
Bibliographie zum Umfeld der protestantischen Glaubensflüchtlinge in der Schweiz, ihren Herkunftsorten und ihren Fluchtwegen, auch zu Sebastian Castellio, seinen Kollegen an der Universität Basel und anderen Dissidenten von Barbara Mahlmann-Bauer (Bern) Quellen, Neueditionen und Übersetzungen Jacobus Acontius: Tractaat de methodo (erstmals Basel 1558). Met een inleiding uitgegeven door Herman J. de Vleeschauwer. Antwerpen, Paris 1927. Diese Ausgabe enthält auch bisher ungedruckte Briefe, u.a. an und von Petrus Ramus. Jacob Acontius: Satanae Stratagematum libri octo (erstmals Basel 1565). Ad Johannem Wolphium eiusque ad Acontium Epistulae. Epistula apologetica pro Adriano de Haemstede. Epistula ad ignotum quendam de natura Christi. Hg. von Walther Koehler. München 1927. Walther Köhler und Erich Hassinger (Hg.): Acontiana. Abhandlungen und Briefe des Jacobus Acontius. Heidelberg 1932 (= Abhandlungen der Heidelberger Akademie der Wissenschaften. Philosophisch-historische Klasse 4). Theodor Beza, Brief an Bullinger, 24.1. 1564, Opera Calvini Bd. 20, c. 242. Theodor Beza, Vita Joannis Calvini (1564), französisch, als Vorwort zur postumen Ed. von Calvins Josua-Kommentar, in Opera Calvini Bd. 21, c. 21ff. Urteil über Castellio c. 24- 27. Theodor Beza: Vita Joannis Calvini, 1575, in Opera Calvini Bd. 21, 119ff. Theodor Beza: De haereticis a civili magistratu puniendis (Anti-Bellius). Sebastian Castellios Antwort auf Beza: Ad sycophantarum quorundam calumnias quibus unicum salutis nostrae fundamentum, i.e. aeternam Dei praedestinationem nituntur responsio. 1558. Johannes Brenz: Ob eyn weltliche Oberkeyt ... möge die Widertouffer zum Tod richten lassen. In: Martin u.a. (Hg.): Johannes Brenz Frühschriften, Teil II. Tübingen 1974. [Originaldruck von 1528 in UB Basel]. Jean Calvin, Jean: Brevis responsio ad diluendas nebulonis cuiusdam calumnias (1557); Ders.: Calumniae nebulonis cuiusdam (1558), beide in Opera Calvini IX, c. 253-266 und 269ff. Sebastian Castellio: De haereticis an sint persequendi. Faksimile hg. mit Einleitung von Sape van der Woude. Genf: Droz 1954. Sebastian Castellio: Das Manifest der Toleranz. Über Ketzer und ob man sie verfolgen soll. Hg. von Wolfgang F. Stammler. Essen: Alcorde 2013. Die Übersetzung stammt von Uwe Plath und Werner Stingl, p. 39-48 und 350-353. [Castellio:] Von Ketzeren. Ob man auch die verfolgen oder wie man mit jnen handlen solle/ des D. Martini Lutheri vnnd Johann Brentij/ auch anderen viler der alten vnd vnserer zeyten glerten meinung vnnd bericht. Ein Büchlein in diser schwerer zeyt gantz notwendig allen menschen/ sonderlich den vorstenderen vnd Oberkeyten/ gantz nutzlich/ darauß zuo lernen/ was jr ampt seye/ in einer so zweyfelhafftiger vnnd gefarlicher sache. [...] Strassburg: Augustin Frisius 1555. [der Übersetzer ist unbekannt]. Traicté des heretiques, A sauoir, si on les doit persecuter, Et comment on se doit conduire auec eux, selon l’aduis, opinion, & sentence de plusieurs autheurs, tant anciens, que modernes. Grandement necessaire en ce temps plein de troubles, & tres vtile à tous: & principalement aux Princes & Magistrats, Pour cognoistre quel est leur office en vne chose tant difficile, & perilleuse. ... On les vend à Rouen, par Pierre Freneau, pres les Coreliers. 