WARKA 2016 Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Warka na lata 2016 – 2023 _____________________________________________________ SPIS TREŚCI WPROWADZENIE ........................................................................................................... - 4 - SŁOWNIK POJĘĆ ........................................................................................................... - 6 - 1. OPIS POWIĄZAŃ PROGRAMU Z DOKUMENTAMI STRATEGICZNYMI I PLANISTYCZNYMI GMINY ................................................................................................. - 9 - 2. PODSTAWOWE INFORMACJE ................................................................................. - 18 - 3. DIAGNOZA OBSZARU REWITALIZACJI ................................................................... - 20 - 3.1 Metody analizy przestrzennej .............................................................................. - 20 - 3.2 Sytuacja społeczna ............................................................................................. - 21 - Powierzchnia i sieć osadnicza ...................................................................... - 21 - Demografia .................................................................................................. - 22 - 3.3 Koncentracja negatywnych zjawisk społecznych ................................................. - 24 - Starość demograficzna ................................................................................. - 24 - Zjawisko bezrobocia ..................................................................................... - 26 - Zjawisko ubóstwa ......................................................................................... - 29 - Przestępczość .............................................................................................. - 34 - Edukacja ...................................................................................................... - 38 - Poziom kapitału społecznego ....................................................................... - 40 - 3.4 Współwystępowanie negatywnych zjawisk innych, niż społeczne. ...................... - 42 - Negatywne zjawiska gospodarcze................................................................ - 42 - Negatywne zjawiska środowiskowe .............................................................. - 45 - Negatywne zjawiska techniczne ................................................................... - 47 - 3.5 Suma zjawisk kryzysowych ................................................................................. - 54 - 3.6 Charakterystyka obszarów zdegradowanych i obszaru rewitalizacji ................... - 54 - 3.7 Diagnoza potrzeb obszaru rewitalizowanego ...................................................... - 65 - 3.8 Analiza SWOT ..................................................................................................... - 67 - 4. WIZJA WYPROWADZENIA OBSZARU ZDEGRADOWANEGO ZE STANU KRYZYSOWEGO .............................................................................................................. - 70 - 5. MISJA REWITALIZACJI GMINY I MIASTA WARKA .................................................. - 71 - 6. CELE REWITALIZACJI .............................................................................................. - 71 - 7. PODSTAWOWE PROJEKTY REWITALIZACYJNE I RAMY FINANSOWE ............... - 74 - 8. PRZEDSIĘWZIĘCIA UZUPEŁNIAJĄCE ..................................................................... - 89 - 9. MECHANIZMY KOMPLEMENTARNOŚCI ................................................................. - 91 - 10. ZAANGAŻOWANIE INTERESARIUSZY .................................................................... - 98 - 11. SYSTEM REALIZACJI (WDRAŻANIA) PROGRAMU REWITALIZACJI .....................- 103 - 12. SYSTEM MONITORINGU PROGRAMU REWITALIZACJI .......................................- 106 - SPIS RYCIN .................................................................................................................- 111 - - 2 - Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Warka na lata 2016 – 2023 _____________________________________________________ SPIS TABEL .................................................................................................................- 112 - SPIS WYKRESÓW .......................................................................................................- 113 - SPIS ZDJĘĆ .................................................................................................................