1 2 ULUSLARARASI SELÇUKLU DÖNEMİNDE MARAŞ SEMPOZYUMU 17-19 Kasım 2016 İmtiyaz Sahibi Fatih Mehmet ERKOÇ Büyükşehir Belediye Başkanı Genel Yayın Koordinatörü Cevdet KABAKCI Kültür ve Sosyal İşler Dairesi Başkanı Genel Yayın Yönetmeni Mustafa SEMERCİ Kültür ve Turizm Şube Müdürü Editörler Cevdet KABAKCI Prof. Dr. İlyas GÖKHAN Yrd.Doç.Dr. Nilay AĞIRNASLI Arş. Gör. Ahmet Enes KARAKAYA Mehmet CANLI Dizgi&Mizanpaj Gökhan Gönen & Kamil EKEN Tashih: Prof. Dr. İlyas GÖKHAN Ömer Yalçın OVA Aralık 2017 ISBN: 978-605-4996-55-1 Yapım &Baskı Kültür ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Şube Müdürlüğü Yönetim Yeri Kültür ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı Kültür ve Turizm Şube Müdürlüğü 0 (344) 225 24 15 - 16 www.kahramanmaras.bel.tr Bu eserin bütün hakları saklıdır. Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesinden yazılı izin alınmadan kısmen veya tamamen alıntı yapılamaz, hiçbir şekilde kopya edilemez, çoğaltılamaz, yayımlanamaz. 3 ULUSLARARASI SELÇUKLU DÖNEMİNDE MARAŞ SEMPOZYUMU II. Cilt 17-19 Kasım 2016 KAHRAMANMARAŞ 4 ONUR KURULU Veysi KAYNAK Başbakan Yardımcısı Vahdettin ÖZKAN Kahramanmaraş Valisi Fatih Mehmet ERKOÇ Kahramanmaraş Büyükşehir Belediye Başkanı Prof. Dr. Refik TURAN Türk Tarih Kurumu Başkanı DÜZENLEME KURULU Başkan: Cevdet KABAKÇI Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi Prof. Dr. İlyas GÖKHAN Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Prof. Dr. Mahmut AK İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mehmet ÖZKARCI Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Prof. Dr. Orhan DOĞAN Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Yrd. Doç.Dr. M. Fetih YANARDAĞ Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Mustafa SEMERCİ Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi Serdar YAKAR Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi Ayşe TAŞKIRAN Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi Cengiz BERBEROĞLU Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi İbrahim ALTUN Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi BİLİM VE DANIŞMA KURULU Prof. Dr. Abdülhalik BAKIR Bilecik Üniversitesi Prof. Dr. Ali AKTAN Erciyes Üniversitesi Prof. Dr. Alena CATOVİC Saraybosna Üniversitesi – Bosna Hersek Prof. Dr. Abdulkadir YUVALI Emekli Öğretim Üyesi Prof. Dr. Abdilbaet MAMASIDIKOF Ekonomik Canaişterdik Ünv – Kırgızistan Prof. Dr. Almira MURADALİYEVA Bakü Devlet Üniversitesi - Azerbaycan Prof. Dr. Ahmet EYİCİL Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Prof. Dr. Alexsandra VRANES Belgrat Üniversitesi - Sırbistan Prof. Dr. Cazim HADLİMEJLİC Saraybosna Üniversitesi – Bosna Hersek Prof.Dr. Cüneyt KANAT Ege Üniversitesi Prof. Dr. Cenişbek DUYŞEYEV Ekonomik Canaişterdik Ünv - Kırgızistan Prof. Dr. Ebru ALTAN İstanbul Üniversitesi Prof. Dr. Faruk SÖYLEMEZ Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Prof. Dr. Fahamettin BAŞAR Fatih Sultan Mehmet Üniversitesi Prof. Dr. Hilmi BAYRAKTAR Gaziantep Üniversitesi Prof. Dr. Filiz KILIÇ Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi 5 Prof. Dr. İlhan ERDEM Ankara Üniversitesi Prof. Dr. İbrahim SOLAK Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Prof. Dr. Ljiljana MARKOVİC Belgrat Üniversitesi – Sırbistan Prof. Dr. Mehmet ÖZKARCI Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Prof. Dr. Mehmet ERSAN Ege Üniversitesi Prof. Dr. Mehmet İNBAŞI Erciyes Üniversitesi Prof. Dr. Memet