DEWAN UNDANGAN NEGERI TERENGGANU MESYUARAT KEDUA PENGGAL PERSIDANGAN PERTAMA DEWAN UNDANGAN NEGERI KEEMPAT BELAS Pada PADA 25, 26, 27, 28 DAN 29 NOVEMBER 2018 bersamaan 17, 18, 19, 20 DAN 21 RABIUL AWAL 1440H Dikeluarkan oleh: 362 Pejabat Dewan Undangan Negeri Terengganu DEWAN UNDANGAN NEGERI TERENGGANU MESYUARAT KEDUA PENGGAL PERSIDANGAN PERTAMA DEWAN UNDANGAN NEGERI KEEMPAT BELAS Pada PADA 25, 26, 27, 28 DAN 29 NOVEMBER 2018 bersamaan 17, 18, 19, 20 DAN 21 RABIUL AWAL 1440H Dikeluarkan oleh: Pejabat Dewan Undangan Negeri Terengganu 363 DENGAN INGATAN TULUS IKHLAS daripada: SETIAUSAHA DEWAN UNDANGAN NEGERI TERENGGANU 364 MESYUARAT YANG KEDUA PENGGAL PERSIDANGAN PERTAMA DEWAN UNDANGAN NEGERI KEEMPAT BELAS PADA 25, 26, 27, 28 DAN 29 NOVEMBER 2018 KANDUNGAN BIL. PERKARA MUKA SURAT AHAD, 25 NOVEMBER 2018 1. Nama Ahli-ahli. 1 2. Doa. 5 3. Ucapan Yang Berhormat Yang Dipertua. 5 365 4. Kertas-Kertas Kerja Dan Laporan-Laporan. 9 5. Soalan-Soalan Yang Telah Diberi Notis: (i) Soalan-soalan Bertulis 12 (ii) Soalan-soalan Lisan 15 6. Cadangan Di Bawah Fasal 30 35 7. Rang Undang-Undang: (i) Cadangan Mendahulukan Pembawaan 42 Rang Undang-Undang Daripada Perkara-Perkara Lain. (ii) Enakmen Perbekalan 2018 43 (Ucapan Bajet 2018) ISNIN, 26 NOVEMBER 2018 1. Nama Ahli-ahli. 66 2. Soalan-Soalan Yang Telah Diberi Notis: (i) Soalan-soalan Lisan 72 3. Rang Undang-Undang: (i) Enakmen Perbekalan 2018 91 (Perbahasan). 366 SELASA, 27 NOVEMBER 2018 1. Nama Ahli-ahli. 149 2. Soalan-Soalan Yang Telah Diberi Notis: (i) Soalan-soalan Lisan 154 3. Rang Undang-Undang: (i) Enakmen Perbekalan 2018 176 (Perbahasan & Penggulungan). RABU, 28 NOVEMBER 2018 1. Nama Ahli-ahli. 235 2. Soalan-Soalan Yang Telah Diberi Notis: (i) Soalan-soalan Lisan 241 367 3. Rang Undang-Undang: (i) Enakmen Perbekalan 2018 263 (Penggulungan). (ii) Enakmen Lambang-Lambang, Nama- 304 Nama Dan Gelaran-Gelaran (Mencegah Salah Guna)(Pindaan) 2018. (iii) Enakmen Undang-Undang Keluarga 310 Islam (Terengganu)(Pindaan) 2018. (iv) Enakmen Pentadbiran Hal Ehwal Agama 313 Islam (Terengganu) 1422/2001M. (v) Enakmen Tanah Simpan Bagi Orang- 316 Orang Melayu 1360 [En.Tr.17/1360]. 4. Usul-Usul Yang Telah Diberi Notis: (i) Usul Rancangan Pembangunan Negeri 320 Bagi Tahun 2019 (ii) Usul Rancangan Kemajuan Perbekalan 321 Air Negeri Bagi Tahun 2019. 5. Jawatankuasa Terpilih Pengurusan Dewan. 323 KHAMIS, 29 NOVEMBER 2018 368 1. Nama Ahli-ahli. 325 2. Soalan-Soalan Yang Telah Diberi Notis: (i) Soalan-soalan Lisan 331 3. Pelantikan Ahli Dewan Undangan Negeri 356 Menurut Fasal 27(2) Undang-Undang Bagi Diri Kerajaan Terengganu. 4. Pelantikan Ahli Dewan Negara. 358 5. Tangguhan 361 6. Lampiran 362 [Soalan-soalan dan Jawapan-jawapan Bertulis] 369 PERSIDANGAN PADA HARI AHAD, 25 NOVEMBER 2018 370 PERSIDANGAN DEWAN UNDANGAN NEGERI BERMULA PADA PUKUL 9.30 PAGI HADIR: YANG BERHORMAT YANG DI-PERTUA Haji Yahaya bin Ali, PJC YANG AMAT BERHORMAT MENTERI BESAR TERENGGANU Dr. Ahmad Samsuri bin Mokhtar WAKIL RHU RENDANG Yang Berhormat Haji Satiful Bahari bin Mamat WAKIL PAKA Yang Berhormat Dr. Haji Alias bin Razak WAKIL BUKIT TUNGGAL Yang Berhormat Mohd Nor bin Hamzah WAKIL BUKIT PAYONG Yang Berhormat Dr. Azman bin Ibrahim WAKIL JABI 371 Yang Berhormat