- Woningtoewijzing kwetsbare groepen in wijken: trends en ontwikkelingen 2016-2018 Onderzoek, Informatie en Statistiek In opdracht van: afd. Wonen en stadsdelen Projectnummer: 19099 Auteru: Hester Booi Titus Voorhoeve Bezoekadres: Oudezijds Voorburgwal 300 Telefoon 020-2510474 Postbus 658, 1000 AR Amsterdam www.ois.amsterdam.nl [email protected] Amsterdam, juli 2019 Foto voorzijde: Westerdok, fotograaf onbekend (2008) Onderzoek, Informatie en Statistiek | Woningtoewijzing kwetsbare groepen in wijken Inhoud Samenvatting ......................................................................................................... 4 Inleiding ................................................................................................................. 5 1 Toewijzingen aan kwetsbare groepen ..................................................................... 7 2 Trends per kwetsbare groep ................................................................................. 19 2.1 Huishoudens met begeleiding op de woning ........................................................................ 20 2.2 Huishoudens zonder begeleiding op de woning .................................................................... 23 2.3 Statushouders ...................................................................................................................... 26 3 Kwetsbaarheidsscore .......................................................................................... 29 3 Onderzoek, Informatie en Statistiek | Woningtoewijzing kwetsbare groepen in wijken Samenvatting In totaal zijn er 4990 verhuringen geweest aan kwetsbare doelgroepen uit het Programma Huisvesting Kwetsbare Groepen in de periode 2016-2018. Dit is dus het totale aantal kwetsbare huishoudens dat sinds de start van het Programma Huisvesting Kwetsbare Groepen is gehuisvest. Welke groepen bediend werden verschuift door de jaren. In 2016 vormden statushouders de grootste groep (55%), in 2017 waren dit de huishoudens die begeleiding op de woning krijgen (51%) en in 2018 is het meer gelijk verdeeld over de categorieën. Deze verschuiving door de jaren is ook te zien op stadsdeelniveau. Stadsdeel Centrum wijkt hier wel iets vanaf. Hier worden (absoluut en relatief) weinig kwetsbare groepen gehuisvest en vormden statushouders in geen van de jaren een grote groep. Er is geen eenduidig verband tussen de toewijzingen als aandeel van de verhuringen en de algemene kwetsbaarheid van een wijk, zoals deze gemeten worden in de kwetsbaarheidsscore. Wel zijn er een aantal stadsdelen die opvallen. De wijken in stadsdeel West hebben vaak relatief weinig kwetsbare bewoners en hier worden relatief veel sociale corporatiewoningen verhuurd aan kwetsbare groepen. Ook de wijken in Centrum hebben vaak een weinig kwetsbare bewoners populatie. Maar hier worden juist weinig kwetsbare groepen gehuisvest. Wijken in Noord hebben vaak een relatief kwetsbare bewonerspopulatie en hier worden relatief veel kwetsbare groepen gehuisvest als aandeel van het totaal aantal verhuringen. De verdeling van de toewijzingen als aandeel van de totale woningvoorraad is wel eenduidig: hoe kwetsbaarder een wijk in het algemeen is, hoe meer kwetsbare groepen hier gehuisvest worden. Wijken waar dit sterk voor geldt zijn: Volewijck, IJplein/vogelbuurt, Tuindorp Nieuwendam en Banne Buiksloot in Noord; Slotermeer (Zuidwest en Noordoost), Geuzenveld en Osdorp-Oost in Nieuw-West; Betondorp en Transvaalbuurt in Oost; Zuid-Pijp in Zuid en Bijlmer-Centrum in Zuidoost. Dit heeft te maken met de beschikbare woningvoorraad: deze wijken hebben een grote corporatievoorraad. 4 Onderzoek, Informatie en Statistiek | Woningtoewijzing kwetsbare groepen in wijken Inleiding Tussen 2016 en 2018 werd drie op de 10 nieuwe verhuringen van sociale corporatiewoningen toegewezen aan kwetsbare groepen uit het Programma Huisvesting Kwetsbare Groepen. Het gaat dan bijvoorbeeld om medische en sociale urgenten, uitstroom uit de maatschappelijke opvang, vrouwenopvang/huiselijk geweld en statushouders. Huurders die uitstromen uit de maatschappelijke opvang of andere sociale voorzieningen huren allereerst een woning van een begeleidende zorgaanbieder, daarna kan de woning eventueel rechtstreeks van de corporatie worden gehuurd. Voor huurders met een sociale of medische urgentie geldt deze tussenstap niet. Er is behoefte aan meer inzicht in waar kwetsbare groepen terecht komen. Er is een zorg dat deze vaak kwetsbare huishoudens terecht komen in al kwetsbare wijken, wijken die weinig veerkracht hebben om kwetsbare huishoudens op te vangen. In 2018 is daarom in beeld gebracht waar deze groepen gehuisvest worden in de stad. De resultaten zijn weergegeven in de rapportage ‘Woningtoewijzing kwetsbare groepen in wijken’ van januari 2018. Hierin zijn de gegevens