BEÑAT OYHARÇABAL OIHENART ETA EUSKAL LETRAK JOSEBA AGIRREAZKUENAGA OIHENART ETA BERE GARAIA MANEX GOIHENETXE A. OIHENART ETA BERE INGURUGIROA JOSEBA INTXAUSTI GRANADA 1492: GARBIKETA ETNIKO BATEN BEZPERAN AGURTZANE JUANENA EMAKUMEZKOA GABRIEL CELAYAREN OBRAN ANDONI EGAÑA HASIER ETXEBERRIA ALFONTSO MARTINEZ LIZARDUIKOA JENARO GARATE BEGOÑA DEL TESO EGUNEN GURPILEAN AMAIA ITURBIDE ADJETIBAZIOA I. IRIGOIENEN "ARGIAREN BARNE-DISTANTZIAK"EN 74 URTARRILA-OTSAILA 1993 74 URTARRILA-OTSAILA 1993 Kultura eta Turismo Sailak diruz lagundutako aldizkaria AURKIBIDEA ZENBAKI HONETAN AI NAGUSIA G 11 BEÑAT OYHARÇABAL OIHENART ETA EUSKAL LETRAK 19 JOSEBA AGIRREAZKUENAGA OIHENART ETA BERE GARAIA 27 MANEX GOIHENETXE A. OIHENART ETA BERE INGURUGIROA AIAK G 33 JOSEBA INTXAUSTI GRANADA 1492: GARBIKETA ETNIKO BATEN BEZPERAN 45 AGURTZANE JUANENA EMAKUMEZKOA GABRIEL CELAYAREN OBRAN EGUNEN GURPILEAN 113 ANDONI EGAÑA HASIER ETXEBERRIA ALFONTSO MARTINEZ LIZARDUIKOA JENARO GARATE BEGOÑA DEL TESO LIBURUAK 137 AMAIA ITURBIDE ADJETIBAZIOA I. IRIGOIENEN "ARGIAREN BARNE-DISTANTZIAK"EN - © JAKIN JAKINEKO IDAZLANEZ INON BALIATZERAKOAN AIPA BEDI, MESEDEZ, ITURRIA JAKIN ALDIZKARI IREKIA DA ETA EZ DATOR NAHITAEZ IDAZLEEN IRITZIEKIN BAT ZUZENDARIA JOAN MARI TORREALDAI ERREDAKZIO-BATZORDEA PAULO AGIRREBALTZATEGI - JOXE AZURMENDI - JOSEBA INTXAUSTI IDAZKARITZA ETA ADMINISTRAZIOA Tolosa Hiribidea, 103-1. C – 20009 Donostia – Tel. (943) 21 80 92 - Fax 21 82 07 1993ko PREZIOAK BARRUAN HARPIDEDUNA EZ HARPIDEDUNA Harpidetza 4.200 pta. — Ale arrunta 700 pta. 1.050 pta. KANPOAN Harpidetza 4.750 pta. (235 FF) — Ale arrunta 790 pta. (40 FF) 1.200 pta. (60 FF) Jabegoa: Jakinkizunak, S.A. Donostia. Lege-gordailua: S.S. 25/1977. ISSN: 0211-495X Inprimaketa: Lizarra, S.L. Lizarra (Nafarroa) SUMMARY OIHENART AND BASQUE WRITINGS BEÑAT OYHARÇABAL Oihenart, a many-sided man of ta- the author of this article does not lin- lent, came to hold offices of great po- ger on an analysis of his political evo- litical importance, to the extent that lution; rather, he focuses on his facets it may be stated that he has been one as a man of words in which he stands of the very few Basques to have rea- out as a historian, poet, researcher ched the position of assuming such of Basque poetry, grammarian and public responsibilities. Nonetheless, as a compiler of proverbs, etc. OIHENART AND HIS ERA JOSEBA AGIRREAZKUENAGA In this article, Joseba Agirreaz- in which he lived. It was a difficult kuenaga tells us how the life of Oihe- period of major conflict and even re- nart and his political evolution, etc. volt which Oihenart experienced at turned out. At the same time, he close quarters due to his holding of attempts to bring us close to the era public offices. A. OIHENART AND HIS MILIEU MANEX GOIHENETXE According to the author of this ar- us better understand the essence ticle, it does not suffice to limit one- and deep meaning of such a work self to a work of a historical nature as N o t i t i a . With this aim in mind, so as to interpret it. It is necessary the author analyzes the figure of A. to be able to understand the social Oihenart from three perspectives: as and political reality of the era in a jurist, as a