Democraat oktober 2017 het ledenmagazine van de D66 krijgt het voor elkaar politieke vereniging D66 “ Wij hebben vertrouwen in de toekomst” Kom naar ANP/Laurens van Putten ANP/Laurens Congres Foto: 106 p.04 Regeerakkoord Rutte III p.10 Gerard Schouw: p.32 Sophie in ’t Veld D66 krijgt het “Vertrouw op de eigen Over Brexit en voor elkaar kracht van de partij” Een Europees ID Democraat tekst 02 Democraat 03 voorwoord Alexander Pechtold inhoudsopgave van maart behaalde een bonte variatie van rechtse Democraten, en conservatieve partijen een meerderheid van 79 zetels. D66 stond toen voor een keuze. Of we Vanaf 2006, toen we op nul zetels stonden in doen niet mee en kiezen voor de zijlijn. Of we de peilingen, heb ik consistent twee doelen doen wel mee en kiezen voor het speelveld. nagejaagd. We moesten weer een partij worden Het is geen geheim dat ik twijfels heb gekend. die verantwoordelijkheid durft te nemen. We Uit vrees dat het vrijzinnige geluid in deze moesten weer een partij worden die lef toont. samenstelling zou verstommen, heb ik nog heel Elf jaar later – elf jaar van verkiezingsoverwin- even gedacht: wegwezen. Maar toen zag ik wat ningen, ledengroei en klinkende resultaten – is we konden bereiken. Na zeven maanden vechten het progressieve geluid van onze partij eindelijk voor onze idealen in de coalitieonderhandelingen terug waar het hoort te zijn: in het hart van de mag het resultaat er zijn. Het regeerakkoord is van Nederlandse politiek. Dat is in de eerste plaats en voor iedereen. Het is realistisch, hervormend de verdienste van jullie allemaal. Het is de ver- én ambitieus. dienste van al onze kiezers, bestuurders, politici en vrijwilligers, maar vooral van alle leden van In de afgelopen jaren dreigde een steeds diepere onze partij. tweedeling tussen arm en rijk, jong en oud, hoog- en laagopgeleid. Als wij niets hadden gedaan 04. D66 krijgt het voor elkaar Vorig jaar, op een warme zomerdag in augustus, zouden die verschillen in de komende jaren sterk presenteerden wij ons verkiezingsprogramma toenemen. Juist daarom grijpt deze coalitie in. We op de Van Ostadeschool in de Haagse schilders- verkleinen de verschillen, de ongelijkheid neemt buurt. Wij beloofden dat we ons zouden inzetten af en iedere groep gaat erop vooruit. voor kansen voor iedereen. Voor goed onderwijs, Het kloppend hart van het akkoord is een pakket goed klimaat, goed werk en voor een herkenbaar kraakheldere maatregelen die garanderen dat Nederland in een sterk Europa. Met dit regeer- Nederland de klimaatdoelen van Parijs haalt. De akkoord hebben we dat waargemaakt. onmiskenbare D66-stempel is daarnaast te vinden Bij de start van de campagne voorspelde ik dat in de enorme investering die deze coalitie doet in we compromissen zouden moeten sluiten. het onderwijs. Ook de vrijzinnige ambities zijn D66 wilde geen loze beloftes doen. We wilden niet te missen. Wij voeren het héle lhbti-Re- samenwerken om te verbinden. We namen ons genboog Stembusakkoord uit, experimenteren voor niet alleen te kijken naar de verschillen, maar met de regulering van wietteelt, en we verruimen 16. “ Het progressieve geluid juist te zoeken naar het gemeenschappelijke. het partnerschapsverlof van twee dagen naar zes Ook dat is gelukt. weken. Ondertussen van D66 is terug waar het Natuurlijk, het zal met deze coalitie lang niet De weg naar een evenwichtig en verbindend altijd makkelijk worden. Juist daarom heb ik de in… Fryslân hoort te zijn: in het hart van regeerakkoord was spannend. Bij de verkiezingen beslissing genomen in de Tweede Kamer te blij- ven. Zo kan ik beter de rol invullen die ik dankzij de Nederlandse politiek” meer dan 27.500 D66-leden mag vervullen. Ik ga er alles aan doen om de kernwaarden van onze partij scherper te formuleren dan ooit. Daarbij 07. Congres 106: kom ook! 32. Een Europees ID zijn scherpe vragen, constructieve ideeën en goede oplossingen altijd welkom. 08. in beeld: 35. Route66 formatiebijeenkomst Niet alleen in Den Haag maar ook in de rest van 36. interview Kim Ghattas het land moet D66 de komende jaren het ver- 10. interview schil blijven maken. In Friesland, Groningen en Gerard Schouw 39. column Gelderland staan herindelingsverkiezingen voor Marietje Schaake de deur (zie p. 16, red). En in het hele land zijn 12. toptalent in Driebergen afdelingen hard aan het werk met de voorberei- 40. Het Internet der Dingen dingen voor de gemeenteraadsverkiezingen van 19. D66-koppel maart 2018. 43. thema-afdelingen We kunnen onze idealen alleen verwezenlijken 20. gemeenteraadsels als we verantwoordelijkheid durven nemen en 44. uit de vereniging lef tonen. Dat is na elf jaar nog altijd mijn over- 22. primeur in Rotterdam tuiging. De eerste zin van een nieuw hoofdstuk 47. ledenpagina in onze partijgeschiedenis was de totstand- 25. #ingesprekmet koming van een regeerakkoord waar wij gepast 48. ik ben D66 Dit nummer ging ter perse op 19 oktober. Helaas was de samenstelling van het nieuwe trots op kunnen zijn – een akkoord voor alle Kabinet-Rutte III (VVD, CDA, D66 en CU) toen nog niet bekend. Wilt u onze bewindspersonen 26. nieuwe burgemeester live ontmoeten? Kom naar Congres 106, op zaterdag 18 november in Leeuwarden! Nederlanders. Nu is het zaak om door te pakken. 