ESSE P R O J E K T Strategii Rozwoju Gminy Izbica 2021-2030. Agnie 1 P R O J E K T Strategii Rozwoju Gminy Izbica 2021- 2030. II Etap realizacji opracowania „Strategii Rozwoju Gminy Izbica w latach 2021-2030”. OPRACOWANIE: ESSE Agnieszka Smreczyńska-Gąbka Agnieszka Smreczyńska -Gąbka ESSE Agnieszka Smreczyńska-Gąbka/ 23 kwietnia 2020 ESSE Agnieszka Smreczyńska-Gąbka/ 23 kwietnia 2020 P R O J E K T Strategii Rozwoju Gminy Izbica 2021-2030. 2 SPIS TREŚCI Opis powstawania Projektu Strategii Rozwoju Gminy Izbica [s. 4] Rozdział I UWAGI WSTĘPNE [s. 6] Rozdział II BUDOWA STRATEGII [s. 11] Rozdział III DIAGNOZA GMINY [s. 13] 1. Wprowadzenie do diagnozy w oparciu o nowy, zrównoważony model rozwoju ujęty w Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju oraz Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2030.[s. 14] 2. Dane dotyczące diagnozy Gminy Izbica z „Diagnozy prospektywnej województwa lubelskiego. Wnioski i rekomendacje do aktualizacji Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego”(2019). [s. 23] 3. Dane dotyczące diagnozy Gminy Izbica na tle powiatu „Diagnoza sytuacji społeczno- gospodarczej obszarów wiejskich i rolnictwa województwa lubelskiego” (2017).[s. 29] 4. Analiza danych do diagnozy dotyczącej uwarunkowań społeczno-gospodarczych dostarczonych przez Urząd Gminy Izbica w dniu 10 lutego 2020r.[s. 33] 1. POŁOŻENIE, POWIERZCHNIA, KLIMAT I INFRASTRUKTURA GMINY.[s. 33] 1.1. POŁOŻENIE [s. 33] 1.2. KLIMAT [s. 35] 1.3. SIEĆ WODNA [s. 36] 1.4. GLEBY [s. 37] 1.5. INFRASTRUKTURA TECHNICZNA NA TERENIE GMINY. [s. 38] 1.6. INFRASTRUKTURA: DROGOWA – KOLEJOWA [s. 41] 1.7.TRANSPORT – POŁĄCZENIA: [s. 42] 2. PRODUKCJA ROLNICZA (DANE NA ROK 2019). [s. 42] 3. DZIAŁANIA NA RZECZ OCHRONY ŚRODOWISKA (AKTUALNE NA ROK 2019). [s. 44] 4. LUDNOŚĆ. [s. 48] 5. STRUKTURA BEZROBOCIA NA TERENIE GMINY. [s. 53] 6. EDUKACJA [s. 54] 7. OPIEKA ZDROWOTNA NA TERENIE GMINY. [s. 55] 8. USŁUGI I OBIEKTY ŚWIADCZĄCE POMOC SPOŁECZNĄ NA ROK 2019. [s. 56] 9. BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE NA TERENIE GMINY. [s. 60] 10. BEZPIECZEŃSTWO - STRAŻ POŻARNA. [s. 60] 11. ZABYTKI, KULTURA I TURYSTYKA. [s. 61] 11.1. ZABYTKI [s. 61] 11.2. OŚRODKI KULTURY I IMPREZY KULTURALNE. [s. 64] 11.3. BIBLIOTEKI [s. 65] 11.4. SPORT [s. 68] 11.5. TURYSTYKA [s. 68] 12. GOSPODARKA I ROLNICTWO. [s. 70] ESSE Agnieszka Smreczyńska-Gąbka/ 23 kwietnia 2020 P R O J E K T Strategii Rozwoju Gminy Izbica 2021-2030. 13. PARTNERSKIE GMINY. [s. 74] 14. STOWARZYSZENIA I INNE AKTYWNOŚCI NA TERENIE GMINY. [s. 75] 3 15. PARAFIE, KOŚCIOŁY, ZWIĄZKI WYZNANIOWE. [s. 76] 16. PLANY INWESTYCYJNE. [s. 76] 17. POLITYKA FINANSOWA. [s. 79] 5. Analiza SWOT wykonana podczas konsultacji publicznych (warsztatów i wywiadów) w dniu 26 lutego 2020r., w 2 grupach społecznych uwzględniających: młodzież, mieszkańców, przedsiębiorców, nauczycieli i dyrektorów jednostek edukacyjnych, kulturalnych, instytucje otoczenia biznesu i LGD.