PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI ŻĘBOCIN Gmina Proszowice Powiat proszowicki Województwo małopolskie Żębocin 2016 Program przygotowany i opracowany przez lokalną społeczność w składzie: Rada Sołecka wsi Żębocin Rada Pedagogiczna Zespołu Szkół w Żębocinie Rada Rodziców Zespołu Szkół w Żębocinie Ochotnicza Straż Pożarna w Żębocinie Koło Gospodyń Wiejskich Rada Parafialna na podstawie: - Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Gminy Proszowice na lata 2013-2020 - Strategii Rozwoju Powiatu Proszowickiego na lata 2011-2020 - Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2011-2020 „Małopolska 2020. Nieograniczone możliwości” Podczas opracowywania Planu Odnowy Miejscowości Żębocin korzystano z : materiałów Urzędu Gminy i Miasta Proszowice, strony internetowej Urzędu Gminy i Miasta Proszowice, Strategii Rozwoju Powiatu Proszowickiego, WSTĘP Program Odnowy Wsi jest odpowiedzią na rozwiązywanie problemów wsi. Najważniejszą przesłanką jest mobilizacja samych mieszkańców do uczestnictwa zarówno w procesie identyfikacji problemów najbliższego otoczenia, jak również włączenie ich w proces rozwiązywania problemów. Plan odnowy oparty jest na scenariuszu stabilnego rozwoju. Pomyślność realizacji wszystkich założonych w Planie celów będzie uzależniona od wielu czynników zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych, które mogą wpływać na dostępność środków finansowych na jej realizację. Plan odnowy wpisuje się w szanse, które mogą przyczynić się do rozwoju gminy i miasta Proszowice przedstawione w Strategii Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Gminy Proszowice na lata 2013-2020: ia, chodników, wiat przystankowych, ścieżek rowerowych, – ściekowej, budowa i rozbudowa sieci kanalizacyjnych nowoczesnych i tanich w eksploatacji, nawialnych: ogniwa fotowoltaiczne, energia wiatrowa, pompy ciepła, itp., niekorzystnego oddziaływania na środowisko, (na rozwój małych i średnich przedsiębiorstw, dla rolnictwa, na rozwój infrastruktury technicznej i społecznej), yki w gminie. Spis Treści I. CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI ŻĘBOCIN 4 I.1. POŁOŻENIE I RYS HISTORYCZNY 4 I.1.1 Położenie 4 I.1.2. Ustrój administracyjny 4 I.1.3 Historia powstania 4 I.2. EKOFIZJOGRAFIA 5 I.3. DEMOGRAFIA 5 II. INWENTARYZACJA ZASOBÓW SŁUŻĄCYCH ODNOWIE MIEJSCOWOŚCI 6 II.1. ZASOBY PRZYRODNICZE I ICH WYKORZYSTANIE 6 II.2. ZAGROŻENIA PRZECIWPOWODZIOWE 7 II.3. UZBROJENIE TECHNICZNE MIEJSCOWOŚCI ŻĘBOCIN 7 II.4. KOMUNIKACJA 8 II.5. DZIEDZICTWO KULTUROWE 8 II.6. INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA 9 II.7. AKTYWNOŚĆ SPOŁECZNA 9 III.OCENA MOCNYCH I SŁABYCH STRON MIEJSCOWOŚCI ŻĘBOCIN 9 IV. OPIS PLANOWANYCH PRZEDSIĘWZIĘĆ 11 V. ZAŁĄCZNIK I I. CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI ŻĘBOCIN I.1. POŁOŻENIE I RYS HISTORYCZNY I.1.1. Położenie Żębocin to miejscowość i sołectwo położone w województwie małopolskim, powiecie proszowickim oraz gminie Proszowice. Wieś leży w obrębie Płaskowyżu Proszowickiego, zbudowanego z pokrytych lessem morskich osadów miocenu, ma cechy typowe dla krajobrazu rolniczego. Żębocin leży w południowej części Gminy Proszowice, od północy sąsiadując z miastem Proszowice i sołectwem Jakubowice, od wschodu z sołectwem