1554 [d.i. wahrscheinlich Lyon 1555-1557]. Sébastien Castellion: Contre le libelle de Calvin. Après la mort de Servet. Traduit du latin, présenté et annoté par Etienne Barilier. Genf 1998. Erste moderne Übersetzung von Castellios Verteidigung gegen Calvins Verleumdung, er sei ein gemeiner Holzdieb und Gotteslästerer. Sebastian Castellio: De l’impunité des hérétiques. – De Haereticis non puniendis. Hg. von Bruno Becker und M. Valkhoff. Genf 1971. vgl. dazu Marius Valkhoff: Chronique castallionenne. In: Neophilologus 42/1 (1958) Sebastian Castellio: La Genèse (1555). Edition critique par Jacques Chaurand, Nicole Gueunier, Carinne Skupien-Delcens avec la collaboration de Max Engammare. Genf 2003. Sébastien Castellion, Dialogues sacrés – Dialogi sacri (premier livre). Mit einer Einleitung von David Amherdt hg. von dems. und Yves Giraud, Genf 2004. La Bible nouvellement translatée par Sébastien Castellion (1555) avec la suite de l’histoire depuis le temps d’Esdras, et depuis les Maccabées jusqu’à Christ. Item avec des annotations sur les pages difficiles. Notes et commentaires par Marie-Christine Gomez- Géraud. Paris: Bayard 2005. [Châteillon, Sébastien :] Conseil à la France désolée Auquel est monstré la cause de la guerre presente, et le remede qui y pourroit estre mis ; et principalement est avisé si on doit forcer les consciences. L’an 1562. Es existiert auch ein Nachdruck mit Einleitung und Anmerkungen von Marius Valkhoff. Genève 1967. Sebastian Castellio: De Arte Dubitandi et Confidendi Ignorandi et Sciendi. Eingeleitet, kommentiert und hg. von Elisabeth Feist Hirsch. Leiden 1981. SEBASTIANI CASTELLIONIS DIALOGI IIII . De Praedestinatione. De Electione. De libero Arbitrio. De Fide. Eiusdem OPVSCVLA quaeddam lectu dignissima. Quorum Inscriptiones versa pagella ostendet. Omnia nunc primùm in lucem data. 2. Pet. 3: Dominus non vult vt quisquam pereat, sed vt omnes corrigantur. Aresdorffij. Per Theophil. Philadelph. 1578. Sebastiani Castellionis Dialogi IV. De Praedestinatione. Electione. Libero Arbitrio. Fide. Ejusdem Opuscula quaedam lectu dignissima. Quibus alia nonnulla accessere, partim hactenus nunquam edita. […]. Gouda 1613. Sebastiani Castellionis Scripta selecta et rarissima, scil. I., Dialogi qvatuor, 1. De Praedestinatione [5-71]. 2. De Electione [72-138]. 3. De Libero Arbitrio [139-213]. 4. De Fide [214-244, insgesamt 479 S.]. II. Tractatus qvatuor, 1. De Obedientia DEO praestanda. 2. De Praedestinatione. 3 Defensio contra anonymum. 4. De Calumnia. Accessit III. Thomae de Kempis de imitatione Christi a Sebastiano Castellione e Latino in Latinum translatus. Juxta Exemplar Aresdorfii A. 1578. primum editum, nunc denuo summo studio revisum atque promovendae pietatis ergo editum. Francofurti ad Moenum. Ex officina Genschiana, Anno MDCXCVI (UB Basel). Italienische Übersetzung von Castellios Dialogi quatuor: Carla Galicet Calvetti: Sebastiano Castellione, il riformato umanista contro il riformatore Calvino. Per una lettura filosofico- teologica dei Dialogi IV postumi di Castellion. Mailand 1989. Sebastian Franck: Chronica, Zeitbuch unnd Geschichtsbibell. Strassburg 1531. ND Hildesheim/New York 1969. Johann Lorenz Mosheim: Historia Michaelis Serveti. Quam praeside