UDK 94 (497.6) ISSN 1840-3875 Historijska traganja Historical Searches INSTITUT ZA ISTORIJU • Br. 5, 1-278, Sarajevo 2010. INSTITUTE FOR HISTORY • No. 5, 1-278, Sarajevo 2010 Historijska traganja · Historical Searches Izdavač · Publisher INSTITUT ZA ISTORIJU, Sarajevo, Bosna i Hercegovina INSTITUTE FOR HISTORY, Sarajevo, Bosnia and Herzegovina Međunarodna redakcija · International Editorial Board DAMIR AGIČIĆ, Filozofski fakultet, Zagreb / Faculty of Philosophy, Zagreb ALEŠ GABRIČ, Inštitut za novejšo zgodovino, Ljubljana / Institute for Recent History, Ljubljana ADNAN VELAGIĆ, Fakultet humanističkih nauka, Mostar / The Faculty of Humanities, Mostar MUHIDIN PELESIĆ, Institut za istoriju, Sarajevo / Institute for History, Sarajevo Glavni i odgovorni urednik · Editor-in-chief VERA KATZ, Institut za istoriju, Sarajevo / Institute for History, Sarajevo [email protected] Sekretar · Secretary AIDA LIČINA, Institut za istoriju, Sarajevo / Institute for History, Sarajevo [email protected] Časopis izlazi dva puta godišnje / This is semi-annual magazine Rukopisi se šalju na adresu Instituta za istoriju Manuscripts to be sent to the Institute for History (sa naznakom) za časopis HISTORIJSKA TRAGANJA / indicating that it is for HISTORICAL SEARCHES 71000 SARAJEVO, Alipašina 9 Bosna i Hercegovina telefon/faks/phone/fax: 033/ 209-364 033/ 217-263 http://www.iis.unsa.ba e-mail: [email protected] Rukopisi se ne vraćaju / Manuscripts will not be returned to their authors Uredništvo ne odgovara za navode i gledišta iznesena u pojedinim prilozima. The Editorial board is not to be held responsible for the assertions and views presented in the contributions it publishes. Prijava o izdavanju časopisa Historijska traganja ubilježena je u Nacionalnoj i univerzitetskoj biblioteci Bosne i Hercegovine Application for the publishing of Historical searches has been registerd at: National and University Library of Bosnia and Herzegovina UDK 94 (497.6) ISSN 1840-3875 Historijska traganja, Br. 5, Sarajevo, 2010, [ str. 1-278 ] Sadržaj · Content Riječ redakcije................................................................................................. 9 Članci • Articles Izbor iz bibliografije prof. dr. Borisa Nilevića A Selection from the Bibliography of prof. dr. Boris Nilević POSLEDNJI PAVLOVIĆI – BOSNA SREDINOM XV STOLJEĆA THE LAST PAVLOVIĆI – BOSNIA IN THE MIDDLE OF THE 15th CENTURY ......................................................................................................13 O SREDNJOVJEKOVNOM BOSANSKOM GRAĐANINU ON A MEDIEVAL BOSNIAN CITIZEN ..............................................................65 O KRUNIDBI KRALJA TVRTKA I ABOUT THE CORONATION OF KING TVRTKO I ..........................................71 O SREDNJOVJEKOVNOM BOSANSKOM DINARU – PRILOG BIOGRAFIJI BOSANSKOG NOVCA ABOUT THE MEDIEVAL BOSNIAN DINAR – A CONTRIBUTION TO THE BIOGRAPHY OF BOSNIAN COINS ..............75 O POSTANKU STARE PRAVOSLAVNE CRKVE U SARAJEVU ON THE ESTABLISHMENT OF THE OLD ORTHODOX CHURH IN SARAJEVO ........................................................................................................81 Historijska traganja • Historical searches 3 UDK 94 (497.6) ISSN 1840-3875 Historijska