Navarrist and as a fre- which it was written. This may help ethinker. GRANADA 1492: ON THE VERGE OF ETHNIC CLEANSING JOSEBA INTXAUSTI Joseba Intxausti reminds us that dented ethnic persecution. The aut- in 1492, quite apart from the Disco- hor looks back on the vicissitudes very of America, another series of sig- which the Moorish population had nificant events took place such as to suffer with the aim of depriving the Conquest of Granada, which as- them of their ethnic and cultural per- sumed the beginning of unprece- sonality. THE WOMAN IN THE WORK OF GABRIEL CELAYA AGURTZANE JUANENA In this article, the author analyzes re, while culture is considered as so- the work of the poet Gabriel Celaya mething masculine; that the image from a woman’s point of view. To this of the woman is treated in a clichéd end, she selects texts from his work way, despite the fact that she is ack- which speak of the woman so as to nowledged as possessing something interpret them from the feminist point enigmatic; and that the woman is an of view. She reaches the following element which appears to be cons- conclusions: that femininity always tantly associated with love and aest- appears to be associated with natu- hetics. NEWS TODAY VARIOUS AUTHORS In this section, as has been custo- Garate and Begoña del Teso comment mary since the beginning of the year, on current affairs related to the world Andoni Egaña, Hasier Etxeberria, Al- of culture, art, science, economy and fontso Martinez Lizarduikoa, Jenaro entertainment respectively. THE ADJECTIVATION IN «ARGIAREN BARNE-DISTANTZIAK» BY I. IRIGOIEN AMAIA ITURBIDE Amaia Iturbide analyzes the func- indefinite or a mere adornment. Rat- tion which adjectivation fulfills in the her, the adjective has its own perso- work Argiaren barne-distantziak by I. nality, tinging, tone and meaning. So- Irigoien, the prize-winning work of the me are, in fact, used to decorate the «Premio Lizardi 1988» awarded by the text, yet others are used to mean so- Basque Government. She states that mething, to strengthen the message the adjective is not simply something in a sentence or to change the rhythm. ZENBAKI HONETAN Eskuetan duzun hau bigarren aldiko 74. zenbakia da eta 1993ko lehena. Urteko lehen zenbaki honen gai nagusiak izen handi bat du: Arnaut Oihenart. 1992ko abuztuan laurehun urte jaio zen Z u b e roan euskaldun polifazetiko hau: euskalari, olerkari, para- miologo, historialari, gizon publiko... Hainbat erakunde eta taldek gogoratu nahi izan du beronen laugarren mendeurre n a azken hilabeteotan. Gure omenaldia ere ezin, bada, falta Oihe- narti: bere garaia eta bere lana aztertu eta ezagutzera eman nahi izan dugu ondoko orri hauen bidez. Beñat Oyharçabalen lanean argi gelditzen da Oihenartek egin duen lana euskal letretan, bere harremanen bidez, bere iri- tzien bidez, bere azterketen bidez eta bere literaturan. Joseba Agirreazkuenagak plaza-gizon, gizarte-arazoetan bitartekari eta euskal politikagintzaren aitzindari intelektual gisa aurkezten du Oihenart. Manex Goihenetxek, bere aldetik, A. Oihenarten bizitza eta lana hiru ikuspuntutatik arakatzen du: lege-gizona, nabarrista eta jakintsu librea. Gaiak sailean bi saio interesgarri