Naarden Huizerhoogt! Amstelveen Aalsmeer Abcoude Nigtevecht! Bussum ! Hilversumse! Crailo Blaricum Meent TITEL Eempolder ! 0 2,5 km Nederhorst! Ankeveen den Berg DOMEIN LEEFOMGEVING, TEAM GIS | ONDERGROND: 2020, KADASTER | 06-1 1 -20 | 1 234501 | A0 Nes ! aan de Amstel Putten Grondwaterbescherming Eemnes Laren Eemdijk! Boringsvrije zone 100-jaarsaandachtsgebied Baambrugge! Uithoorn Waterwingebied 's-Graveland! Bunschoten-Spakenburg Grondwaterbeschermingsgebied ! Kortenhoef WaterwingebiedKrachtighuizen (bijz. regels) Amstelhoek! ! Loenersloot! Vreeland ! Waverveen! Kerklaan! Hilversum Huinen Nijkerk Baarn Loenen! aan de Vecht Vinkeveen Oud-Loosdrecht! Mijdrecht De Hoef! ! Nieuw-Loosdrecht Holkerveen Wilnis Nieuwersluis! Nijkerkerveen! Nieuwer! Ter Aa Boomhoek! Hoogland Muyeveld! Voorthuizen ! Breukelen Scheendijk Lage Vuursche! Zwartebroek! Breukeleveen! Hollandsche! Rading Hoevelaken ! Tienhoven Soest ! ! Amersfoort Terschuur Noorden GEBIEDSDOSSIER Amersfoort-Koedijkerweg ! Portengensebrug Bethunepolder Oud-Maarsseveen! Maartensdijk! ! WATERWINNING Woerdense Verlaat Stoutenburg! LEIDSCHE RIJN Westbroek! Kockengen! ! Maarsseveen! Molenpolder Soestduinen Amersfoort-Berg ! Den Dolder Barneveld ! Maarssen Achterveld Leusden Groenekan Bilthoven Oud Zuilen! Kanis! ! Haarzuilens Groenekan! ! Beukbergen De Glind! ! Huis! ter Soesterberg Leusden-Zuid Heide ! Kamerik! Sterrenberg Zegveld! Beerschoten De Bilt Leidsche Rijn Vleuten Zeist Woerden Zeist Harmelen Utrecht De Meern Lunteren Woudenberg Scherpenzeel ! Nieuwerbrug! Austerlitz aan den Rijn Woudenberg IN SAMENWERKING MET GEBIEDSPARTNERS Renswoude! Bunnik Linschoten UTRECHT Maarn! ! Linschoten ! ! Ederveen Waarder 21 | BELEIDSVISIE CIRCULAIRE SAMENLEVING Driebergen ! Bunnik Maarsbergen Odijk Driebergen-Rijsenburg Montfoort De Klomp! Papekop! Montfoort Ede Doorn ! Boswijk! Overberg Sterkenburg! Doorn Palmstad! Veenendaal Nieuwegein Oudewater Houten Werkhoven! Veenendaal Snelrewaard! IJsselstein ! Blokland Nieuwegein Leersum Langbroek! Benschop! Leersum Tull en 't Waal Tull! en Amerongen 't Waal 't Goy! Cothen! Polsbroekerdam! Vianen Schalkwijk! Vianen Lopikerkapel! Cothen Elst! Uitweg! Hagestein! Wijk bij ! Vlist! Polsbroek Lopik Lopik Duurstede Vianen-Panoven Achterberg! Jaarsveld! Rhenen Eck en! Wiel Cabauw! Everdingen! Lexmond! Tienhoven! Maurik! Rhenen ! ! Rijswijk! Ingen Heimerstein Ameide! Culemborg ! Schoonhoven Ravenswaaij ! Beusichem! Lienden Ommeren! Hei-! en Boeicop ! Zijderveld ! Zoelmond Waal! Esri Nederland, Community Maps Contributors ! Langerak! Kesteren Opheusden Asch! Inhoud 1 Kenmerken winning 3 1.1 Beschrijving winning 3 1.2 Voorzieningsgebied 3 1.3 Winhoeveelheden 4 1.4 Zuivering 4 2 Bescherming winning 5 2.1 Grondwaterbeschermingszones 5 2.2 Relevante vergunningvoorschriften 5 2.3 Borging in bestemmingsplannen 6 2.4 Borging in calamiteitenplannen 7 3 Beschrijving omgeving en watersysteem 10 3.1 Bodemopbouw 10 3.2 Grondwatersysteem 12 3.3 Intrekgebied en verblijftijden 13 3.4 Oppervlaktewatersysteem 15 3.5 Kwetsbaarheid winning 16 4 Water: kwaliteit en kwantiteit 19 4.1 Waterkwaliteit 19 4.1.1 Algemeen 19 4.1.2 Verzameld ruwwater 19 4.1.3 Individuele pompputten en waarnemingsputten 