i ÇANKIRI KARATEKİN UNIVERSITY ÇANKIRI KARATEKİN ÜNİVERSİTESİ ANATOLIAN BRYOLOGY ANADOLU BRİYOLOJİ DERGİSİ Cilt / Volume: 3 Sayı / Number: 2 Kasım / November 2017 ISSN: 2149-5920 e-ISSN: 2458-8474 ÇANKIRI 2017 ii ANATOLIAN BRYOLOGY Cilt / Volume: 3 Sayı / Number: 2 Kasım / November 2017 İmtiyaz Sahibi = Grantee Yazı İşleri Müdürü = Editor-in-Chief Prof. Dr. Hasan AYRANCI Dr. Serhat URSAVAŞ Rektör = Rector Yayın İdare Merkezi = Publication Administration Center Çankırı Karatekin Üniversitesi, Orman Fakültesi, Orman Mühendisliği Bölümü, Yeni Mah. Bademlik Cad. 18200 Çankırı / TÜRKİYE Tel.: +90 376 212 27 57 / 3261; Faks: +90 376 213 6983 E-posta: [email protected], [email protected] İnternet sitesi = Website: http://dergipark.gov.tr/anatolianbryology Editör = Editor Editör Yardımcısı = Assistant editor Dr. Serhat URSAVAŞ Dr. Tamer KEÇELİ (TÜRKİYE) (TÜRKİYE) Dr. Marko SABOVLJEVIĆ (SERBIA) Yayın Kurulu = Editorial Board Dr. Bernard GOFFINET University of Connecticut USA Dr. Gökhan ABAY University of Recep Tayyip Erdoğan TÜRKİYE Dr. Güray UYAR Gazi University TÜRKİYE Dr. Rayna NATCHEVA Bulgarian Academy of Sciences BULGARIA Dr. Turan ÖZDEMİR Karadeniz Teknik University TÜRKİYE Dr. William R. BUCK New York Botanical Garden USA Dil Editörü = Language Editor Baskı = Press Gülen BİRBEN Sembol Etiket Matbaa & Aksesuar Üstüner BİRBEN Maltepe Mh. Davutpaşa Cd. Tim-2 İş Mrk. No: 12/297 Topkapı – İSTANBUL Sekretarya = Secretary Tel: +90 212 565 62 24 Songül DURMAZ iii ANATOLIAN BRYOLOGY Danışma Kurulu = Advisory Board Dr. Adnan ERDAĞ Adnan Menderes Üniversitesi TÜRKİYE Dr. Barbaros ÇETİN Dokuz Eylül Üniversitesi TÜRKİYE Dr. Bernard GOFFINET University of Connecticut USA Dr. Gökhan ABAY Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi TÜRKİYE Dr. Güray UYAR Gazi Üniversitesi TÜRKİYE Dr. Hatice ÖZENOĞLU Adnan Menderes Üniversitesi TÜRKİYE Dr. İsa GÖKLER Dokuz Eylül Üniversitesi TÜRKİYE Dr. Mesut KIRMACI Adnan Menderes Üniversitesi TÜRKİYE Dr. Mevlüt ALATAŞ Elazığ Bilim ve Sanat Merkezi TÜRKİYE Dr. Muhammet ÖREN Bülent Ecevit Üniversitesi TÜRKİYE Dr. Nevzat BATAN Karadeniz Teknik Üniversitesi TÜRKİYE Dr. Rayna NATCHEVA Bulgarian Academy of Sciences BULGARIA Dr. Si HE Missouri Botanical Garden USA Dr. Sushil Kumar SINGH Botanical Survey of India INDIA Dr. Turan ÖZDEMİR Karadeniz Teknik Üniversitesi TÜRKİYE Dr. Tülay EZER Niğde Ömer Halis Demir Üniversitesi TÜRKİYE Dr. William R. BUCK New York Botanical Garden USA Bu dergide öne sürülen fikirler makale yazar(lar)ına aittir. Anatolian Bryology’de yer alan yazılar, Yayın Kurulu’ndan izin almaksızın başka yerde yayınlanamaz. Çankırı Karatekin Üniversitesi, Orman Fakültesinin bir dergisi olan Anatolian Bryology yılda iki kez (Kasım-Haziran) yayınlanan Uluslararası Hakemli bir dergidir. Dergide yayınlanan makalelere: http://dergipark.gov.tr/anatolianbryology adresinden ulaşabilirsiniz. © 2017 Tüm hakları saklıdır. The articles in Anatolian Bryology present their author’s own opinions. Publication of any article in the journal is not allowed without permission of the Editorial Board. As a journal of Faculty of Forestry in Çankırı Karatekin University, Anatolian Bryology is an international refereed journal that is