YETİŞGİN Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Prof. Dr. Mehmet Akif ÖZDOĞAN Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Prof. Dr. Mustafa DEMİRCİ Selçuk Üniversitesi Prof. Dr. Mustafa KESKİN Erciyes Üniversitesi Prof. Dr. Mustafa DEMİR Sakarya Üniversitesi Prof. Dr. Mustafa DAŞ Dokuz Eylül Üniversitesi Prof. Doç.Dr. Murat AGARİ Karabük Üniversitesi Prof. Dr. Niyazi CAN Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Prof. Dr. Osman KÖSE Polis Akademisi Prof.Dr. Ramazan ŞEŞEN Emekli Öğretim Üyesi Prof.Dr. Refet YİNANÇ Emekli Öğretim Üyesi Prof.Dr. Selahattin DÖĞÜŞ Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Prof.Dr. Sabina BAKSİC Saraybosna Üniversitesi – Bosna Hersek Prof.Dr. Salim KOCA Gazi Üniversitesi Prof.Dr. Sait ÖZTÜRK Yıldız Teknik Üniversitesi Prof. Dr. Satıbaldı OMURZAKOF Ekonomik Canaişterdik Ünv – Kırgızistan Prof.Dr. Taşbolat SADIKOF Bişkek Gumaniterdik Ünv - Kırgızistan Prof.Dr. Zekeriya PAK Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Prof. Dr. L. Gürkan GÖKÇEK Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Prof. Dr. Kazım PAYDAŞ Harran Üniversitesi Doç. Dr. Ayhan DOĞAN Gaziantep Üniversitesi Doç.Dr. Ayşe Dudu ERDEM Necmeddin Erbakan Üniversitesi Doç.Dr. Cevdet YAKUPOĞLU Kastamonu Üniversitesi Doç.Dr. Emin TOROĞLU Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doç.Dr. Hüseyin GÜNİL Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Doç.Dr. Mehmet Ali Hacı GÖKMEN Selçuk Üniversitesi Doç.Dr. Mehmet ÇERİBAŞ Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Doç.Dr. Muharrem KESİK İstanbul Üniversitesi Doç. Dr. Nevzat TOPAL Niğde Üniversitesi Doç. Dr. Pınar ÜLGEN Tokat Gazi Osman Paşa Üniversitesi 6 Doç.Dr. M. Zahit YILDIRIM Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doç.Dr. Nursaule AYTBAYEVA Ahmet Yesevi Üniversitesi – Kazakistan Yrd. Doç.Dr. Cengiz ŞAVKILI Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Yrd. Doç.Dr. Ercüment YILDIRIM Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Yrd. Doç.Dr. Erhan ALPASLAN Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Yrd. Doç.Dr. Hasan ARSLAN Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Yrd. Doç.Dr. Hikmet DEMİRCİ Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Yrd. Doç.Dr. İsmail ALTINÖZ Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Yrd. Doç.Dr. M. Fetih YANARDAĞ Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Yrd. Doç.Dr. Mustafa Edip ÇELİK Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Yrd. Doç.Dr. Mustafa ÇABUK Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Kürşat KOÇAK Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Safer SOLMAZ Selçuk Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Seyhun ŞAHİN Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Yrd. Doç. Dr. Selim KAYA Afyon Kocatepe üniversitesi Dr. Sevinç AYEVA Azerbaycan Bilimler Akademisi SEKRETERYA Gülhan MENGÜR Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi H. İbrahim ÖZDEMİR Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi Harun DEDEOĞLU Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi İlyas KARAGEÇEN Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi Mehmet CANLI Kahramanmaraş Büyükşehir Belediyesi Not: Tebliğlerin Yasal Ve Bilimsel Sorumluluğu Yazarlarına Aittir. Bildirilerdeki Bazı Maddi Hatalar Ve İsimler Arasındaki Tutarsızlıklar Editörler Tarafından Düzeltilmiştir. 