[s. 82] 6. Analiza ankiet przygotowanych przez autora diagnozy stanu obecnego Gminy Izbica. [s. 89] Rozdział IV. Wnioski z diagnozy i rekomendacje do dokumentu [s. 99] Rozdział V. Misja i Wizja [s. 111] Rozdział VI. Cel Strategiczny i Cele Operacyjne [s. 115] Rozdział VII. Kierunki Rozwoju i Działania [s. 119] Rozdział VIII. Model Struktury funkcjonalno-przestrzennej [s. 148] Rozdział IX. Obszary Strategicznej Interwencji określone w Strategii Rozwoju Województwa [s. 165] Rozdział X. Obszary Strategicznej Interwencji kluczowe dla Gminy [s. 170] Rozdział XI. Monitorowanie działań i ich rezultatów [s. 175] Rozdział XII. SYSTEM REALIZACJI STRATEGII [s. 183] Rozdział XIII. RAMY FINANSOWE I ŹRÓDŁA FINANSOWANIA [s. 193] ESSE Agnieszka Smreczyńska-Gąbka/ 23 kwietnia 2020 P R O J E K T Strategii Rozwoju Gminy Izbica 2021-2030. 4 OPIS POWSTAWANIA PROJEKTU STRATEGII ROZWOJU GMINY IZBICA Zgodnie z Umową EPT Nr 07.2020 z dnia 13 stycznia 2020r. ESSE Agnieszka Smreczyńska- Gąbka wraz z Zespołem ds. opracowania Strategii Rozwoju Gminy Izbica, który został powołany Zarządzeniem Wójta Gminy Izbica, którego koordynatorem został Pan Grzegorz Suchodolski, przygotowała metodologią partycypacyjno-ekspercką: „Projekt Strategii Rozwoju Gminy Izbica 2021-2027 z perspektywą do roku 2030”. ESSE Agnieszka Smreczyńska-Gąbka jest autorem wielu dokumentów strategicznych dla samorządów oraz organizacji pozarządowych i przedsiębiorstw m. in. Koncepcja Projektu Kluczowego przewidzianego do przygotowania i realizacji w latach 2016-2020 w ramach „Planu na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju” i w „Strategii na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju”: Budowa Polskich Zakładów Przetwórstwa Rolno- Spożywczego (Urząd Wojewódzki w Lublinie, 2016). Nowy Model Biznesowy i Kierunki Rozwoju Lubelskiego Rynku Hurtowego S.A. w Elizówce (LRH w Elizówce, 2017). Koncepcja Zrównoważonego Rozwoju Gospodarczego Województwa Lubelskiego Uwzględniającego Rolnictwo, Przetwórstwo Rolno-Spożywcze i Działalności Pokrewne (Urząd Marszałkowski Województwa Lubelskiego, 2019). oraz strategii rozwoju i strategii marketingu gospodarczego m. in. dla Miasta Janów Lubelski, Miasta Parczew, Miasta Opole Lubelskie. Prace diagnostyczne i projektowe „Projektu Strategii Rozwoju Gminy Izbica 2021-2027 z perspektywą do roku 2030” obejmowały: ankiety, wywiady, analizy dokumentów dostarczonych przez Zamawiającego. Wykorzystano również dane dostarczone z GUS oraz innych opracowań i dokumentów planistycznych, które posiada Gmina. Projekt Strategii powstał w oparciu o nowy, zrównoważony model rozwoju ujęty w Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju oraz Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2030, Krajowej Polityce Obszarów Wiejskich, Polityce Obszarów Zagrożonych Trwała Marginalizacją oraz „Diagnozie prospektywnej województwa lubelskiego. Wnioski i rekomendacje do aktualizacji Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego”(2019). Projekt Strategii uwzględnia kierunki rozwoju regionu nakreślone w aktualizowanej Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego 2030 i prezentowane na spotkaniach konsultacyjnych. ESSE Agnieszka Smreczyńska-Gąbka/ 23 kwietnia 2020 P R O J E K T Strategii Rozwoju Gminy Izbica 2021-2030. Analiza SWOT Gminy Izbica została wykonana podczas konsultacji publicznych (warsztatów i wywiadów) w dniu 26 lutego 2020r., w 2 grupach społecznych uwzględniających: młodzież, 5 mieszkańców, przedsiębiorców, nauczycieli i dyrektorów jednostek edukacyjnych, kulturalnych, instytucje otoczenia biznesu i LGD w terminach