Kowala, od południa z sołectwem Więckowice oraz gminą Igołomia – Wawrzeńczyce w powiecie krakowskim, a od zachodu z sołectwem Łaganów oraz gminą Nowe Brzesko. Rozciąga się pomiędzy 20° 17’ 10” do 20° 20’ 09” długości geograficznej wschodniej oraz 50° 09’ 15” do 50° 10’ 39” szerokości geograficznej północnej. Powierzchnia Żębocina wynosi 513,62 ha (5,14 km2) Ilustracja 1: Położenie sołectwa Żębocin na terenie Gminy Proszowice I.1.2. Ustrój administracyjny – Sołectwo jest jednym z 29 sołectw, które wraz z miastem Proszowice tworzą gminę Proszowice. Żębocin jest jednostką pomocniczą Rady Miejskiej w Proszowicach. Działa na podstawie Statutu Sołectwa. Organem stanowiącym sołectwa jest Zebranie Wiejskie, gromadzące pełnoletnich mieszkańców sołectwa stale zameldowanych na jego terenie. Funkcję organu wykonawczego pełni Sołtys, stojący na czele pięcioosobowej Rady Sołeckiej. I.1.3 Historia powstania Początki Żębocina, mogą sięgać połowy wieku XI. Według Jana Długosza właścicielem miał być wówczas Mikołaj herbu Strzemię. Długosz zapisał legendę o żonie Mikołaja, która w czasie zamętu, jaki ogarnął kraj w okresie wyprawy kijowskiej Bolesława 4 Śmiałego, schroniła się w wieży murowanej świątyni przed zbuntowanymi sługami małżonka. Z legendą tą związano z czasem niewielkie pomieszczenie nad prezbiterium, dostępne z zakrystii – rzekome miejsce pobytu legendarnej Małgorzaty. Rzeczywisty czas powstania parafii we wsi Żębocin i wzniesienia pierwszego kościoła nie jest znany. Wincenty Smoniewski, XIX-wieczny polski historyk, twierdził, że kościół wystawił biskup krakowski Lambert w latach 1059–1071, a jego konsekracji miał dokonać św. Stanisław ze Szczepanowa, według innych relacji będący z kolei pierwszym proboszczem Żębocińskim. Pierwsze pewne wzmianki o istnieniu parafii znajdują się w wykazach świętopietrzy z lat 1325–1327, w których wymieniony został Stanislaus, plebanus ecclesie de Zambocin. W roku 1331 w spisach tych wspomniany został rector ecclesie de Zamboczin. W roku 1403 w sporze między Jakuszem Łońszczą z Kowali a Katarzyną Szczeciną z Krakowa, jako zachodźca tego pierwszego występował pleban Michał z Żębocina. Pierwszym poświadczonym źródłowo dziedzicem Żębocina jest rycerz Tomko (herb nieznany), wzmiankowany w roku 1384. W roku 1444 poświadczony jest właściciel Żębocina Stanisław. Stanisław de Zamboczin występuje także w akcie fundacyjnym kościoła św. Jakuba na Kazimierzu z roku 1462 – wśród przedstawicieli Strzemieńczyków. Pewne jest też, że Żębocin stanowił posag drugiej żony Stanisława Szydłowieckiego, Zofii z Goździkowa i Pleszowa, córki Andrzeja herbu Łabędź, którą Szydłowiecki poślubił w roku 1464. Jest prawdopodobne, że kiedyś osada była większa. Kształt granic nasuwa przypuszczenie, że do Żębocina należały również Więckowice. Zapewne na skutek zawirowań historycznych obie osady rozdzieliły się tworząc odrębne wsie. I.2. EKOFIZJOGRAFIA Teren Żębocina posiada cechy ukształtowania charakterystyczne dla Płaskowyżu Proszowickiego, w krajobrazie miejscowości dominują uprawne działki, poprzecinane drogami dojazdowymi. Teren jest lekko pofalowany, stosunkowo niewiele jest cieków wodnych, największy z nich – potok Kowalówka przebiega przez centrum miejscowości. Na obszarze sołectwa występują gleby dobre