traganja, Br. 5, Sarajevo, 2010, [ str. 1-278 ] GEORGIJE MITROFANOVIĆ – JEDAN OD NAJVEĆIH SRPSKIH SLIKARA OSMANSKOG VREMENA GEORGIJE MITROFANOVIĆ – ONE OF THE GREATEST SERBIAN PAINTERS OF THE OTTOMAN PERIOD .............................................................................89 MOSTAR U DJELU VLADIMIRA ĆOROVIĆA MOSTAR IN THE WORKS OF VLADIMIR ĆOROVIĆ .....................................95 JEVREJSKI HOD KROZ BOSANSKU ISTORIJU THE JEWISH PATH THROUGH BOSNIAN HISTORY ....................................103 PRILOG MUZIČKOM ŽIVOTU SREDNJOVJEKOVNE BOSNE A CONTRIBUTION TO THE MUSICAL LIFE OF MEDIEVAL BOSNIA .......113 GLUMAC, MUZIČAR, IMITATOR ... – IZ POZORIŠNE PROŠLOSTI SREDNJOVJEKOVNE BOSNE ACTOR, MUSICIAN, IMPERSONATOR ... – FROM THE HISTORY OF THEATRE IN MEDIEVAL BOSNIA ...................119 ŠTA DA RADE SRBI? ZAJEDNIČKA KUĆA WHAT SHOULD THE SERBS DO? A COMMON HOME ...............................123 ZADRŽATI IME DINAR – PRED IZDAVANJE NOVIH BOSANSKOHERCEGOVAČKIH NOVČANICA WE MUST KEEP THE NAME DINAR – BEFORE THE ISSUING OF NEW BANKNOTES IN BOSNIA AND HERZEGOVINA .........................................................................................127 SATANE VODAJU NAROD – TEZE O SRPSKOJ PRAVOSLAVNOJ CRKVI U REPUBLICI BOSNI I HERCEGOVINI SATANS LEAD THE PEOPLE – THESES ABOUT THE SERB ORTHODOX CHURCH THE REPULIC OF BOSNIA AND HERZEGOVINA .........................................131 4 Historijska traganja • Historical searches UDK 94 (497.6) ISSN 1840-3875 Historijska traganja, Br. 5, Sarajevo, 2010, [ str. 1-278 ] OVA ZEMLJA MOŽE BITI ZAJEDNIČKI DOM – U ZAGREBU SE POTPISUJE DEKLARACIJA O JEZIKU, U BEOGRADU PRIJEDLOG ZA RAZMIŠLJANJE, A U BOSNI GLAVE PADAJU – ONODOBNO ZAPISA ZUKO DŽUMHUR THIS COUNTRY CAN BE A COMMON HOME – A DECLARATION ABOUT LANGUAGE IS SIGNED IN ZAGREB, IN BELGRADE A SUGGESTION FOR THOUGHT, AND IN BOSNIA HEADS ARE FALLING – AS RECORDED BY ZUKO DŽUMHUR SOME TIME AGO........................................................................................... 135 PATNIČKA BOSNA – ŠIRINA TOLERANCIJE BOSNI DAJE NADU CIVILIZACIJSKE UZVIŠENOSTI U VREMENU KOJE DOLAZI SUFFERING BOSNIA – THE WIDTH OF TOLERANCE GIVES BOSNIA HOPE OF CIVILIZING SUBLIMITY IN THE COMING TIMES ....................139 PREDAVANJA sa Tribine Instituta za istoriju u Sarajevu LECTURES at the Tribune of Institute for history in Sarajevo U spomen na prof. dr. Borisa Nilevića (1999-2009) In memory of prof. dr. Boris Nilević (1999-2009) Husnija.Kamberović UVODNA RIJEČ AN INTRODUCTORY WORD........................................................................ 147 Ibrahim.Karabegović NAUČNO I PUBLICISTIČKO DJELO DR. BORISA NILEVIĆA – UVODNO PREDAVANJE THE SCIENTIFIC AND PUBLICISTIC WORK OF DR. BORIS NILEVIĆ – AN INTRODUCTORY LECTURE ...................................................................149 Historijska traganja • Historical searches 5 UDK 94 (497.6) ISSN 1840-3875 Historijska traganja, Br. 5, Sarajevo, 2010, [ str. 1-278 ] Esad.Kurtović POSLJEDNJI PAVLOVIĆI U NAUČNOM OPUSU BORISA NILEVIĆA THE LAST MEMBERS OF THE PAVLOVIĆ FAMILY IN THE SCIENTIFIC WORKS OF BORIS NILEVIĆ....................................... 