7 ESHAB-I KEHF SALONU V. OTURUM ÇİNÇİN KALESİ’NİN FETHİ’NE YAZILAN BİR MESNEVİ ÜZERİNE Prof. Dr. Filiz KILIÇ KAHRAMANMARAŞ İLİ’NİN SELÇUKLU VİLAYETİ HALİNE GELMESİNİN ARKEOLOJİK KANITLARI Prof. Dr. Ergün LAFLI SOVYET RUS KAYNAKLARINDA SELÇUKLULAR Yrd. Doç. Dr. Hüseyin KAYHAN MARAŞ’TA AĞAÇERİLER VE HATIRALARI Sinan KAHYAOĞLU - Necat ÇETİN VI. OTURUM SELÇUKLU SULTANI I. MESUD VE II. KILIÇARSLAN DÖNEMİNDE MARAŞ Prof. Dr. Mustafa DEMİRCİ MALAZGİRT MEYDAN MUHAREBESİ ÖNCESİ ANADOLU’YA YAPILAN SELÇUKLU/TÜRKMEN AKINLARININ MARAŞ’IN SİYASÎ DURUMUNA ETKİSİ Yrd. Doç. Dr. Kemal TAŞCI SELÇUKLULAR DÖNEMİNDE ELBİSTAN’I YÖNETEN BAZI EMÎR ve VALİLER Yrd. Doç. Dr. Selim KAYA - Arda DENİZ KAHRAMANMARAŞ AFŞİN ESHAB-I KEHF RİBATI TAÇKAPI SÜSLEMELERİNİN İKONOGRAFİK ÇÖZÜMLEMESİ Ayşe SARIHAN VII. OTURUM İBNU’L-ADîM’İN BUGYE’SİNDE MARAŞ BAHSİ Prof. Dr. Murat AGARİ FETHİNDEN DANİŞMENDLİLERE KADAR MALATYA Yrd. Doç. Dr. Ömer TOKUŞ MARAŞ UÇ BEYLİĞİ'NİN KURULMASI VE MARAŞ UÇ BEYLERİ Yrd. Doç. Dr. Yaşar ARSLANYÜREK SELÇUKLU DEVLETİ’NİN YIKILIŞINDA MARAŞ BÖLGESİNİN ROLÜ Bahtiyar Murat ARAS SOVYET RUS KAYNAKLARINDA SELÇUKLULAR 8 Doç. Dr. Ergali ESBOSINOV VIII. OTURUM(ORD. PROF. DR. MÜKRİMİN HALİL YİNANÇ OTURUMU) ORD. PROF. MÜKRİMİN HALİL YİNANÇ VE SELÇUKLU TARİHİNE DAİR ÇALIŞMALARI Prof. Dr. Fahameddin BAŞAR MÜKRİMİN HALİL YINANÇ HOCANIN TARİHÇİLİĞİ HAKKINDA GENEL BİR DEĞERLENDİRME Prof. Dr. İlyas GÖKHAN MÜKRİMİN HALİL YİNANÇ’IN TARİH TEZİNDE SELÇUKLU TRİHÇİLİĞNİN ROLÜ Dr. Mustafa KÖK SELÇUKLU TARİHÇİSİ BİR GÜZEL İNSAN MÜKRİMİN HALİL YİNANÇ Uzm. Serdar YAKAR MÜKRİMİN HALİL YİNANÇ'IN ŞAHSINDA BİR İLİM ADAMI PORTRESİ Ömer Hakan ÖZALP 9 ÇİNÇİN KALESİ’NİN FETHİ’NE YAZILAN BİR MESNEVİ ÜZERİNE Prof. Dr. Filiz KILIÇ1 ÖZET Bu bildiride Selçuklu müellifi İbn Bibi’nin El-Evâmirül-Alâ’iyye Fi’l-Umûri’l-Alâ’iyye ya da tanınmış adıyla Selçukname adlı eserindeki Çinçin Kalesi’nin fethini anlatan yazarı bilinmeyen Farsça bir mesnevi üzerinde durulacaktır. “Zikr-i Mesâ’î-i Emîr Mübârize’d-dîn Çâvlî-i Çâşnîgîr Ve Komnanos Mavrozomes Der-Vilâyet-i Ermen Ve Feth-i Kılâ’ Ki ZikrReved” başlığı altında Çinçin Kalesi’nin alınışı nesir ve nazım olarak anlatılmıştır. Sultan I. Alâeddin Keykubad zamanında Selçuklu Ordusu 1225 yılında Ermenilerin elinde bulunan Çinçin Kalesi’ni fethetti. Bu kale Maraş’ın Göksun İlçesi’nin sınırları içinde olup daha önce I. İzzeddin Keykavus tarafından alınmıştı. Sarp bir kale olan Çinçin’i fethetmek için Selçuklu ordusu Kayseri üzerinden Çinçin’e doğru yola çıkar. Ordunun başında Sultan, Emir Mübarizeddin Çavlı ve Emir Komnanos bulunmaktadır. Mesneviye ordunun kalenin önüne gelişinden başlanmış, kaledeki halka yardım için gelen Hıristiyan ordusu ile kalenin önündeki ovada yapılan meydan muharebesi, kazanılan zafer anlatılmış ve kalenin fethedilerek içine girilişiyle şiir bitirilmiştir. Anahtar Kelimeler: Selçukname, Maraş, Çinçin Kalesi, mesnevi. İbn Bibi2 (13.yy) El-Evâmirül-Alâ’iyye Fi’l-Umûri’l-Alâ’iyye ya da daha çok bilinen söyleyişiyle Selçuknameveya Tarih-i İbn Bibi3 adlı eserini, 1281 tarihinde Farsça olarak kaleme almıştır. Selçukname devlet adamı ve tarihçi Alâeddin Ata Melik Cüveynî4’ye (Horasan 1226- Azerbaycan 5 Mart 1283) takdim edilmiştir. Eser 1192-1280 yılları arası Anadolu Selçukluları tarihinin temel kaynağı durumundadır. Nazım-nesir karışık olarak kaleme alınmıştır. Müellif her bölümde nesir tarzında anlattığı olaylardaki anlatımı güçlendirmek ya da nesrin tekdüzeliğine hareket