel Su Temini……………………………………………………………. .. 52 B.4.4. Enerji Üretimi Amacıyla Su Kullanımı…………………………………………….. 53 B.4.5. Rekreasyonel Su Kullanımı………………………………………………………… 55 B.5. Çevresel Altyapı……………………………………………………………………………... 55 B.5.1. Kentsel Kanalizasyon Sistemi ve hizmeti alan nufus …………………………….. 55 B.5.2. Organize Sanayi Bölgeleri ve Münferit Sanayiler Atıksu Altyapı Tesisleri………. 58 B.5.3. Katı Atık Düzenli Depolama Tesisleri……………………………………………… 58 B.5.4. Atıksuların Geri Kazanılması ve Tekrar Kullanılması…………………………….. 61 B.6. Toprak Kirliliği ve Kontrolü……………………………………………………………….. 62 B.6.1. Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalar……………………………………………….. 62 B.6.2. Arıtma Çamurlarının toprakta kullanımı…………………………………………….. 63 4 B.6.3. Madencilik faaliyetleri ile bozulan arazilerin doğaya yeniden………………………. 63 kazandırılmasına ilişkin yapılan çalışmala B.6.4. Tarımsal faaliyetler ile oluşan toprak kirliliği………………………………………………. 63 B.7. Sonuç ve Değerlendirme……………………………………………………………………. 65 Kaynaklar……………………………………………………………………………………….. 65 C. Atık…………………………………………………………………………………………………. 65 C.1. Belediye Atıkları (Katı Atık Bertaraf Tesisleri)……………………………………………. 65 C.2. Hafriyat Toprağı, İnşaat Ve Yıkıntı Atıkları……………………………………………….. 69 C.3. Ambalaj Atıkları…………………………………………………………………………….. 69 C.4. Tehlikeli Atıklar……………………………………………………………………………… 70 C.5. Atık Madeni Yağlar………………………………………………………………………….. 73 C.6. Atık Pil ve Akümülatörler…………………………………………………………………… 74 C.7. Bitkisel Atık Yağlar………………………………………………………………………… 76 C.8. Poliklorlu Bifeniller ve Poliklorlu Terfeniller………………………………………………. 76 C.9. Ömrünü Tamamlamış Lastikler (ÖTL)……………………………………………………… 77 C.10. Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyalar……………………………………………………… 77 C.11. Ömrünü Tamamlamış (Hurda) Araçlar……………………………………………………. 77 C.12. Tehlikesiz Atıklar…………………………………………………………………………… 78 C.12.1. Demir ve Çelik Sektörü ve Cüruf Atıkları…………………………………………… 78 C.12.2. Kömürle Çalışan Termik Santraller ve Kül…………………………………………. 79 C.12.3. Atıksu Arıtma Tesisi Çamurları……………………………………………………… 80 C.13. Tıbbi Atıklar………………………………………………………………………………… 80 C.14. Maden Atıkları……………………………………………………………………………… 81 C.15. Sonuç ve Değerlendirme…………………………………………………………………… 81 Kaynaklar………………………………………………………………………………………... 81 Ç. Kimyasalların Yönetimi…………………………………………………………………………… 82 Ç.1. Büyük Endüstriyel Kazalar………………………………………………………………… 82 Ç.2. Sonuç ve Değerlendirme…………………………………………………………………… 82 Kaynaklar……………………………………………………………………………………… 82 D. Doğa Koruma ve Biyolojik Çeşitlilik…………………………………………………………… 83 D.1. Flora………………………………………………………………………………………. 83 D.2. Fauna……………………………………………………………………………………… 95 D.3. Ormanlar ve Milli Parklar………………………………………………………………… 102 D.4. Çayır ve Mera……………………………………………………………………………….. 104 D.5. Sulak Alanlar ………………………………………………………………………………. 109 D.6. Tabiat Varlılarını Koruma Çalışmaları……………………………………………………… 112 D.7. Sonuç ve Değerlendirme……………………………………………………………………. 117 Kaynaklar………………………………………………………………………………………… 117 E. Arazi Kullanımı…………………………………………………………………………………….. 118 E.1. Arazi Kullanım Verileri……………………………………………………………………… 118 E.2. Mekânsal Planlama………………………………………………………………………….. 120 E.2.1. Çevre düzeni planı…………………………………………………………………… 120 E.3. Sonuç ve Değerlendirme…………………………………………………………………….. 