Zrównowa¿one korzystanie z zasobów rybackich na tle ich stanu w 2011 roku Zrównowa¿one korzystanie z zasobów rybackich na tle ich stanu w 2011 roku pod redakcj¹ Macieja Mickiewicza ZRÓWNOWA¯ONE KORZYSTANIE Z ZASOBÓW RYBACKICH Unia Europejska Europejski Fundusz R S Rybacki Olsztyn 2012 Recenzent: dr hab. Konrad Turkowski, prof. UWM Redakcja naukowa: prof. dr hab. Arkadiusz Wo³os Redakcja techniczna: Henryk Chmielewski Projekt ok³adki: Arkadiusz Wo³os, Henryk Chmielewski Zdjêcia na ok³adce: Rybacy na jez. £uknajno (fot. A. Wo³os) Zbiornik Pilchowice (fot. A. Wo³os) Sk³ad, ³amanie, grafika: Jarmila Grzegorczyk, Henryk Chmielewski Wydanie monografii wspó³finansowano ze œrodków Unii Europejskiej z funduszy Programu Operacyjnego „Ryby 2007-2013” w ramach projektu pt. „Opracowanie i wdra¿anie zasad zrównowa¿onego korzystania z zasobów rybackich oraz rozwój wspó³pracy przedstawicieli sektora rybactwa œródl¹dowego” © Copyright by Instytut Rybactwa Œródl¹dowego Olsztyn 2012 ISBN 978-83-60111-65-9 Wydawnictwo Instytutu Rybactwa Œródl¹dowego 10-719 Olsztyn-Kortowo, ul. Oczapowskiego 10 tel. (089) 524 01 71, fax (089) 524 05 05 E-mail: [email protected] Druk: Instytut Technologii Eksploatacji - PIB, Radom Spis treœci Analiza jeziorowej produkcji rybackiej w 2011 roku··············································································································7 Arkadiusz Wo³os, Hanna Draszkiewicz-Mioduszewska, Maciej Mickiewicz Jeziorowa gospodarka zarybieniowa w 2011 roku ··············································································································19 Maciej Mickiewicz Sytuacja ekonomiczno-finansowa podmiotów uprawnionych do rybackiego u¿ytkowania jezior w 2011 roku ···················37 Arkadiusz Wo³os, Maciej Mickiewicz, Tomasz Czerwiñski Stan gospodarki rybackiej prowadzonej w 2011 roku w zbiornikach zaporowych······························································47 Tomasz Czerwiñski Presja i po³owy wêdkarskie w jeziorach u¿ytkowanych przez gospodarstwa rybackie w 2010 roku···································55 Arkadiusz Wo³os, Hanna Draszkiewicz-Mioduszewska Tendencje sprzeda¿y zezwoleñ wêdkarskich w jeziorowych gospodarstwach rybackich w latach 1998-2011 ··················65 Marek Trella Kormorany czarne, czaple siwe i wydry w nowych przepisach o ochronie gatunkowej zwierz¹t ·······································77 Wojciech Radecki Oddzia³ywanie zwierz¹t prawnie chronionych na rybostan jezior Pojezierza Mazurskiego··················································89 Tadeusz Krzywosz, Piotr Traczuk Racjonalna gospodarka w obwodach rybackich ustanowionych na wodach rzek i zbiorników zaporowych – po³owy i zarybianie ·························································································································································101 Wies³aw Wiœniewolski Monitoring naukowy efektów wdra¿ania „Planu gospodarowania zasobami wêgorza w Polsce”······································117 Stanis³aw Robak Koszty ekologiczne bytowania obcych gatunków ryb w wodach œródl¹dowych Polski ····················································135 Andrzej Kapusta Mo¿liwoœci intensywnego