published twice a year (November – June). This journal is available online at http://dergipark.gov.tr/anatolianbryology © 2017 All rights reserved. iv İçindekiler = Contents Araştırma Makalesi / Research Article 48. Contributions to the Liverwort Flora (Marchantiophyta) of Gürgenli Mountain (Bayramören/Çankırı) Fatih DİKMEN, Tamer KEÇELİ 58. Allelopathic Effects of Cinclidotus pachylomoides (Bryophyta) on Pepper and Corn Plants Bengü TÜRKYILMAZ ÜNAL, Cemil İŞLEK, Tülay EZER, Zeynep DÜZELTEN 67. Karasu İlçesi Karayosunu (Bryophyta) Florası (Sakarya/Türkiye) Gamze GÜRSU, Barbaros ÇETİN Derleme / Review Article 69. A preliminary list of subalpine and alpine bryophytes of Rize, North-East Turkey Gökhan ABAY 75. A reference list of Turkish bryophytes. The state of knowledge from 1829 until 2017 Adnan ERDAĞ, Harald KÜRSCHNER 97. Examining with regard to Richness of Bryophytes of the National Parks in Turkey Satı SARIOĞLU, Zeki IŞIN, Serhat URSAVAŞ, Tamer KEÇELİ ABSTRACTED / INDEXED / ARCHIVED CiteFactor, Scientific Indexing Services, Google Scholar, ASOS Index, DRJI, ResearchBib, DOAJ, EBSCO, CrossRef v HAKEMLER = REVIEWERS Dr. Ergin Murat ALTUNER Kastamonu (TURKEY) Dr. Gökhan ABAY Rize (TURKEY) Dr. Hatice ÖZENOĞLU Aydın (TURKEY) Dr. Ilgaz AKATA Ankara (TURKEY) Dr. Kerem CANLI İzmir (TURKEY) Dr. Marko SABOVLJEVIĆ Belgrade (SERBIA) Dr. Mevlüt ALATAŞ Elazığ (TURKEY) Dr. Muhammet ÖREN Zonguldak (TURKEY) Dr. Nevzat BATAN Trabzon (TURKEY) Dr. Serhat URSAVAŞ Çankırı (TURKEY) Dr. Sezer OKAY Çankırı (TURKEY) Dr. Si HE Missouri (USA) Dr. Sushil KUMAR SINGH Meghalaya (INDIA) Dr. Tamer KEÇELİ Çankırı (TURKEY) Dr. Tülay EZER Niğde (TURKEY) Dr. Turan ÖZDEMİR Trabzon (TURKEY) Dikmen F, Keçeli T. 2017. Anatolian Bryol. 3:2, 48-57………………………………………………………….48 Anatolian Bryology http://dergipark.gov.tr/anatolianbryology Anadolu Briyoloji Dergisi Research Article ISSN:2149-5920 Print DOI: 10.26672/anatolianbryology.315531 e-ISSN:2458-8474 Online Gürgenli Dağı (Bayramören - Çankırı) Ciğerotu (Marchantiophyta) Florasına Katkılar 1*Fatih DİKMEN1, Tamer KEÇELİ2 1Çankırı Karatekin Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Ana Bilim Dalı, Çankırı 2Çankırı Karatekin Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Çankırı Received: 23.05.2017 Revised:10.06.2017 Accepted:14.06.2017 Öz Bu çalışmada, 2014 yılının Mart-Eylül aylarında İç Anadolu Bölgesi’nde yer alan Çankırı iline ait Bayramören ilçesinin Gürgenli Dağı ve yakın çevresi ciğerotu florası araştırılmıştır. 19 farklı lokaliteden toplanmış olan 37 ciğerotu örneğinin değerlendirilmesi sonucu Marchantiophyta bölümünden 9 familya, 10 cins ve bu cinslere ait 13 tür tespit edilmiştir. İçerdikleri tür sayıları bakımından en zengin familyalar, 3 tür ile Scapaniaceae, 2 şer tür ile Frullaniaceae ve Porellaceae'dir. Anahtar Kelimeler: Marchantiophyta, Ciğerotu, Flora, Bayramören, Çankırı Contributions to the Liverwort Flora (Marchantiophyta) of Gürgenli Mountain (Bayramören/Çankırı) Abstract In this study, the liverwort flora of Gürgenli Mountain and its close environs was evaluated between March and September in 2014 in Çankırı province (Bayramören district) located in Central Anatolia Region. 