Dato’ Haji Tengku Hassan bin Tengku Omar, DPMT.,PJC.,PJK.,BLB. WAKIL LADANG Yang Berhormat Ariffin bin Deraman WAKIL ALUR LIMBAT Yang Berhormat Haji Hanafiah bin Mat WAKIL CUKAI Yang Berhormat Wan Sukairi bin Wan Abdullah WAKIL WAKAF MEMPELAM Yang Berhormat Dr. Mamad bin Puteh WAKIL KUALA BERANG Yang Berhormat Haji Mohd Nurkhuzaini bin Ab. Rahman WAKIL KOTA PUTERA Yang Berhormat Haji Hishamuddin bin Abdul Karim WAKIL TEPOH Yang Berhormat Muhammad Khalil bin Abdul Hadi WAKIL BATU BUROK Yang Berhormat Haji Wan Hapandi bin Wan Nik WAKIL SURA Yang Berhormat Haji Hilmi bin Harun WAKIL MANIR Yang Berhormat Haji Alias bin Harun WAKIL RANTAU ABANG Yang Berhormat Sulaiman bin Sulong WAKIL PENGKALAN BERANGAN Yang Berhormat Ahmad Shah bin Mohamed 372 WAKIL BANDAR Yang Berhormat Ab. Razak bin Ibrahim WAKIL AIR PUTIH Yang Berhormat Maliaman bin Kassim WAKIL AJIL Yang Berhormat Ir. Saiful Azmi bin Suhaili WAKIL KEMASIK Yang Berhormat Dato’ Seri Haji Ahmad Razif bin Abd. Rahman, SSMZ. WAKIL SEBERANG TAKIR Yang Berhormat Dato’ Seri Haji Ahmad bin Said, SSMZ.,DPMT.,ASM.,PJK. WAKIL KIJAL Yang Berhormat Dato’ Haji Rozi bin Mamat, DPMT.,SMZ. WAKIL TELEMONG Yang Berhormat Haji Nawi bin Mohamad, SMT.,PJK. WAKIL HULU BESUT Yang Berhormat Haji Roslee bin Daud, AMZ.,PPN. WAKIL BUKIT BESI Yang Berhormat Dato’ Haji Muhammad Pehimi bin Yusof, DPMT.,PPN. WAKIL JERTIH Yang Berhormat Dato’ Haji Sabri bin Mohd Noor, DIMP.,PPN.,PJK. WAKIL LANGKAP Yang Berhormat Haji Bazlan bin Abd. Rahman, AMT.,PJK. WAKIL BATU RAKIT Yang Berhormat Tengku Zaihan bin Che Ku Abd. Rahman, PJK. WAKIL KUALA BESUT Yang Berhormat Dato’ Halim bin Jusoh WAKIL PERMAISURI 373 TIDAK HADIR (DENGAN MAAF): YANG BERHORMAT SETIAUSAHA KERAJAAN Dato’ Haji A. Rahman bin Yahya, DPMT.,AMZ.,KMN.,PJK. Yang Berhormat Haji Ridzuan bin Hashim WAKIL BULUH GADING HADIR MENURUT FASAL XIII(3) UNDANG-UNDANG BAGI DIRI KERAJAAN TERENGGANU (BAB YANG PERTAMA) YANG BERHORMAT PENASIHAT UNDANG-UNDANG NEGERI Dato’ Azhar bin Abdul Hamid, DSAP.,AMK. YANG BERHORMAT PEGAWAI KEWANGAN NEGERI Tuan Haji Mohd Zahari bin Md. Azhar, SMT.,PJK. SETIAUSAHA DEWAN UNDANGAN NEGERI Encik Zulkifly bin Isa, PJK. 374 PUKUL 9.30 PAGI SETIAUSAHA DEWAN: Bismillahir Rahmanir Rahim. Assalamu’alaikum warahmatullahi wabarakatuh. Yang Berhormat Yang Di-Pertua Dewan, Yang Amat Berhormat Menteri Besar, Ahli-ahli Yang Berhormat sekalian. Sebelum kita memulakan mesyuarat pada pagi ini marilah kita sama-sama membaca Ummul Kitab, Al-Fatihah. ....[Al-Fatihah] ..... Perkara pertama dalam Tertib Pekerjaan Dewan pada hari ini ialah Doa oleh Yang Berhormat Yang Di-Pertua Dewan. DOA Dibaca oleh Yang Berhormat Yang Di-Pertua Dewan. UCAPAN YANG BERHORMAT YANG DI-PERTUA DEWAN Bismillahir Rahmanir Rahim. Assalamu’alaikum warahmatullahi wabarakatuh. Alhamdulillahir Rabbil Alamin. Wassotu wassala mu’ala asyrofil anbiya iwal mursalin. Wa’ala alihi wasahbihi ajmain. Yang Amat Berhormat Menteri Besar, Yang Berhormat Ahli-Ahli Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri, Ahli-ahli Yang Berhormat, Ketua-ketua Jabatan Negeri dan Persekutuan, para Pemerhati, tuan-tuan dan puan-puan sekalian. Alhamdulilllah kita bersyukur kepada Allah Subhanahu Wata’ala kerana dengan taufik dan