i bardzo dobre. Pod względem klimatycznym, wg R. Gumińskiego, okolice Proszowic należą do Częstochowsko-Kieleckiej strefy klimatycznej, zaś wg M. Hessa leży na pograniczu (z południowego - zachodu na północny-wschód) Regionu Wyżyny Krakowsko-Miechowskiej (Subregion Wyżyny Miechowskiej) i Regionu Kotlin Podkarpackich (Subregion wysoczyzn i wysokich teras). Oznacza to, że w Żębocinie panuje klimat umiarkowanie ciepły, charakteryzujący się stosunkowo dużą średnią opadów. Na terenie Żębocina znajdują się niewielkie powierzchnie zadrzewione i zakrzewione, nie posiadające statusu lasu, zlokalizowane w południowo-zachodniej części sołectwa. Największe skupisko drzew stanowi otoczenie składowiska odpadów w Żębocinie. I.3. DEMOGRAFIA Miejscowość Żębocin zamieszkuje obecnie 413 osób, liczba mieszkańców na przestrzeni ostatnich lat utrzymuje się na stałym poziomie. Rok Liczba mieszkańców 31.12.2013 411 31.12.2014 418 31.12.2015 417 5 Obecnie (stan na 17.05.2016) 413 II. INWENTARYZACJA ZASOBÓW SŁUŻĄCYCH ODNOWIE MIEJSCOWOŚCI II.1. ZASOBY PRZYRODNICZE I ICH WYKORZYSTANIE Żębocin, podobnie jak cały teren gminy Proszowice charakteryzuje się przeciętnymi wartościami krajobrazowymi. Na terenie sołectwa znajdują się stanowiska drzew posiadających status pomników przyrody. Są to: lipy drobnolistne (Tilia cordata) rosnące przy kościele (umieszczone w wojewódzkim rejestrze pomników przyrody pod numerami: 121405-002 oraz 121405-003 na podstawie Rozp. Nr 3 Woj. Krakow. z dn. 30.01.1997 r. - Dz. Urz. Woj. Krakow. Nr 5, poz. 13), oraz przy cmentarzu (na podstawie Rozp. Nr 7 Woj. Małop. z dn. 13.04.2004 r. - Dz. Urz. Woj. Małop. Nr 85, poz. 1086,nr rejestru wojewódzkiego: 121405-016 oraz 121405-017). Przy budynku plebani znajduje się stanowisko modrzewia europejskiego (Larix decidua – nr rejestru: 121405-018, Rozp. Nr 7 Woj. Małop. z dn. 13.04.2004 r. - Dz. Urz. Woj. Małop. Nr 85, poz. 1086) . Najistotniejszy zasób przyrodniczy Żębocina, na którym opiera się aktywność ekonomiczna wielu mieszkańców, stanowią gleby. Ze względu na występowanie w Żębocinie urodzajnych gleb miejscowość ta zalicza się do strefy intensywnego rozwoju działalności rolniczej. Najbardziej znaczącą rolę odgrywa uprawa warzyw gruntowych. Rozwój takiej produkcji ma swoje źródło w jej opłacalności, relatywnie niskich kosztach produkcji (m.in. ze względu na wyjątkowo korzystne warunki glebowo - klimatyczne), wysokich plonach, dużej podaży tych produktów na rynku. Struktura użytkowa ziemi przedstawia się następująco: Grunty orne: 314,23 ha Sady: 3,45 ha Łąki i pastwiska 43,07 ha Lasy i grunty leśne: 0 ha Tereny zabudowane: 14,29 ha Nieużytki: 0,8 ha 6 II.2. ZAGROŻENIA PRZECIWPOWODZIOWE Ze względu na lokalizację wsi i występowanie jedynie niewielkich cieków wodnych zagrożenie powodziowe w Żębocinie nie występuje, natomiast możliwe są lokalne podtopienia spowodowane ulewnymi opadami deszczu oraz niedrożnością rowów lub przepustów drogowych. Ostatnie poważniejsze zdarzenia miały miejsce w 2013 roku, gdy na skutek nawałnicy podtopieniu uległa remiza OSP oraz pobliskie budynki. II.3. UZBROJENIE TECHNICZNE MIEJSCOWOŚCI ŻĘBOCIN Obecnie stan uzbrojenia technicznego Żębocina przedstawia się następująco: Sołectwo posiada sieć wodociągową, która dostarcza wodę pitną