Chrześcijańskie dziedzictwo imiennicze utrwalone w nazwiskach mieszkańców Bielska Podlaskiego, Hajnówki i Siemiatycz Białystok 2019 Białystok 2019 Recenzenci: Dr hab. Stanisława Sochacka, prof. PIN – IŚ (Państwowy Instytut Naukowy – Instytut Śląski w Opolu) Dr hab. Piotr Złotkowski (Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin) Opracowanie graficzne: Paweł Łuszyński Redakcja i korekty: Janina Demianowicz Skład i redakcja techniczna: Krzysztof Rutkowski © Copyright by Uniwersytet w Białymstoku Białystok 2019 ISBN: 978-83-7431-591-3 Projekt finansowany w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „Regionalna Inicjatywa Doskonałości” na lata 2019–2022, nr projektu: 009/RID/2018/19, kwota finansowania 8 791 222,00 zł. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku ul. Świerkowa 20B,15-328 Białystok tel. (85) 745 71 20, (85) 745 71 02, (85) 745 70 59 e-mail: [email protected] www: http://wydawnictwo.uwb.edu.pl Druk i oprawa: Volumina.pl, Daniel Krzanowski Spis treści SPIS TREśCI WSTĘP .......................................................................................... 11 I. Wprowadzenie .........................................................................11 II. Przedmiot pracy, jej cel, zakres i baza materiałowa ..................................18 III. Stan badań ..............................................................................20 IV. Z historii terenu ........................................................................ 29 V. Uwagi metodologiczne ................................................................39 ImionA CHrzEścijAńskiE JAko BAZY motYWACYjnE NAzwisk miEszkAńCÓW BIElskA PodlAskiEGO, HAjnÓwki I SIEmiATYcz .................45 I. Nazwiska równe imionom w formie podstawowej ....................................45 I.1. Nazwiska równe imionom w formie podstawowej oficjalnej .....................47 I.2. Nazwiska równe imionom w formie podstawowej nieoficjalnej .................50 I.3. Nazwiska równe imionom w formie podstawowej oficjalnej lub nieoficjalnej ......................................................................57 II. Nazwiska równe imionom w formie derywowanej .....................................58 II.1. Nazwiska równe imionom mającym postać derywatów alternacyjnych ....................................................................... 60 II.2. Nazwiska równe imionom mającym postać derywatów alternacyjno -paradygmatycznych ..................................................62 II.3. Nazwiska równe imionom mającym postać derywatów sufiksalnych .......... 64 II.3.1. Derywaty z -k- w części sufiksalnej ...........................................65 II.3.2. Derywaty z -c- w części sufiksalnej ...........................................74 II.3.3. Derywaty z -cz- w części sufiksalnej ......................................... 77 II.3.4. Derywaty z -ć- w części sufiksalnej .......................................... 77 II.3.5. Derywaty z -ch- w części sufiksalnej ..........................................79 II.3.6. Derywaty z -s- w części sufiksalnej ...........................................81 5 SPIS TREŚCI II.3.7. Derywaty z -sz- w części sufiksalnej ........................................83 II.3.8. Derywaty z -ś- w części sufiksalnej ........................................ 86 II.3.9. Derywaty z -j- w części sufiksalnej .........................................87 II.3.10. Derywaty z -l- w części sufiksalnej .........................................87 II.3.11. Derywaty z -ł- w części sufiksalnej .........................................89 II.3.12. Derywaty z -n- w części sufiksalnej ........................................ 90 II.3.13. Derywaty z -ń- w części sufiksalnej ........................................ 91 II.3.14. Derywaty z -t- w części sufiksalnej .........................................92 II.3.15. Derywaty z -r- w części sufiksalnej .........................................93 II.3.16. Derywaty z -g- w części sufiksalnej ........................................ 94 III. Nazwiska równe imionom w formie derywowanej albo utworzone w planie nazwiskowym od imion podstawowych lub derywowanych (nazwiska z sufiksami -(cz)ak, -’ak, -ik, -(cz)yk, -(cz)uk, -’uk) ..............................95 III/1. Nazwiska równe imionom w formie derywowanej sufiksem -ak/-czak albo derywowane tym przyrostkiem od imion podstawowych lub derywowanych .................................................................97 III/1 A. Nazwiska równe imionom w formie derywowanej formantem -ak lub utworzone od imion podstawowych ................98 III/1 A.1. Nazwiska równe imionom w formie derywowanej formantem -ak lub utworzone od imion podstawowych oficjalnych .........................................................98 III/1 A.2. Nazwiska równe imionom w formie derywowanej formantem -ak lub utworzone od imion podstawowych z uciętym cerkiewnym -ij albo od imion polskich w formie podstawowej oficjalnej ......................................... 