- 113 - - 3 - Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Warka na lata 2016 – 2023 _____________________________________________________ WPROWADZENIE Rewitalizacja miast to proces kompleksowy, zintegrowany, skoncentrowany terytorialnie, prowadzony w sposób zaplanowany i rozłożony w czasie, mający na celu wyprowadzenie obszaru zdegradowanego ze stanu kryzysowego. Stan ten charakteryzuje się nasileniem negatywnych zjawisk kryzysowych w szczególności w aspekcie społecznym, współwystępujących z negatywnymi zjawiskami w co najmniej jednej z czterech sfer: technicznej, środowiskowej, przestrzennofunkcjonalnej lub gospodarczej. Zgodnie z Krajową Polityką Miejską1, która jako swój cel nadrzędny stawia poprawę jakości życia, „działania rewitalizacyjne powinny być prowadzone w miastach, które niezależnie od wielkości, funkcji i położenia, borykają się z wewnętrznymi problemami, przy czym nadanie nowych funkcji, odnowa lub modernizacja techniczna obszarów i fragmentów przestrzeni publicznych jest środkiem, a nie celem rewitalizacji. Celami rewitalizacji są odnowa społeczna, gospodarcza, przestrzenna oraz środowiskowa”. Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Warka na lata 2016-2023 będzie narzędziem służącym do prowadzenia zintegrowanej, efektywnej i mierzalnej polityki rewitalizacji gminy. Przedmiotowy dokument stanowi szczegółowy opis rewitalizacji gminy i miasta Warki i stworzony został w oparciu o „Wytyczne w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020” z dnia 2 sierpnia 2016 roku oraz na podstawie na art. 18 ust. 2 pkt. 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r. poz. 446). Dokument zawiera następującą strukturę: opis powiązań LPR z dokumentami strategicznymi gminy - w rozdziale tym wskazane zostały cele zawarte w dokumentach strategicznych gminy, które są powiązane z celami Lokalnego Programu Rewitalizacji Gminy Warka na lata 2016-2023; pogłębiona diagnoza obszaru rewitalizacji – zawiera m.in. analizę negatywnych zjawisk występujących na obszarze rewitalizacji, a także analizę lokalnych potencjałów. Rozdział ten w szczegółowy sposób opisuje poszczególne wskaźniki porównując ich wyniki do średnich dla gminy; wizja i cele rewitalizacji - w rozdziale sformułowano wizję obszaru rewitalizacji, rozumianą jako pożądany przyszły kształt obszaru po przeprowadzeniu procesu rewitalizacji, określono cele operacyjne oraz kierunki działań. Kierunki te odpowiadają przyjętym celom rewitalizacji; w kolejnym rozdziale opisane zostały projekty rewitalizacyjne, których realizacja przyczyni się do wyprowadzenia z kryzysu obszaru rewitalizacji; 1 Krajowa Polityka Miejska, MIiR październik 2015 - 4 - Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Warka na lata 2016 – 2023 _____________________________________________________ w następnych rozdziałach opisano mechanizmy włączenia interesariuszy w proces rewitalizacji oraz system zarządzania i monitorowania LPR. Rewitalizacja ma na celu ożywienie przestrzeni miejskiej. Poprzez kompleksowe i zróżnicowane działania na danym obszarze następują głębokie przemiany w sferze społecznej, gospodarczej i przestrzennej, czego rezultatem jest zmniejszenie różnic rozwojowych pomiędzy obszarem rewitalizacji, a pozostałą częścią gminy. W praktyce oznacza to nową jakość – nowe planowanie przestrzeni w rejonach miejskich na rzecz miejsc, ludzi, przedsiębiorstw w taki sposób, aby pobudzić endogeniczny potencjał obszaru rewitalizacji. Wyznaczony w niniejszym dokumencie obszar rewitalizacji nacechowany jest szczególną koncentracją negatywnych zjawisk społecznych i obejmuje teren gminy o powierzchni 26 ha ( 0,13 % całkowitej powierzchni gminy ); zamieszkały jest przez 699 osób ( 3,6 % łącznej liczby mieszkańców gminy ). - 5 - Lokalny Program Rewitalizacji Gminy Warka na lata 2016 – 2023 _____________________________________________________ SŁOWNIK POJĘĆ Przy sporządzaniu LPR kierowano się następującymi definicjami i pojęciami. Interesariusze rewitalizacji - interesariuszami rewitalizacji są: mieszkańcy obszaru rewitalizacji oraz właściciele, użytkownicy wieczyści nieruchomości i podmioty zarządzające nieruchomościami znajdującymi się na tym obszarze, w tym spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty mieszkaniowe, mieszkańcy miasta i gminy, podmioty prowadzące lub zamierzające prowadzić na obszarze miasta i gminy działalność gospodarczą, podmioty prowadzące lub zamierzające prowadzić na obszarze miasta i gminy działalność społeczną, w tym organizacje pozarządowe i grupy nieformalne, jednostki samorządu terytorialnego i ich jednostki organizacyjne, organy władzy publicznej. 2 LPR - inicjowany, opracowany i uchwalony przez radę gminy, na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 6 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r. poz. 446), wieloletni program działań w sferze społecznej, gospodarczej, przestrzenno-funkcjonalnej, technicznej lub środowiskowej, zmierzający do wyprowadzenia obszarów rewitalizacji ze stanu kryzysowego oraz stworzenia warunków do ich zrównoważonego rozwoju, stanowiący narzędzie planowania, koordynowania i integrowania