Załącznik nr 1 do Uchwały Zarządu Powiatu Bartoszyckiego Nr 24/75/2015 z dnia 28 września 2015r. Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Bartoszyckiego na lata 2015-2020 Bartoszyce, 2015 w. 28 września 2015 1 Spis treści WSTĘP……………………………………………………………………………………........... 4 1. Powiązanie Planu Rozwoju Lokalnego z innymi dokumentami ………………….. 5 2. Horyzont czasowy Planu Rozwoju Lokalnego ……………………………………... 6 3. Metodologia…………………………………………………………………………………. 6 4. Aktualna sytuacja społeczno-gospodarcza na obszarze objętym Planem 7 Rozwoju Lokalnego ………………………………………………………………………… 4.1. PODSTAWOWE DANE DOTYCZĄCE POWIATU BARTOSZYCKIEGO ………. 7 4.1.1 Położenie, powierzchnia powiatu ………………………………………………….. 7 4.1.2. Ludność ……………………………………………………………………………… 9 4.2 ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE ………………………….…………………………. 12 4.2.1 Rzeźba terenu ……………………………………………………………………….. 12 4.2.2 Klimat………………………………………………………………………………….. 13 4.2.3. Wody powierzchniowe i podziemne ……………………………………………… 15 4.2.4 Świat zwierzęcy i roślinny ………………………………………………………....... 19 4.3 KULTURA……………………………………………………………………………........ 23 4.3.1 Zabytki………………………………………………………………………………… 31 4.4 SPOŁECZEŃSTWO ……………………………………………………………………... 43 4.4.1 Sytuacja demograficzna i społeczna ………………………………………………. 43 4.4.2 Rynek pracy ………………………………………………………………………….. 46 4.4.3 Bezrobocie ……………………………………………………………………………. 48 4.4.4 Bezpieczeństwo publiczne ……………………………………………………........ 52 4.5 GOSPODARKA ………………………………………………………………………….. 68 4.5.1 Działalność gospodarcza ………………………………………………………….. 69 4.6 INFRASTRUKTURA TECHNICZNA …………………………………………………… 72 4.6.1 Układ drogowy …………………………………………………………………........ 72 4.6.2 Gospodarka wodno-ściekowa ……………………………………………………… 77 4.6.3 System elektroenergetyczny ……………………………………………………….. 80 4.6.4 System gazowy ……………………………………………………………………… 80 w. 28 września 2015 2 4.6.5 Zagospodarowanie przestrzenne ………………………………………………….. 81 4.7 INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA ……………………………………………………. 86 4.7.1 Oświata i wychowanie ………………………………………………………………. 86 4.7.2 Opieka zdrowotna ………………………………………………………………….. 94 4.7.3 Pomoc społeczna …………………………………………………………………… 98 4.7.4 Organizacje i stowarzyszenia ……………………………………………………… 106 5. Analiza SWOT …………………………………………………………………………… 116 5.1 Identyfikacja najważniejszych problemów występujących na obszarze powiatu 116 Bartoszyckiego ……………………………………………………………………………........ 5.2. SWOT ………………………………………………………………………………......... 119 6. Wizja rozwoju ………………………………………………………………………………… 125 7. Cele główne i szczegółowe plany rozwoju Powiatu Bartoszyckiego …………………… 126 7.1 Zadania zmierzające do realizacji celów (poprawy sytuacji na danym obszarze) … 127 7.2 Planowane zadania inwestycyjne w okresie 2015-2020 …………………………… 134 8. Powiązania zadań realizowanych w ramach Planu Rozwoju Powiatu Bartoszyckiego z innymi działaniami realizowanymi na terenie gminy / powiatu / województwa ………… 140 8.1 Zgodność ze strategicznymi dokumentami europejskimi, krajowymi i regionalnymi ……………………………………………………………………………………. 140 8.1.1 Poziom europejski …………………………………………………………………. 140 8.1.2 Poziom krajowy ……………………………………………………………………… 141 8.1.3 Programy operacyjne na lata 2014-2020 – możliwości uzyskania wsparcia z zewnętrznych źródeł finansowania inwestycji ………………………………………………. 148 8.1.4 Poziom regionalny ………………………………………………………………….. 156 9. Oczekiwane wskaźniki efektów realizacji Planu Rozwoju Lokalnego ……………........ 180 10. System wdrażania Planu Rozwoju Lokalnego …………………………………………. 183 10.1. Sposoby monitorowania, oceny i komunikacji społecznej Planu Rozwoju Lokalnego .………………………………………………………………………………………. 184 w. 28 września 2015 3 WSTĘP Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Bartoszyckiego na lata 2015-2020 powstał z inicjatywy władz samorządu powiatu (Rady i Zarządu Powiatu), dostrzegających potrzebę kompleksowego rozwoju jednostki samorządowej. Jest odpowiedzią na zmieniające się warunki gospodarowania oraz wzrost konkurencyjności otoczenia. Plan Rozwoju Lokalnego jest jednym z dokumentów wspierających zarządzanie. Dokument ten określa plany rozwoju społeczno-gospodarczego, wskazuje priorytety, cele i kierunki zaangażowania środków finansowych. Plan Rozwoju jest dokumentem operacyjnym. Wskazuje konkretne zadania do realizacji, terminy ich wykonania, proponuje możliwe do wykorzystania źródła finansowania. Plan daje możliwość długookresowego planowania, lepszego wykorzystania zasobów powiatu, poszerza możliwości inwestycyjne. Zadania przewidziane do realizacji mają na celu poprawę warunków życia mieszkańców powiatu oraz zrównoważony rozwój całego obszaru. Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Bartoszyckiego na lata 2015-2020 jest spójny z Krajową Strategią Rozwoju Regionalnego 2010-2020, Strategią Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Województwa Warmińsko-Mazurskiego do roku 2025, oraz innymi dokumentami strategicznymi i planistycznymi krajowymi, regionalnymi i powiatowymi. Plan Rozwoju Lokalnego obejmuje m.in. wykaz zadań inwestycyjnych, których realizacja stworzy możliwość rozwiązania wielu zdiagnozowanych problemów. Powiat jako jednostka samorządowa wykonuje zadania określone w prawie polskim o charakterze ponadgminnym. Bardzo istotne jest aby zadania poszczególnych gmin powiatu nie dublowały się i nie oddziaływały na siebie w negatywny sposób. Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Bartoszyckiego skupia się wobec tego na zadaniach wykraczających poza uprawnienia poszczególnych gmin nie będących jednocześnie w sferze zainteresowania Samorządu Województwa. w. 28 września 2015 4 1. Powiązanie Planu Rozwoju Lokalnego z innymi dokumentami. Plan Rozwoju Lokalnego Powiatu Bartoszyckiego na lata 2015-2020 to dokument o znaczeniu planistycznym, którego zasadniczym celem jest określenie kierunków rozwoju Powiatu. Plan Rozwoju został przygotowany w oparciu o: − analizę dokumentów strategicznych i planistycznych Powiatu, − danych statystycznych dotyczących sytuacji społeczno-ekonomicznej mieszkańców i gospodarki Powiatu, − spotkania warsztatowe z przedstawicielami wielu środowisk Powiatu, − wojewódzkie i krajowe dokumenty strategiczne, − zatwierdzone przez Komisję Europejską regionalne i krajowe programy operacyjne, jako dokumenty planistyczne dot. perspektywy finansowej Unii Europejskiej na lata 2014 - 2020. Plan Rozwoju Lokalnego jest wyrazem potrzeb i oczekiwań mieszkańców Powiatu Bartoszyckiego co do dalszego rozwoju, warunków życia i gospodarowania. Uwzględnia szanse w podejmowaniu działań, stawia wyzwania oraz odpowiada na zobowiązania wynikające z członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Do opracowania Planu Rozwoju Lokalnego Powiatu Bartoszyckiego na lata 2015-2020 wykorzystano informacje pochodzące m.in. z następujących źródeł: − Strategia Zrównoważonego Rozwoju Powiatu Bartoszyckiego na lata 2001- 2015, − Informacje na temat bezrobocia oraz działań Urzędu Pracy w 2014 roku, − Program Wspierania Przedsiębiorczości w Powiecie Bartoszyckim na rok 2013, − Program na rzecz rozwoju ekonomii społecznej w Powiecie Bartoszyckim na lata 2014-2020, − Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Bartoszyckiego na lata 2012-2015 z perspektywą lat 2016-2019 wraz z prognozą oddziaływania na środowisko, − Powiatowy Program Rozwoju Pieczy Zastępczej w Powiecie Bartoszyckim na lata 2012-2014, − Powiatowy Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy na lata 2012-2016, − Powiatowy Program działań na rzecz warunków życia osób niepełnosprawnych w Powiecie Bartoszyckim na lata 2014-2020, − Rejestry prowadzone przez Narodowy Instytut Dziedzictwa, − Rejestry prowadzone przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, − dane Głównego Urzędu Statystycznego, − dane Urzędu Statystycznego w Olsztynie, − zasoby internetowe. w. 28 września 2015 5 Niniejszy dokument jest zgodny z założeniami Umowy Partnerstwa, Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary Wiejskie, Strategii Europa 2020, Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030, Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Województwa Warmińsko-Mazurskiego do roku 2025, oraz z założeniami innych dokumentów o zasięgu europejskim, krajowym i regionalnym. 2. Horyzont czasowy Planu Rozwoju Lokalnego. Realizacja Planu Rozwoju Lokalnego Powiatu Bartoszyckiego obejmuje okres najbliższych 6 lat, to jest lata od 2015 do 2020 r. 3. Metodologia. Proces tworzenia Planu Rozwoju Lokalnego Powiatu Bartoszyckiego na lata 2015-2020 obejmował kilka etapów, wśród których wyróżnić można: − zapoznanie się i analiza aktualnych dokumentów strategicznych na poziomie kraju, regionu, powiatu oraz gmin wchodzących w skład powiatu; dokonanie analizy współzależności między lokalnymi dokumentami, a dokumentami wyższego szczebla, − prace przygotowawcze, obejmujące m.in. czynności związane z diagnozą obecnego stanu powiatu oraz wstępną identyfikację kluczowych problemów, − wizyty lokalne mające na celu zapoznanie się z obszarem powiatu i jego otoczeniem, − przygotowanie ankiet i przeprowadzenie warsztatów skierowanych do przedstawicieli społeczności powiatu w celu zebrania informacji nt. problemów i potrzeb mieszkańców, − wybór celów strategicznych, operacyjnych, kierunków działań oraz ustaleniu listy zadań inwestycyjnych, − konsultacje społeczne dokumentu przed ostatecznym zatwierdzeniem, − zatwierdzenie Planu Rozwoju Lokalnego Powiatu Bartoszyckiego na lata 2015 - 2020 przez Radę Powiatu. w. 28 września 2015 6 4. Aktualna sytuacja społeczno-gospodarcza na obszarze objętym Planem Rozwoju Lokalnego. 4.1. Podstawowe dane dotyczące Powiatu Bartoszyckiego. 4.1.1 Położenie, powierzchnia powiatu. Powiat Bartoszycki obejmuje obszar o powierzchni 1 307,49 km2. Powiat położony jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego. Na podstawie