chowu sielawy w systemie recyrkulacyjnym············································································143 Miros³aw Szczepkowski, Bo¿ena Szczepkowska Okoñ (Perca fluviatilis L.) w akwakulturze jako alternatywa dla od³owów w ekosystemach naturalnych. Wp³yw sk³adu diety na wybrane parametry hodowlane····································································································153 Maciej Szkudlarek, Andrzej Szczerbowski, Marek J. £uczyñski, Piotr Gomu³ka, Ma³gorzata WoŸniak Dzia³alnoœæ Oddzia³u Rybackich U¿ytkowników Jezior, Rzek i Zbiorników Zaporowych Zwi¹zku Producentów Ryb········163 Andrzej Abramczyk, Piotr Olechnowski Pierwsze konkursy z osi 4 PO RYBY 2007-2013 w województwie warmiñsko-mazurskim··············································167 Ewa Barcz Turystyka wêdkarsko-rybacka jako znacz¹cy element turystyki wiejskiej i agroturystyki···················································171 Tomasz Kajetan Czarkowski, Krzysztof Kupren, Barbara Kogut, Magdalena Œnieg 5 Analiza jeziorowej produkcji rybackiej w 2011 roku Arkadiusz Wo³os, Hanna Draszkiewicz-Mioduszewska, Maciej Mickiewicz Zak³ad Bioekonomiki Rybactwa, Instytut Rybactwa Œródl¹dowego w Olsztynie Wprowadzenie Analiza jeziorowej produkcji rybackiej w 2011 roku oparta jest na danych zawartych w kwestionariuszach ankietowych nades³anych do Zak³adu Bioekonomiki Rybactwa IRS przez 114 podmiotów uprawnionych do rybackiego u¿ytkowania jezior, których ³¹czna powierzchnia wynosi 235707,75 ha. W porównaniu z rokiem ubieg³ym (Wo³os i in. 2011) badana próba jest wiêksza o 4 gospodarstwa, a mniejsza pod wzglêdem area³u jezior o 2124 ha. Analizowana powierzchnia stanowi zatem 87,3% ca³kowitego area³u jezior u¿ytkowanych rybacko, który wynosi oko³o 270 tys. ha i tym samym jest wysoce repre- zentatywna dla ca³oœci rybactwa jeziorowego w naszym kraju. Badane podmioty gospodarcze u¿ytkowa³y tak¿e obiekty stawowe o ³¹cznej powierzchni 4232,9 ha, co oznacza spadek area³u stawów w stosunku do roku ubieg³ego o 744,6 ha. Posiadanie przez liczne gospodarstwa obiektów stawowych oznacza, ¿e wiele z nich nie ma wy³¹cznie jeziorowego charakteru, ale mo¿na je scharakteryzowaæ jako „stawowo-jeziorowe”. Analogicznie jak w opracowaniach na temat produkcji rybackiej w poprzednich latach badane podmioty zosta³y podzielone na regiony ("Mazury", "Pomorze", "Wielko- polska") oraz rodzaje podmiotów (spó³ki, prywatne, PZW i inne). Kwalifikacja poszcze- gólnych gospodarstw do wyró¿nionych umownie regionów przeprowadzona zosta³a nie tylko w oparciu o kryterium geograficzne, ale tak¿e podobieñstwo systemów gospodaro- wania i stanu œrodowiska jezior. W ten sposób mo¿na m.in. t³umaczyæ zaliczenie okrê- gów Polskiego Zwi¹zku Wêdkarskiego w Lublinie, czy Legnicy do regionu Wielkopolski. Do gospodarstw innych w³¹czono m.in. takie podmioty jak Parki Narodowe, Uniwer- sytet Warmiñsko-Mazurski w Olsztynie, Niezale¿ne Towarzystwo Wêdkarskie w Kwidzy- 7 nie, Instytut Rybactwa Œródl¹dowego w Olsztynie, Miasto i Gminê Margonin, Zespó³ Szkó³ Rolniczych (Centrum Kszta³cenia Praktycznego w Boles³awowie), czy te¿ Nadle- œnictwo Choczewo. Wszystkie analizowane gospodarstwa w podziale na wyró¿nione