122 Kaynaklar……………………………………………………………………………………….. 122 F. ÇED, Çevre İzin ve Lisans İşlemleri…………………………………………………………….. 123 F.1. ÇED İşlemleri………………………………………………………………………………… 123 F.2. Çevre İzin ve Lisans İşlemleri……………………………………………………………….. 124 F.3. Sonuç ve Değerlendirme…………………………………………………………………….. 126 Kaynaklar……………………………………………………………………………………….. 126 G. Çevre Denetimleri ve İdari Yaptırım Uygulamaları ………………………………………….. 127 G.1. Çevre Denetimleri…………………………………………………………………………… 127 G.2. Şikâyetlerin Değerlendirilmesi………………………………………………………………. 130 5 G.3. İdari Yaptırımlar………………………………………………………………………………. 130 G.4. Çevre Kanunu Uyarınca Durdurma Cezası Uygulamaları………………………………… … 132 G.5. Sonuç ve Değerlendirme……………………………………………………………………… 132 Kaynaklar………………………………………………………………………………………….. 132 H. Çevre Eğitimleri…………………………………………………………………………………… 133 I. İl Bazında Çevresel Göstergeler………………………………………………………………….. 133 1. Genel…………………………………………………………………………………………… . 133 1.1. Nüfus……………………………………………………………………………………… . 133 1.1.1. Nüfus Artış Hızı ……………………………………………………………………..... 133 1.1.2. Kentsel Nüfus………………………………………………………………………….. 134 1.2. Sanayi……………………………………………………………………………………… . 135 1.2.1. Sanayi Bölgeleri……………………………………………………………………… . 135 1.2.2. Madencilik…………………………………………………………………………… . 136 2. İklim Değişikliği……………………………………………………………………………… 142 2.1. Sıcaklık…………………………………………………………………………………… 142 2.2. Yağış……………………………………………………………………………………… . 144 3. Hava Kalitesi…………………………………………………………………………………… 146 3.1. Hava Kirleticileri………………………………………………………………………… 146 4. Su-Atıksu……………………………………………………………………………………… .. 147 4.1. Su Kullanımı……………………………………………………………………………… 147 4.2. Belediye İçme ve Kullanma Suyu Kaynakları……………………………………………… 148 4.3. Atıksu Arıtma Tesisi İle Hizmet Veren Belediyeler……………………………………… 149 4.4. Kanalizasyon Şebekesi İle Hizmet Verilen Belediye Sayıları ve Nüfusu………………… 150 4.5. Sanayiden Kaynaklanan Atıksu ve Bertarafı……………………………………………… 151 5. Arazi Kullanımı………………………………………………………………………………… 151 6. Tarım………………………………………………………………………………………… 152 6.1. Kişi Başına Tarım Alanı…………………………………………………………………… 152 6.2. Kimyasal Gübre Tüketimi…………………………………………………………………. 152 6.3. Tarım İlacı Kullanımı……………………………………………………………………… 153 6.4. Organik Tarım……………………………………………………………………………… 154 7. Orman…………………………………………………………………………………………. 155 8. Balıkçılık……………………………………………………………………………………… 159 9. Altyapı ve Ulaştırma…………………………………………………………………………. 160 9.1. Karayolu ve Demiryolu Yol Ağı………………………………………………………… 160 9.2. Motorlu Kara Taşıtı Sayısı……………………………………………………………… 160 10. Atık……………………………………………………………………………………………. 161 10.1. Belediyeler Tarafından ya da Belediye Adına Toplanan Atık ve Bertarafı………… 161 10.2. Katı Atıkların Düzenli Depolanması…………………………………………………. 162 10.3. Tıbbi Atıklar…………………………………………………………………………… 163 10.4. Atık Yağlar…………………………………………………………………………… 163 10.5. Ambalaj Atıkları……………………………………………………………………… 164 10.6. Ömrünü Tamamlamış Lastikler……………………………………………………… 166 10.7. Ömrünü Tamamlamış Araçlar………………………………………………………… 166 10.8. Atık Elektrikli -Elektronik Eşyalar……………………………………………………. 166 10.9. Maden Atıkları……………………………………………………………………… 167 10.10. Tehlikeli Atıklar……………………………………………………………………… 167 11. Turizm …………………………………………………………………………………………