29. essay Zie p. 7 voor meer informatie, of kijk op: d66.nl/congres Alexander Pechtold Mr. Hans van Mierlo Stichting Democraat Infographics: 04 05 regeerakkoord Sander van Diepen Goed onderwijs Goed klimaat Goed werk Goede zorg We maken onderwijs persoonlijker We halen de klimaatdoelen van Parijs Mensen die werken gaan minder belasting Er gaat 2,1 miljard naar de verpleeghuiszorg D66 Door kleinere klassen We sluiten de kolencentrales betalen Er komen 200.000 banen bij in de zorg Meer handen in de klas Zorgen voor meer windmolens op zee Het wordt aantrekkelijker om mensen Het eigen risico blijft deze kabinetsperiode En meer persoonlijke aandacht voor ieder kind En we verkopen vanaf 2030 alleen nog in vaste dienst te nemen gelijk maar elektrische auto’s Het verschil tussen vaste en flexcontracten De eigen bijdrage gaat voor ouderen, Het beroep van leraar wordt aantrekkelijker wordt kleiner chronisch zieken en gehandicapten Met meer salaris Ouderschapsverlof gaat van 2 dagen flink omlaag En een lagere werkdruk naar 6 weken Meer persoonlijke begeleiding voor krijgt werkzoekenden Krachtig beroepsonderwijs: ZZP’ers kunnen vrij ondernemen Technisch VMBO +100 miljoen Voor je eerste studiejaar betaal je de helft minder collegegeld Dit is het groenste Werken gaat meer We investeren in ouderenzorg en het voor € 2000 € 1000 regeerakkoord ooit lonen in voldoende handen aan het bed We investeren in onderzoek en innovatie We halen de doelen die we hebben Werken gaat meer lonen, wat ervoor Om te voorkomen dat mensen ziek afgesproken in het klimaatakkoord van zorgt dat er meer banen komen. worden, sluiten we een nationaal We doen de grootste Parijs. Nooit eerder zette een kabinet De muren tussen vaste en flexibele preventieakkoord met iedereen in de onderwijs investering in jaren in op zoveel CO2-reductie. We sluiten contracten worden minder hoog. Het zorg, gemeenten, scholen, sportvereni- de kolencentrales uiterlijk 2030 en wordt voor werkgevers aantrekkelijker gingen, bedrijven en maatschappelijke elkaar Elk kind heeft recht op een goede start, bouwen meer windmolens op zee. om mensen een vaste baan te bieden, organisaties. Het eigen risico gaat ongeacht wie je bent of waar je vandaan bijvoorbeeld doordat bij kleine bedrij- de komende kabinetsperiode niet komt. Dat doen we met het beste Er komt een minister voor Klimaat ven het risico op ziekte in het tweede omhoog. Voor chronisch zieken, onderwijs en kansen voor iedereen. en Energie, een breed maatschap- jaar collectief verzekerd wordt. Ook ouderen en gehandicapten gaan de We investeren in voor- en vroeg- pelijk Klimaatakkoord met concrete pakken we doorgeslagen flex aan, eigen bijdragen fors omlaag. Op dinsdag 10 oktober werd het regeerakkoord schoolse educatie voor peuters en afspraken en een Klimaatwet waarin door flexwerk duurder te maken voor Vertrouwen in de toekomst van het Kabinet-Rutte III kleuters. En in kinderen en jongeren we die afspraken verankeren voor de werkgevers en de regels voor payroll en Wanneer thuis blijven wonen niet meer die risico op onderwijsachterstanden toekomst. We investeren in energie- nuluren-contracten aan te scherpen. kan, dan is alleen de beste zorg goed (VVD, CDA, D66 en CU) gepresenteerd. Een lopen vanwege hun achtergrond. besparing voor woningen en andere genoeg. Dit kabinet doet een enorme realistisch, verbindend, hervormend én ambitieus Daarnaast zorgen we voor extra geld gebouwen. Schone energie wordt Voor echte zelfstandigen komt er investering in de verpleeghuiszorg. akkoord, waarin alle Nederlanders zich kunnen voor het technisch beroepsonderwijs. goedkoper dan vervuilende energie: meer ruimte om te ondernemen, door Hierdoor is er ruimte voor meer han- ‘de vervuiler betaalt’. Vanaf 2030 een simpele online check voor de den aan het bed, meer aandacht voor herkennen. Hier leest u wat D66 onder andere We investeren in de leraar. Dat doen worden er alleen nog elektrische auto’s werkgever. We bestrijden schijnzelf- mensen en meer zorg op maat. voor elkaar heeft gekregen. we door middel van hogere salarissen, verkocht. De gasproductie wordt zo standigheid door te zorgen dat deze Er komt meer en bekwaam personeel. minder regels en minder werkdruk. snel mogelijk verminderd, en er wor- mensen weer in dienst kunnen komen. Om goede mensen aan te trekken We geven leraren meer tijd, meer den geen nieuwe vergunningen meer En we vervangen de wet DBA, die voor werken we samen met de zorgsector, ruimte en meer vertrouwen. Want elk afgegeven voor gaswinning op land. zelfstandigen nu slecht uitpakt. opleidingsinstituten en werkgevers. kind verdient de aandacht die hij of zij nodig heeft. Doorstromen en doorleren in het voortgezet en hoger onderwijs wordt eenvoudiger. Er komen brede brug- klassen en speciale scholen voor de kinderen die extra aandacht nodig hebben.