trzy regiony zesta- wiono w tabelach 1a ("Mazury"), 1b ("Pomorze") i 1c ("Wielkopolska"). Najwiêksza liczba podmiotów le¿y w regionie "Mazury" (42), nastêpnie na "Pomorzu" (40), zaœ najmniejsza w "Wielkopolsce" (32). W takiej samej kolejnoœci uk³ada siê wielkoœæ ca³kowitej powierzchni jezior w poszczególnych regionach, a wiêc odpowiednio 119,33 tys. ha ("Mazury"), 71,68 tys. ha ("Pomorze") i 44,70 tys. ha ("Wielkopolska"). Tabela 1a Analizowane gospodarstwa rybackie w regionie "Mazury" "Mazury" (119329,25 ha) Bobran E., Buæko M., jez. Dreñstwo, Barg³ów Koœcielny Czy¿ewski K., jez. Tajno, Barg³ów Koœcielny Gospodarstwo Jeziorowe Sp. z o.o. w E³ku Gospodarstwo Rybackie "Barto³ty Wielkie", Fenicki P. Gospodarstwo Rybackie "Falko", Falkowski H., Suwa³ki Gospodarstwo Rybackie "Falko", Falkowscy A. i G., Boksze Osada Gospodarstwo Rybackie "Lok Fish" Koz³owski K. Gospodarstwo Rybackie "Miko³ajki" Sp. z o.o. Gospodarstwo Rybackie "Ostróda" Sp. z o.o., Warlity Gospodarstwo Rybackie "Œniardwy" Sp. z o.o., Okartowo Gospodarstwo Rybackie Augustów, Skoczko A. Gospodarstwo Rybackie Holak J., Haraburda Z., Rajgród Gospodarstwo Rybackie I³awa Sp. z o.o. Gospodarstwo Rybackie PZW w Suwa³kach Gospodarstwo Rybackie s.c. "Czerwony Dwór", Wijas A. i M., Rogajny Gospodarstwo Rybackie Sp. z o.o. w Mr¹gowie Gospodarstwo Rybackie Szwaderki Sp. z o.o. Gospodarstwo Rybackie w Gi¿ycku Sp. z o.o., Piêkna Góra Gospodarstwo Rybackie w Mu³ach, Symonowicz E. Instytut Rybactwa Œródl¹dowego w Olsztynie Jadeszko R., P³aska Klimko St., Michnowce Kompania Mazurska Pasym Sp. z o.o. Krutul R., Sejny £owisko Tobo³owo, Osewski M., Suwa³ki Niezale¿ne Towarzystwo Wêdkarskie, Kwidzyn Okrêg Mazowiecki PZW w Warszawie, Zak³ad Rybacki Janowo Okrêg PZW w Bia³ymstoku Okrêg PZW w Ciechanowie Okrêg PZW w Elbl¹gu Okrêg PZW w Olsztynie Okrêg PZW w Toruniu, Zespó³ Gospodarki Rybacko-Wêdkarskiej, Grzmiêca "Pod Siej¹" Sp. z o.o. z siedzib¹ w CzarnakowiŸnie k/Suwa³k Sieñkowski J., P³ociczno Sobolewski P., E³k 8 Staœkielunas J., Kompocie Tomkiel R., jez. Gieret, Giby Uniwersytet Warmiñsko-Mazurski w Olsztynie Wigierski Park Narodowy, Gospodarstwo Pomocnicze Wo³¹giewicz Cz., Sejny Zak³ad Rybacki Bogaczewo Sp. z o.o. Zdanio R., jez. Czarne, Suwa³ki Tabela 1b Analizowane gospodarstwa rybackie w regionie „Pomorze” "Pomorze" (71 680,63 ha) Boczek J., Gdynia Bohma J., Miastko F.B.H.U. "MODEHPOLMO" Sp. z o.o., Szczecin Firma Wêdkarska "LESZCZ", Samet A., Ciecholewy Gospodarstwo Jeziorowe Sarbsk, Turek A., £eba Gospodarstwo Jeziorowe, Sp. cywilno-pracownicza, "Jasieñ" Gospodarstwo Jeziorowo-Stawowe, Stolc Cz., Os³awa-D¹browa Gospodarstwo Pomocnicze przy Drawieñskim Parku Narodowym Gospodarstwo Rolno-Rybackie Mêczykowski W., Nowe Karpno Gospodarstwo Rolno-Rybackie Ostrów Mausz, Mêczykowski S., Sulêczyno Gospodarstwo Rybackie "Mielno" Sp. z o.o. Gospodarstwo Rybackie Czerepaniak M., Iñsko Gospodarstwo Rybackie £ukasik J., Koœcierzyna Gospodarstwo Rybackie Tomana K., Borzechowo Gospodarstwo Rybackie w Charzykowych Sp. z o.o. Gospodarstwo Rybackie w Czaplinku Sp. z o.o. Gospodarstwo Rybackie Z³otów, Ciosañski G. Gospodarstwo Rybackie ¯ywicki K., £êtowo Gospodarstwo Rybacko-Wêdkarskie Rurzyca, Letki P., Szwecja