20 4.1.4 Oppervlaktewaterkwaliteit 20 4.2 Waterkwantiteit 20 5 Ruimtegebruik, ontwikkelingen en emissiebronnen 22 5.1 Landgebruik en ondergronds ruimtegebruik 22 5.1.1 Bovengronds ruimtegebruik 22 5.1.2 Ondergronds ruimtegebruik 22 5.2 Emissiebronnen 24 5.2.1 Bedrijven 24 5.2.2 Bodemverontreinigingen en overige puntbronnen 25 5.2.3 Lijnbronnen 28 5.2.4 Diffuse bronnen 29 5.3 Relevante ontwikkelingen 29 6 Restopgave voor de winning 30 6.1 Waterkwaliteit 30 6.2 Ruimtelijke ontwikkelingen 31 1 6.3 Waterkwantiteit 34 6.4 Monitoring 35 6.5 Signaleringdiagram en overzicht restopgaven 35 6.5.1 Signaleringsdiagram 35 6.5.2 Restopgaven 37 2 1 Kenmerken winning 1.1 Beschrijving winning De grondwaterwinning Leidsche Rijn is een winning van drinkwaterbedrijf Vitens. Leidsche Rijn is een belangrijke grote winning voor Vitens. Het is een winning gelegen in stedelijk gebied (de nieuwbouwwijk Leidsche Rijn). De winning ligt tussen Vleuten en Utrecht en ligt geheel binnen de gemeente Utrecht. Behalve een waterwingebied is rond de winning een boringsvrije zone gedefinieerd om de winning te beschermen. Door de diepe ligging is het grondwater lang onderweg van het maaiveld naar de pompputten. Hierdoor heeft de winning alleen een boringsvrije zone en geen grondwaterbeschermingsgebied. Het waterwingebied is ingericht als stadspark en is eigendom van Vitens en in beheer van de gemeente. De maaiveldhoogte in de grondwaterbeschermingszones ligt tussen NAP -0,5 en NAP +1,5 m. Het landgebruik is overwegend bebouwd woongebied met delen met agrarische bestemming. De ligging van de winning en de beschermingszones zijn weergegeven in figuur 1.1. Figuur 1.1 Ligging winning Leidsche Rijn met beschermingszones (waterwingebied en boringsvrije zone) (bron: Provincie Utrecht, geoloket). (Figuur gemaakt door Royal HaskoningDHV, 2019). 1.2 Voorzieningsgebied De winning voorziet globaal de volgende gemeenten van drinkwater: - Gemeente Utrecht. - Gemeente Stichtse Vecht. 3 1.3 Winhoeveelheden De winning Leidsche Rijn is een semi-gespannen1, anaerobe winning. De winning is gebouwd in 2004. Momenteel heeft de winning een vergunningscapaciteit van 5 miljoen m3/jaar. In figuur 1.2 is de werkelijk onttrokken hoeveelheid water weergegeven (de laatste jaren rond 5 miljoen m 3/jaar). Het grondwater wordt onttrokken uit het tweede watervoerende pakket op een diepte van -87 tot -118 meter NAP. Figuur 1.2 Onttrekking winning Leidsche Rijn de afgelopen 40 jaren. 1.4 Zuivering Zuivering vindt plaats op de winningslocatie en bestaat uit Beluchting (BL) en Zandfiltratie (ZF). Deze processen (figuur 1.3) zijn vooral gericht op inbrengen van zuurstof en het verwijderen van ijzer en mangaan. Figuur 1.3 Processchema zuivering in winning Gebiedsdossiers drinkwaterwinning Utrecht. 1 Een semi-gespannen winning betekent dat het gewonnen water afkomstig is uit een gedeeltelijk afgesloten watervoerend pakket. 