aurkezten ditugu. Lehenean, Joseba Intxaustik igaro berri den beste eta bes- telako mendeurren bat gogoratzen digu, bostgarren mendeu- r rena, Granadaren konkistarena. Gertakari haren ondorioz hasi zen moriskoen herriaren hondamen-bidea azaltzen digu hemen historialariak. Duela urtebete (68. zenbakian) Agurtzane Juanenak Gabriel Celayaz egindako azterketa eman genuen argitara. Oraingoan olerkari berari buruzko beste ikerketa bat damaigu, hain zuzen ere, emakumearen ikuspuntutik egindako irakurketa bat. Egunen Gurpilean saila lankide berriz osatu dugu atzera, ikusmoldeak eta gaien tratamendua berritze alde. Iazkoetatik bat bakarra mantendu dugu, Begoña del Teso. Gainerako guzti-guztiak dira berriak: Andoni Egañak jorratuko du Kultura, Hasier Etxeberriak Artea, Alfontso Martinez Lizarduikoak Zien- tzia. Eta aurten, mugen desagerketak eta ekonomi krisiak duen garrantzi bereziagatik ekonomilari bati, Jenaro Garateri, eskatu diogu arazo ekonomikoak azter diezazkigula modu labur eta ulerterrazean. Bost lankideon lanak izango dituzue, bada, urtean zehar, zenbakiz zenbaki. L i b u r u a k sailean Amaia Iturbidek Imanol Irigoienen oler- k i-liburu baten azterketa damaigu, adjetiboari buruz, lehe- nago aldizkari honetan bertan (67. zenbakian) argitaratu genue- naren ildo beretik moldatua. Zein baino zein interesgarriagoak diren lan hauekin osatu dugu urteko lehen zenbaki hau. Hurrengo bost zenbakietan ere saiatuko gara zure interesa erakartzeko moduko gaiak lan- tzen eta idazleak inguratzen. AI NAGUSIA BEÑAT OYHARÇABAL OIHENART ETA EUSKAL LETRAK JOSEBA AGIRREAZKUENAGA OIHENART ETA BERE GARAIA MANEX GOIHENETXE A. OIHENART ETA BERE INGURUGIROA OIHENART ETA EUSKAL LETRAK BEÑAT OYHARÇABAL istorialari, olerkari, paramiologo, euskalari... Oihenart bezalako herri-gizon gutxi izan du Euskal Herriak, eta nekez izenda daiteke haren ondoan joan mendeetako H beste kargudun euskaldunik, hark izan zituen bezalako a r dura publikoak izanik, hedadura bereko kultur lanik eskaini digunik. Haren sortzearen laugarren mendemuga ospatua izan baita aurten, hobeki ikertuak izan dira haren lanak, eta badi- rudi haien atzean, Leizarragaren eta Axularren izenez baliaturik izendatzen ditugun bi eredu paradigmatikoen artean, beste bat agertzen zaigula, beste bietarik desberdina eta nolabait euskal kulturarentzat haien sintesia ere egiten zuena. Leiza- r r a g a r ena bezala, kasik segidarik gabe geldituko zen obra h o r r en emaitza nagusiak ikusi aitzin, gogora ekar dezagun Oihenart bizi izan zen garaia. Jakin - 74 zk. (1993) Tolosa Hiribidea, 103 20009 Donostia OIHENART ETA EUSKAL LETRAK BEÑAT OYHARÇABAL OIHENARTEN GARAIA Oihenart XVII. mendeko gizona izan zen (hobeki esateko: lehen bi herenetakoa, 1592an sorturik 1667an hil baitzen). Zuberoan jaio zen eta Nafarroa Beherean ere bizi izan bazen ezkondu ondotik (1627an), ez da dudarik haren moldakuntza Z u b e roak o giroan egina izan zela.1 Eta garai hartako Zubero a , etxe zenbaitetan bederen, aurreko mendeko erre f o rm a r en ondo- rioz alde batetik, eta, beste aldetik, Nafarroako errege edo erre- g i n a r en inguruan biltzen ziren taldeen eraginez ere (itxura guztien arabera, tokiko familia batzuek beren sartzeak baitzi- tuzten