155 Nedim.Rabić ODNOSI BOSNE I SRBIJE U VRIJEME STJEPANA II KOTROMANIĆA THE RELATIONS BETWEEN BOSNIA AND SERBIA IN THE TIME OF STJEPAN II KOTROMANIĆ ................................................165 Elmedina.Kapidžija VJERSKA POLITIKA “SREMSKOG KRALJA” DRAGUTINA THE RELIGIOUS POLICY OF DRAGUTIN, “THE KING OF SREM’’ ............187 Seka.Brkljača GLAVNO DJELO DR. BORISA NILEVIĆA – MONOGRAFIJA O ISTORIJSKOM HODU SRPSKE PRAVOSLAVNE CRKVE U BOSNI I HERCEGOVINI DO OBNOVE PEĆKE PATRIJARŠIJE 1557. GODINE THE MAIN WORK OF THE DR. BORIS NILEVIĆ – A MONOGRAPH ABOUT THE HISTORICAL PATH OF THE SERB ORTHODOX CHURCH IN BOSNIA AND HERZEGOVINA UNTIL THE RE-ESTABLISHMENT OF THE PATRIARCHY OF PEĆ IN 1557 ....................................................................................................203 Salih.Jalimam PROF. DR. SC. BORIS NILEVIĆ – HISTORIČAR SREDNJOVJEKOVNE BOSNE PROF. DR. SC. BORIS NILEVIĆ – A HISTORIAN OF MEDIEVAL BOSNIA ........................................................213 Vera.Katz RADOVI PROF. DR. BORISA NILEVIĆA U LISTU “BOSANSKA VILA” THE WORKS OF PROF. DR. BORIS NILEVIĆ IN THE PERIODICAL “BOSANSKA VILA’’ ..............................................................................................221 6 Historijska traganja • Historical searches UDK 94 (497.6) ISSN 1840-3875 Historijska traganja, Br. 5, Sarajevo, 2010, [ str. 1-278 ] Enes.Pelidija KRATAK OSVRT NA DRUŽENJE I RAZGOVORE SA DR. BORISOM NILEVIĆEM A SHORT OVERVIEW ABOUT SOCIALISING AND CONVERSATIONS WITH DR. BORIS NILEVIĆ ................................................................................235 Ibrahim.Spahić DR. BORIS NILEVIĆ– HISTORIČAR, MISLILAC, POLITIČAR... DR. BORIS NILEVIĆ – HISTORIAN, THINKER, POLITICIAN .....................241 Muhidin.Pelesić BORIS NA KRAJU PUTA ili HEROJSTVO USAMLJENIKA U GUSTOM, PREVIRUĆEM PROCJEPU VREMENA KOJI IMENUJEMO ČOVJEKOVIM ŽIVOTOM BORIS AT THE END OF THE ROAD or HEROISM OF A LONER IN A DENSE, DISORDERED GAP OF TIME WE CALL HUMAN LIFE ...................................................................245 BIBLIOGRAFIJA prof. dr. Borisa Nilevića (1947-1999) BIBLIOGRAPHY of prof. dr. Boris Nilević (1947-1999) .................265 Upute autorima priloga ............................................................................... 277 Historijska traganja • Historical searches 7 RIJEČ REDAKCIJE Historijska traganja, 5, 2010., [ str. 9-10 ] Riječ Redakcije Cijenjeni.čitatelji.! asopis.Historijska traganja.ulazi.u.treću.godinu.izlaženja.s.nadom.da. će.i.novim,.petim.brojem.obradovati.vjerne.i.pronaći.nove.čitatelje.. ČTribina. Instituta. za. istoriju. u. Sarajevu,. održana. 19.. 12.. 2009.. godi- ne,.posvećena.naučnom.i.publicističkom.djelu.prof..dr..Borisa.Nilevića.po- vodom.desetogodišnjice.njegove.smrti,.bila.je.povod.za.sadržajno.uređivanje. časopisa..Mada.je.bilo.planirano.da.samo.prigodna.izlaganja.sa.tog.Okruglog. stola.budu.uvrštena.u.sadržaj.rubrike.Predavanja sa Tribine, pojavila.se.ideja. o.kratkom.izboru.iz.Nilevićeve.bibliografije..Ideju.je.dao.profesor.Esad.Kur- tović,.predlažući.publiciranje.Nilevićevog.magistarskog.rada.pod.naslovom. Poslednji Pavlovići – Bosna sredinom XV stoljeća u.rubrici.Članci, što.se.dalje. proširilo.na.izbor.i.pretisak.nekih.njegovih.kratkih.radova.iz.različitih.listova.