opgenomen uit de jaren 2016 en de eerste helft van 2017. Deze notitie geeft een overzicht van toewijzingen in de periode 2016 tot en met 2018. Er wordt ingegaan op de spreiding van kwetsbare huishoudens over de stad op verschillende schaalniveaus (stadsdeel, gebied, wijk, buurt). Eerst wordt er een algeheel overzicht gepresenteerd op verschillende niveaus. Vervolgens worden drie kwetsbare doelgroepen vergeleken. Ten slotte wordt er onderzocht of kwetsbare huishoudens worden gehuisvest in reeds kwetsbare wijken. Deze rapportage geeft enkel een beeld van de spreiding van de toewijzingen over wijken en buurten. De ontwikkeling van een huishouden nadat zij in de woning zijn komen wonen, valt buiten deze notitie. Kwetsbare huishoudens kunnen door de tijd heen minder kwetsbaar worden. Ook kunnen huishoudens weer verhuizen. Dit wordt in deze notitie niet in beeld gebracht. De huishoudensamenstelling (alleenwonend, gezin, etc.) is in de huidige registratiesystemen van de toewijzingen niet direct beschikbaar. Ook dit gegeven valt buiten deze rapportage. De cijfers over de toewijzingen aan kwetsbare groepen komen uit de registraties van afdeling Wonen van de gemeente Amsterdam. Het totaal aantal verhuringen van sociale corporatiewoningen is geleverd door de Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties. De totale woningvoorraad is een gegeven afkomstig van OIS. 5 Onderzoek, Informatie en Statistiek | Woningtoewijzing kwetsbare groepen in wijken Definiëring kwetsbare groepen Met begeleiding op de woning: Uitstroom maatschappelijke opvang en omslag maatschappelijke opvang/begeleid wonen, multi- probleem gezinnen, uittredende sekswerkers, slachtoffers van huiselijk geweld (codes: UMO; omslag MOBW; MPG;PenG292; OOV; gezinnen in de crisisopvang; huiselijk geweld/blijf, opvang; laatste kans). Zonder begeleiding op de woning: Sociaal en medisch urgenten, rolstoelgeschikte woningen (codes: Noodsituatie medisch, sociaal; Rowo- WMO). Statushouders: Statushouders die in reguliere corporatiewoningen worden gehuisvest (code: Statushouder regulier). In de rapportage ‘woningtoewijzing kwetsbare groepen in wijken ‘ van januari 2018 zijn de statushouders die in zogenoemde ‘tijdelijke huisvestingsprojecten’ samen met studenten/ jongerenzijn gehuisvest buiten beschouwing gelaten. Dit is huisvesting die recent voor deze doelgroep gebouwd is. In deze update wordt deze groep wel meegenomen (statushouders projecten). De statushouders die in de particuliere voorraad gehuisvest worden, blijven buiten beschouwing (code: statushouders particulier). N.B. Stadsvernieuwingsurgenten worden in dit onderzoek niet meegenomen. 1) Gezinnen uit de crisisopvang en slachtoffers van huiselijk geweld krijgen in de praktijk geen begeleiding en zijn per abuis in de categorie ‘met begeleiding’ meegenomen. Het gaat om kleine aantallen die het totaalbeeld niet veranderen wanneer zij in de juiste categorie zouden zijn geplaatst. 6 Onderzoek, Informatie en Statistiek | Woningtoewijzing kwetsbare groepen in wijken 1 Toewijzingen aan kwetsbare groepen In de monitor Programma Huisvesting Kwetsbare Groepen wordt gerapporteerd over het totaal aantal toewijzingen aan kwetsbare groepen. Dit waren er 1648 in 2018. In deze rapportage over de spreiding van deze toewijzingen wijken de aantallen iets af van de monitor. Dit heeft de volgende redenen: . Van enkele verhuringen ontbreekt de locatie van de woning in de registratie. In deze notitie over de spreiding zijn alleen de toewijzingen opgenomen waar de locatie van de woning van bekend is. Het peilmoment is niet gelijk. Tussentijdse wijzigingen in de registraties kunnen daardoor tot verschillen leiden. In deze rapportage wordt uitgegaan van 1633 toewijzingen van sociale corporatiewoningen aan kwetsbare groepen in 2018. Dit is een vergelijkbaar aantal als in 2016 (1618), in 2017 lag het aantal hoger (1739). In totaal zijn er 4990 verhuringen geweest aan kwetsbare doelgroepen in de periode 2016-2018. Dit is dus het totale aantal kwetsbare huishoudens dat sinds de start van het Programma Huisvesting Kwetsbare Groepen is gehuisvest (en waarvan de locatie van de woning juist geregistreerd is). De groepen die bediend worden, zijn door de tijd heen veranderd. In 2016 vormden statushouders met 55% de grootste groep. In 2017 en 2018 lag hun aandeel rond de 30%. In 2017 en 2018 vormden de kwetsbare groepen die met begeleiding op de woning gehuisvest worden de grootste groep. In totaal bestond 40% van de gehuisveste kwetsbare groepen uit huishoudens die begeleiding krijgen op de woning, 22% zonder begeleiding op de woning en 37% uit statushouders. Bij de vorige meting werden verhuringen in speciale projecten voor statushouders, zoals in de Riekerhaven en Startblok Elzenhagen in Noord, niet meegenomen. In 2016 werden 276 statushouders in