Joanne Laurentio Moshemio ... publice exponit Auctor Henricus ab Allwoerden Stadensis, theologiae Cultor. Helmstadii 1727. Quellensammlung zum Ketzerprozess gegen Michel Servet. Vgl. den Nachdruck mit Nachwort von Martin Mulsow. Bernardinus Ochinus, Dialogi XXX. in duos libros diuisi, quorum primus est de messia, continentque dialogos XVIII. Secundus est, cum de rebus varijs, tum potissimum de Trinitate [...], Basel 1553 (Exemplar SuSTB Augsburg; Basel: UB: N.E. XI. 55 (Besitz : Basilij Amerbachij 1563). Michael Servetus: Restitutio Christianismi [Servets Replik auf Calvins Institutio religionis christiani]. Frankfurt/Main: Minverva 1966. Zeitzeugen über Sebastian Castellio nach seinem Tod: Rudolf Gwalther, Brief an Beza vom Januar 1564, Opera Calvini 20, c. 240. H. Bullinger an Beza, 6.1. 1564, ebd., c. 229. Johannes Laski (Lasicki, Lasicius), Brief an Bullinger, Opera Calvini 20, 327. Bullingers Antwort ebd., Op. Calv. 20, 350-352. Mino Celsi: In haereticis non coercendis ... hg. von Peter G. Bietenholz. Neapel 1982 (Hist. Bibl.) Felix Platter: Tagebuch, hg. von Valentin Lötscher. Basel 1976 (Germ., DB Platt 1) Neue Servet-Edition: Rolande-Michelle Bénin (Hg.): Servet, Miguel. Restitution du christianisme. Éd. bilingue. Paris: Honoré Champion éditeur, 2011. (Textes litteraires de la Renaissance 8). Fausto Sozzini: Opera omnia in duos tomos distincta, 2 Bde. Irenopoli 1656(= 1668) ND hg. von Evamuela Scribano. Siena 2004. Lelio Sozzini: Opere. Edizione critica a cura di Antonio Rotondò. Florenz 1986. Nicht aufgenommen sind die Texte Calvins und Bezas, die sich auf Sebastian Castellio beziehen und zur Frage der Ketzertötung Stellung nehmen. Ausführliche Angaben bei Buisson und Guggisberg 1997! Forschungsliteratur Etienne Barilier: Castellion, ancêtre de la tolérance religieux. In: Valentine Zuber (ed.): Hérésie et pluralisme du XVIe au XXIe siècle. Paris 2007, p. 335-348. Maurice Baumann: Calvin und Castellio. Eine theologische Kontroverse anlässlich der Hinrichtung von Michel Servet. In: Martin Sallmann (Hg.): Johannes Calvin 1559-2009. Eine Würdigung aus Berner Perspektive. Zürich 2012, p. 121-137. Luca Baschera: Glaube und Zweifel bei Castellio und Johannes Calvin. In: Hermeneutische Blätter 1-2 (2011), 178-190. Alfred Berchtold: Bâle et l’Europe. Une histoire culturelle. Lausanne 1990, Bd. 2, Kap. 7: La réforme, 413-513. Ders.: Ebd., Kap. 8.37-39: zu Michel Servet, David Joris und Castellio, S. 534-577. Ders.: Ebd., Kap. 8.40: zu Celio Secundo Curione, S. 578-585. Ders.: Bâle et l’Europe. Une histoire culturelle. Lausanne 1990, Bd.1, zum Humanismus, den Anfängen der Universität Basel und dem Wirken des Erasmus Kapitel 4-6. Peter G. Bietenholz: Encounters with a Radical Erasmus. Erasmus as a Source of radical thought in early modern Europe. Toronto 2009, S. 195-208. William J. Bouwsma: Concordia Mundi. The Career and Thought of Guillaume Postel (1510- 1581). Cambridge 1957. Ferdinand Buisson: Sébastien Castellion. Sa vie et son oeuvre (1515-1563). Étude sur les origines du protestantisme libéral français, 2 Bde. Paris 1892 (grundlegend), ND Nieuwkoop 1964
Details
-
File Typepdf
-
Upload Time-
-
Content LanguagesEnglish
-
Upload UserAnonymous/Not logged-in
-
File Pages8 Page
-
File Size-