Woensdag 3 maart 2021 Historische Kring Bussum website: www.historischekringbussum.nl e-mail: [email protected] facebook: www.facebook.com/historischekringbussum/ 15 HKB.logo.krant.indd 1 01-12-20 16:22 Bussumse bouwmeester was ook binnenhuisarchitect en glasontwerper Het ontwerptalent van Karel de Bazel Karel de Bazel is blijvend bekend als de architect van het naar hem vernoemde gebouw De Bazel in de Vijzelstraat dat lange tijd een bankgebouw was, maar tegenwoordig het Amsterdams Stadsarchief huisvest. Hij ontwierp ook talrijke woningen in Bussum, vooral in het Brediuskwartier, het Vondelkwartier en in de Godelindebuurt. In laatstgenoemde buurt is er een straat naar hem vernoemd. Naast bouwmeester was hij een toonaangevend binnenhuisarchitect en glasontwerper. Opleiding en eerste werkervaring Sint-Vituskerk in Hilversum en de Karel Petrus Cornelis de Bazel Sint-Bavokathedraal in Haarlem. werd op 14 februari 1869 geboren Hij bevorderde de jonge De Bazel in Den Helder. Zijn vader was con- tot opzichter en later tot Chef de ciërge van het Ministerie van Mari- Bureau. Op het bureau leerde Karel ne. Na de lagere school begon Karel de architect, sieraden- en boekban- als leerjongen bij een timmerman. dontwerper Mathieu Lauweriks Hij volgde de avondopleiding kennen. bouwkunde aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten Samen bezochten zij in 1893 het in Den Haag en werd in 1888 aan- British Museum in Londen, waar gesteld als tekenaar bij een Haags zij gegrepen werden door Assyri- architectenbureau. sche en Egyptische kunst, die zij natekenden en die hun architec- In 1889 werd De Bazel benoemd tuur diepgaand zoude beïnvloe- ¢ Het ontwerp voor een bibliotheekgebouw uit 1896 van De Bazel. tot tekenaar op het bureau van de den. Toen zij in 1894 lid werden beroemde P.J.H. Cuypers in Am- van de Theosofische Vereniging, sterdam: de man van het Rijks- kwam het tot een breuk met de ka- Het jaar daarop won De Bazel wel museum, het Centraal Station en tholieke Cuypers. In 1895 richtten de eerste prijs met een ontwerp talrijke katholieke kerken en ka- De Bazel en Lauweriks het ‘Atelier voor een Gemeenschapsgebouw thedralen. Cuypers was zeer onder voor Architectuur, Kunstnijver- voor architecten. Opnieuw zat Ber- de indruk van onder andere Ka- heid en Decoratieve Kunst’ op. lage in de jury en de ornamentiek rels perspectieftekeningen van de Prijsvraagontwerpen Toen Karel in 1895 met een ont- In de gevels van de werp voor een algemeen biblio- Beurs van Berlage is theekgebouw deelnam aan de ereprijsvraag van het genootschap duidelijk de invloed van Architectura et Amicitia, bleek de ontwerpen van De Cuypers samen met de architecten Peters en Berlage in de jury te zit- Bazel terug te vinden ten. De jury vond geen enkele van de ingezonden ontwerpen goed genoeg, ook dat van De Bazel niet. en de muurvlakken met kleine De jury noemde het ontwerp wel vensters waren niet wezenlijk an- knap, maar keurde het toch af van- ders. Berlage was in diezelfde tijd wege een niet juist geachte plat- bezig het beursgebouw in Amster- tegrond. Bovendien sprak de jury dam te ontwerpen. In de muur- van een bedenkelijke monumen- vlakken met kleine vensters van taliteit, onder andere vanwege de de Beurs (gebouwd1897/1898) is ‘hier en daar ingesneden vreemd- duidelijk de invloed van de prijs- soortig aan houtsnijkunst herin- vraagontwerpen van De Bazel te- nerend ornamenten’ en vanwege rug te vinden. ¢ Postzegel uit 1913 ontworpen de grote muurvlakken met kleine door De Bazel. vensters Naar Bussum Na de eeuwwisseling begon De Bazel in Bussum een eigen archi- tectenbureau. Hij ontwierp niet ¢ Het ontwerp voor de Beurs van Berlage uit 1897. alleen villa’s, maar ook arbeiders- woningen in de Spaarndammer- Wilhelmina met prins Hendrik seum in Den Haag in 2006 een ten- buurt in Amsterdam en vooral en in 1909 een wieg voor prinses toonstelling. Zijn glaskunst werd in de Godelindebuurt in Bussum. Juliana. In 1913 ontwierp hij post- diverse keren geëxposeerd, onder Daarnaast ontwierp hij meubels zegels ter ere van het eeuwfeest andere in 2005 in het Nationaal en gebruiksvoorwerpen, onder an- van het koninkrijk, waarop de ko- Glasmuseum Leerdam en in 2015 dere voor het koningshuis: in 1901 ningin en haar drie voorgangers in gebouw De Bazel in Amster- een Pulchrikast ter gelegenheid waren afgebeeld. dam. van het huwelijk van Koningin Glaswerk Eric Bor Bovendien behoorde De Bazel sa- men met bijvoorbeeld Berlage en Gebruikte bronnen: Frank Lloyd Wright tot de groep - M. Hageman & Laetitia Smit, De ontwerpers van de glasfabriek Bazel. Tempel aan de Vijzelstraat in Leerdam, die vanaf 1915 kun- in Amsterdam Stadsarchief Am- stenaars inschakelde bij het ont- sterdam 2007 werpen van gebruiks- en sierglas. - Brochure tentoonstelling K.P.C. Vestingartillerie 1897 Karel de Bazel overleed op 28 no- de Bazel, ontwerper voor de elite vember 1923 in de trein van Bus- Kunstmuseum Den Haag 2006 Deze foto van de sluis bij de Nieuwe Haven bevindt zich in een al- sum naar Amsterdam, op weg - Cees Nooteboom e.a., Nooit ge- bum dat als souvenir werd aangeboden door de onderofficieren van naar de begrafenis van zijn colle- bouwd Nederland , Amsterdam het 2e regiment Vestingartillerie te Naarden als bewijs van hoogach- ga-architect Michel de Klerk. 1980 ting aan hun afgetreden 1e Luitenant-Adjudant F. Boogaard, op 16 - Stadsarchief Amsterdam september 1897. Foto en tekst: Streekarchief Gooise Meren Aan de binnenhuisarchitectuur - A.W. Reinink, Karel de Bazel, ar- ¢ K.P.C. de Bazel. van De Bazel wijdde het Kunstmu- chitect. Leiden 1965 .