ustalonych w harmonogramie oraz pogłębiona przez analizę ankiet przygotowanych przez autora Strategii Rozwoju Gminy Izbica (Badanie przeprowadzono w terminie 29 stycznia – 15 lutego 2020r.). W opracowaniu Strategii Rozwoju Gminy Izbica 2021-2027 z perspektywą do roku 2030 uwzględniono warunki niepewności społeczno-gospodarczej, które wywołała w Polsce, Europie i na Świecie pandemia w 2020 roku. Lawinowo narastająca niepewność powoduje konieczność radykalnej zmiany zarówno podejścia do zarządzania, czyli określania podstawowych celów i działań, jak i metod, technik ich realizacji. Niepewność w 2020 roku bierze się z tempa, zakresu, zasięgu, głębokości i szybkości rozchodzenia się zmian wywołanych pandemią w zglobalizowanej gospodarce w tym również, w niewielkich i pozornie lokalnych przedsięwzięciach. Trudno sobie wyobrazić, by w tak zmieniających się warunkach można było spokojnie kontynuować wypracowane w poprzednich latach kierunki działania. Negatywne skutki kryzysu może pogłębić konserwatyzm w podejściu do zarządzania JST, powolność i nieadekwatność dostosowań do bardzo szybko zmieniających się warunków. Te jednostki samorządu terytorialnego, które nie będą nadążały w opracowaniu i wdrożeniu nowych strategii rozwoju lokalnego, podupadną i stracą bezpowrotnie zaufanie mieszkańców, inwestorów, przedsiębiorców i turystów. Przetrwanie w czasach niepewności i wyjście z kryzysu wymaga błyskawicznego dostosowania zarządzania JST do nowych warunków, a to umożliwia nowa strategia rozwoju. Okres stabilnego otoczenia rynkowego wraz pandemią w 2020 roku, minął na wiele lat. Co nie oznacza, że doświadczenia i osiągnięcia poprzednich lat są mało ważne. Warto z nich korzystać, ale należy mieć na uwadze zmianę modelu organizacji społeczno-gospodarczej, którą powoduje stan niepewności. Należy spodziewać się buntu zasobów ludzkich, które pozbawione będą komfortu stabilizacji.1 W praktyce planowania strategicznego rozwoju Gminy Izbica w latach 2021-2027 z uwzględnieniem perspektywy roku 2030 wyzwaniem będzie szybkość działania. Nakazuje ją zmienność otoczenia i warunków działania. 1 Andrzej Koźmiński „Zarządzanie w warunkach niepewności”, Warszawa 2004. ESSE Agnieszka Smreczyńska-Gąbka/ 23 kwietnia 2020 P R O J E K T Strategii Rozwoju Gminy Izbica 2021-2030. 6 Rozdział I UWAGI WSTĘPNE ESSE Agnieszka Smreczyńska-Gąbka/ 23 kwietnia 2020 P R O J E K T Strategii Rozwoju Gminy Izbica 2021-2030. 7 Rozwój Gminy to systematyczna poprawa konkurencyjności podmiotów gospodarczych (innowacje technologiczne i poza technologiczne), oferty edukacyjnej, infrastruktury oraz systematyczna poprawa poziomu życia mieszkańców (praca, płaca, warunki bytowe, otoczenie, usługi, poziom oferty kulturalnej, sportowej, rekreacyjnej), który przyczynia się do rozwoju społeczno-gospodarczego regionu, kraju. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2030 podkreśla, że podejście do sposobu formułowania kierunków rozwoju kraju, regionów musi uwzględniać zasady zrównoważonego rozwoju. Według ONZ (Program Środowiskowy UNEP 1975): „zrównoważony rozwój, to taki przebieg nieuchronnego i pożądanego rozwoju gospodarczego, który nie naruszałby w sposób istotny i nieodwracalny środowiska życia człowieka oraz nie prowadziłby do degradacji biosfery, który