inayah-Nya kita dapat bersama pada Persidangan kali ini iaitu Mesyuarat Kedua, Penggal Pertama bagi Dewan Undangan Negeri Ke-14. Walaupun kerajaan yang ada pada hari ini iaitu Kerajaan PAS baru berusia lebih kurang 6 bulan, tetapi saya yakin dan percaya, banyak perkara-perkara yang boleh kita bincangkan untuk kepentingan dan kebajikan rakyat di negeri ini. Sebagaimana ucapan kali pertama saya sebagai Yang Di-Pertua Dewan pada sidang yang lepas, saya menegaskan bahawa peranan Ahli-ahli Yang Berhormat sebagai Anggota Badan Legislatif adalah sangat penting. Ahli-ahli Yang Berhormat bukan sekadar 375 memainkan peranan menjaga kebajikan rakyat tetapi juga membawa suara dan kepentingan rakyat dalam Dewan yang mulia ini. Harus saya tekankan bahawa semua Ahli-ahli Yang Berhormat memainkan peranan yang sangat penting termasuklah Ahli-ahli Yang Berhormat Pembangkang, untuk menjalankan peranan semak dan imbang, check and balance kepada kerajaan termasuklah Pembangkang yang perlu memainkan peranan agar lebih konstruktif demi kepentingan rakyat negeri ini. Oleh kerana itu, Ahli-ahli Yang Berhormat sama ada dari pihak Kerajaan mahupun Pembangkang mestilah aktif untuk memantau perjalanan kerajaan sama ada melalui Jawatankuasa Kira-Kira Wang Awam Negeri (PAC) Public Account Committee dan lain jawatankuasa yang akan diputuskan oleh Dewan dari masa ke semasa bagi membentuk sebuah kerajaan yang cekap dan bersih. Ahli-ahli Yang Berhormat sekalian, untuk makluman Ahli-ahli Yang Berhormat semua, pada sidang kali ini ada cadangan Usul untuk menubuhkan satu Jawatankuasa Terpilih baru atau Select Committee Pengurusan Dewan dari kalangan Ahli-ahli Yang Berhormat sendiri bagi memainkan peranan untuk mengkaji dan membuat penambahbaikan berkait dengan pentadbiran dan perjalanan Dewan, Peraturan Tetap, Standing Orders dan kebajikan Ahli-ahli Dewan. Di antara lain, inisiatif membawa Usul ini dibuat hasil lawatan kerja dan perbincangan dengan Speaker dan pegawai-pegawai di beberapa buah negeri termasuk Dewan Undangan Negeri Kelantan, Selangor, Perak dan juga Parlimen. Jawatankuasa ini juga dicadangkan diberi kuasa untuk melantik sebuah Panel Penyelidik yang mempunyai kepakaran khususnya dalam bidang perundangan. Saya yakin Ahli-ahli Yang Berhormat sama ada dari pihak kerajaan dan pembangkang semuanya mahu melihat negeri kita ini maju, berkat dan sejahtera walaupun ada perbahasan dan perbezaan pendapat dalam kalangan kita, sudah tentu pada akhirnya untuk kepentingan rakyat jauh sekali untuk dilihat untuk menjadi hero mahupun champion dan sebagainya. Jadi gunakanlah peluang dan masa diberikan dengan penuh bijaksana. Dari segi pentadbiran pula, perjalanan Sidang Dewan kita juga sedang memasuki era digital melalui apa yang dipanggil sebagai e-Dewan. Sistem ini dapat meningkatkan kecekapan pentadbiran, kemajuan pengurusan maklumat dan keluasan penampilan atas talian online visibility untuk mewujudkan kemajuan pengurusan maklumat dan keluasan penampilan atas talian online visibility untuk mewujudkan pentadbiran tanpa kertas (paperless) yang lebih cekap, semua soalan-soalan dari Ahli-ahli Yang Berhormat melalui sidang pada kali ini, adalah diminta untuk dibuat secara online melalui portal