99 III/1 A.3. Nazwiska równe imionom w formie derywowanej formantem -ak lub utworzone od imion podstawowych oficjalnych albo od imion podstawowych potocznych ....... 100 III/1 A.4. Nazwiska równe imionom w formie derywowanej formantem -ak lub utworzone od imion podstawowych potocznych ...................................................... 100 III/1 B. Nazwiska równe imionom w formie derywowanej formantem -ak/-czak lub utworzone przez dodanie formantu -ak/-czak do imion derywowanych ...................................... 103 III/1 B.1. Nazwiska równe imionom w formie derywowanej formantem -ak lub utworzone od derywatów alternacyjnych .................................................. 104 III/1 B.2. Nazwiska równe imionom w formie derywowanej formantem -ak/-czak lub utworzone od derywatów paradygmatycznych ............................................ 105 6 SPIS TREŚCI III/1 B.3. Nazwiska równe imionom w formie derywowanej formantem -ak/-czak lub utworzone od derywatów sufiksalnych ..................................................... 106 III/2. Nazwiska równe imionom w formie derywowanej sufiksem -ik/-(cz)yk albo derywowane tym przyrostkiem od imion podstawowych lub derywowanych ............................................................... 112 III/2 A. Nazwiska równe imionom w formie derywowanej formantem -ik/-(cz)yk lub utworzone od imion podstawowych ........ 113 III/2 A.1. Nazwiska równe imionom w formie derywowanej formantem -ik/-yk lub utworzone od imion podstawowych oficjalnych ..................................... 113 III/2 A.2. Nazwiska równe imionom w formie derywowanej formantem -ik lub utworzone od imion podstawowych z uciętym cerkiewnym -ij ....................................... 113 III/2 A.3. Nazwiska równe imionom w formie derywowanej formantem -ik/-(cz)yk lub utworzone od imion podstawowych potocznych .................................... 114 III/2 B. Nazwiska równe imionom w formie derywowanej formantem -ik/-(cz)yk lub utworzone przez dodanie formantu -ik/-(cz)yk do imion derywowanych .......................... 115 III/2 B.1. Nazwiska równe imionom w formie derywowanej formantem -ik/-yk lub utworzone od derywatów alternacyjnych .................................................. 115 III/2 B.2. Nazwiska równe imionom w formie derywowanej formantem -ik lub utworzone od derywatów paradygmatycznych ............................................ 116 III/2 B.3. Nazwiska równe imionom w formie derywowanej formantem -ik/-yk lub utworzone od derywatów sufiksalnych ..................................................... 116 III/3. Nazwiska równe imionom w formie derywowanej sufiksem -uk/-czuk albo derywowane tym przyrostkiem od imion podstawowych lub derywowanych ............................................................... 122 III/3 A. Nazwiska równe imionom w formie derywowanej formantem -uk lub utworzone od imion podstawowych .............. 126 III/3 A.1. Nazwiska równe imionom w formie derywowanej formantem -uk lub utworzone od imion podstawowych oficjalnych ....................................................... 126 III/3 A.2. Nazwiska równe imionom w formie derywowanej formantem -uk lub utworzone od imion podstawowych z uciętym cerkiewnym -ij ....................................... 134 7 SPIS TREŚCI III/3 A.3. Nazwiska równe imionom w formie derywowanej formantem -uk lub utworzone od imion podstawowych z uciętym cerkiewnym -ij albo od imion polskich podstawowych (oficjalnych lub potocznych) ................. 135 III/3 A.4. Nazwiska równe imionom w formie derywowanej formantem -uk lub utworzone od imion podstawowych potocznych ...................................................... 136 III/3 A.5. Nazwiska równe imionom w formie derywowanej formantem -uk lub utworzone od imion podstawowych potocznych albo od imion podstawowych oficjalnych ....... 146 III/3 B. Nazwiska równe imionom w formie derywowanej formantem -uk/-czuk lub utworzone przez dodanie formantu -uk/-czuk do imion derywowanych .......................... 147 III/3 B.1. Nazwiska równe imionom w formie derywowanej formantem -uk lub utworzone od derywatów alternacyjnych .................................................. 147 III/3 B.2. Nazwiska równe imionom w formie derywowanej formantem -uk lub utworzone od derywatów paradygmatycznych ............................................ 157 III/3 B.3. Nazwiska równe imionom w formie derywowanej formantem -uk/-czuk lub utworzone od derywatów sufiksalnych ..................................................... 158 IV. Nazwiska utworzone od imion w formie podstawowej .............................. 188 IV. A. Nazwiska z sufiksami -icz, -owicz, -ewicz .......................................