4 2 Bescherming winning 2.1 Grondwaterbeschermingszones Voor deze winning zijn de volgende type grondwaterbeschermingszones opgenomen in de provinciale milieuverordening (PMV): • Waterwingebied. • Boringsvrije zone. De ligging van deze zones is weergegeven in figuur 1.1 (vorige hoofdstuk). Het waterwingebied is de meest kwetsbare zone van de beschermingszones. In deze zone is het beschermingsregime in de provinciale milieuverordening dan ook het strengst. Binnen Waterwingebieden moet elk risico van verontreiniging worden voorkomen; in deze gebieden worden in de provinciale milieuverordening dan ook in principe alleen activiteiten toegestaan in het kader van de grondwaterwinning zelf. Rond het waterwingebied ligt de boringsvrije zone. Boringsvrije zones hebben een ondergrond met een aaneengesloten slecht-doordringbare kleilaag, hieronder bevinden zich de filters van de winning. Deze gebieden zijn minder kwetsbaar voor verontreinigingen en aantastingen dan grondwaterbeschermingsgebieden. De regels voor de boringsvrije zone moeten voorkomen dat de beschermende kleilaag doorboord wordt, met onder meer regels voor boringen, bodemenergie en mijnbouwactiviteiten. In de boringsvrije zone van de winning Leidsche Rijn is het verboden om op een diepte van 40 meter of meer onder maaiveld boorputten te plaatsen, grond- of funderingswerken uit te voeren of een bodemenergiesysteem te plaatsen. Mijnbouwinrichtingen zijn in het geheel verboden. De boringsvrije zone van de winning Leidsche Rijn is bij de update van de PMV 2013 niet gewijzigd, omdat in de nabije toekomst een nadere interpretatie van een geohydrologisch onderzoek (interpretatie van een pompproef voor afleiding van de weerstand van de eerste scheidende laag) zal plaatsvinden, wat mogelijk kan leiden tot een verbetering van de zonering en een eventuele instelling van een grondwaterbeschermingsgebied. De veronderstelling was dat vanuit het bovenliggende 1e watervoerende pakket geen of nauwelijks grondwater is dat binnen 25 jaar de winning kan bereiken (Tauw, 2009). Op basis van de diepteligging van de winning onder de kleilaag kan gesteld worden dat geen stroombanen jonger dan 25 jaar in het 1e watervoerende pakket aanwezig zullen zijn. Er is een proef uitgevoerd, maar de resultaten waren niet geschikt om het effect van de waterwinningen op de grondwaterstanden te achterhalen. Momenteel is er bij Vitens geen urgente wens om hier een (nieuwe) pompproef uit te voeren, maar deze is op termijn wel wenselijk. 2.2 Relevante vergunningvoorschriften In de meest recent verkregen vergunning voor de winning zijn de volgende relevante vergunningsvoorschriften opgenomen: - De inrichting waarmee de grondwateronttrekking wordt uitgevoerd bestaat uit 15 putten. Aanpassing van het aantal putten is toegestaan mits de vergunde hoeveelheden en de effecten op de omgeving niet groter zijn dan in de bij de aanvraag overlegde stukken. - Het geperforeerde deel van de onttrekkingsputten mag zich niet dieper bevinden dan NAP -140 m en niet ondieper dan NAP -50 m. Dieper mag tot maximaal de onderzijde van het watervoerende pakket waaruit wordt onttrokken. Ondieper mag mits de effecten niet groter zijn dan in de bij de aanvraag overlegde stukken. - Er mag niet meer grondwater worden onttrokken dan strikt noodzakelijk, maar in ieder geval niet meer dan 1.500 m3 per uur, niet meer dan 25.000 m3 per dag, niet meer dan 550.000 m3 per maand en niet meer dan 5,0 miljoen m3 per jaar. 5 - Het onderhoud van de putten dient mechanisch