37 samples were collected from 19 different locations. Thirthy eight liverworts species were identified as 13 liverwort taxa which were belonging to 9 families and 10 genera of Marchantiophyta division. The richest families in respect to number of species were, Scapaniaceae (three species) and Frullaniaceae and Porellaceae (two species each). Keywords: Marchantiophyta, Liverwort, Flora, Bayramören, Çankırı * Corresponding author: [email protected] © 2017 All rights reserved / Tüm hakları saklıdır. To cite this article: Dikmen F. Keçeli T. 2017. Contributions to the Liverwort Flora (Marchantiophyta) of Gürgenli Mountain (Bayramören/Çankırı). Anatolian Bryology. 3(2): 48-57. Dikmen F, Keçeli T. 2017. Anatolian Bryol. 3:2, 48-57………………………………………………………….49 1. Giriş Kökeni yeşil alglere dayanan Briyofitler, Genellikle nemli ortamlarda, orman altları, dere, göl Eğreltiotları, Açık tohumlu bitkiler ve Kapalı ve bataklık kenarlarında, nemli kayalık bölgelerde, tohumlu bitkiler karada gelişirler. Briyofitler toprak üzerinde, su içerisinde veya yüzeyinde, üremelerinin suya bağımlı olması fakat gelişmelerini çürümekte olan organik materyal üzerinde, ağaç veya farklı ortamlarda sürdürebilmelerinden dolayı bitkiler çalıların gövde ve dalları üzerinde gelişirler. dünyasının amfibileri olarak adlandırılabilirler. Bryophyta bölümü 700 cins ve 10.000 kadar tür ile en Çankırı ve yakın çevrelerinde yapılan bryofloristik kalabalık olan sınıftır. Marchantiophyta bölümü 330 araştırmalar gözden geçirildiğinde; Keçeli ve Ark cins ve 8.000 tür, Anthoceratophyta bölümü (2000)’nın Eldivan Dağı, Abay ve Ark (2003)’nın (Boynuzotları) ise 8 cins ve 409 türle temsil Ilgaz Dağı Milli Parkı, Abay [2005] 2006’ın Eldivan‐ edilmektedir (Schofield 2001). Hepaticae sınıfı Karadere, Abay(2008)’ın Yapraklı, Şahin ve Abay yaklaşık 330 cins ve 8000 tür ihtiva etmektedir. (2009)’ın Gürgenli Dağı, Abay ve Ark (2009)’ nın Marcantiha, Conocephalum ve bunlara yakın olan Çankırı İli Araştırma Ormanı ile Ursavaş ve Ark bazı tallussu ciğerotları, tallus yapılarının etli, hassas (2009a)’nın Ilgaz‐Yenice Ormanları’nda yaptıkları ve kırılgan olması, şekil olarak da karaciğere çalışmalar bilinmektedir. Araştırma alanı olarak benzetilmelerinden dolayı 16. yüzyılda “Liverwort seçilen Gürgenli Dağı’nın tohumlu bitkiler açısından (ciğerotu)” olarak adlandırılmışlardır. Üreme araştırılması ise Ergül(2000) tarafından organlarının etrafı verimsiz hücrelerle çevrilmiştir ve gerçekleştirilmiştir. iki kamçılı spermatozoitlere sahiptirler. Bu yüzden de üreme periyodunda suya bağımlıdırlar. Vejetatif 1.1. Çalışma Alanı Coğrafik Konumu üremeyi sağlayan gemma denilen yapılar ihtiva Araştırma alanı olarak seçilen Gürgenli Dağı Batı ederler. Ciğerotları gametofitleri arasında büyük bir Karadeniz bölgesinde, Çankırı ili sınırları içinde, çeşitlilik mevcuttur (Smith 1996). Ciğerotlarında Çerkeş ve Kurşunlu ilçelerinin kuzeyinde yer almakta döllenme için suya ihtiyaç duyulması, dağılımı olup Bayramören ilçesi sınırları içerisinde sınırlayan en önemli etkenlerden birisidir. Nem kalmaktadır. Araştırma alanı Henderson kareleme bakımından duyarlı olmalarına rağmen ciğerotlarının sistemine göre A2 karesine girmektedir (Şekil 1). oldukça farklı habitatlarda