Instytut Morski Uniwersytetu Morskiego w Gdyni 80-830 Gdańsk, ul. Długi Targ 41/42 tel.: (48) (58) 301 18 79 fax: (48) (58) 301 35 13 im.umg.edu.pl Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Planu zagospodarowania przestrzennego akwenów portu morskiego w Elblągu Projekt Prognozy (v. 0) Zadanie 2.2.1 Gdańsk, kwiecień 2021 Wydawnictwa Wewnętrzne Instytutu Morskiego Uniwersytetu Morskiego w Gdyni Nr 7394 Praca wykonana w Zakładzie Ekologii Wód Instytutu Morskiego Uniwersytetu Morskiego w Gdyni w ramach Projektu pn. „Opracowanie projektów Planów zagospodarowania przestrzennego wraz z prognozami oddziaływania na środowisko dla morskich wód wewnętrznych Zalewu Wiślanego oraz Akwenów Portu morskiego w Elblągu” na podstawie Umowy nr INZ.372.1.2020.AC, z dnia 26 czerwca 2020 roku pomiędzy Skarbem Państwa-Dyrektorem Urzędu Morskiego w Gdyni a Instytutem Morskim Uniwersytetu Morskiego w Gdyni Kierownik projektu: Monika Michałek Zespół autorski: Monika Michałek Helena Boniecka Paulina Brzeska-Roszczyk Paweł Janowski Tomasz Kuczyński Agnieszka Gajda Iwona Zaboroś Magdalena Błeńska Materiały kartograficzne: Łukasz Szydłowski Joanna Pardus Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Planu zagospodarowania przestrzennego akwenów portu morskiego w Elblągu, v. 0 Spis treści 1 Wstęp ................................................................................................................................................. 5 1.1 Podstawa prawna Prognozy ............................................................................................. 5 1.2 Zakres i cel Prognozy ........................................................................................................ 6 1.3 Obszar oddziaływania zapisów projektu Planu, dla którego sporządzono Prognozę ...... 8 2 Informacje o metodach zastosowanych przy sporządzaniu Prognozy ............................................... 9 2.1 Ogólne założenia metodyczne ......................................................................................... 9 3 Informacje o zawartości i głównych celach projektu Planu zagospodarowania przestrzennego v. 0 15 4 Określenie, analiza i ocena istniejącego stanu środowiska .............................................................. 18 4.1 Różnorodność biologiczna .............................................................................................. 18 4.2 Ludzie (zdrowie, warunki życia, zachowania społeczne)................................................ 19 4.3 Zwierzęta ........................................................................................................................ 25 4.3.1 Makrozoobentos (fauna denna) ..................................................................................... 25 4.3.2 Ryby (ichtiofauna) .......................................................................................................... 25 4.3.3 Ptaki (awifauna) ............................................................................................................. 28 4.3.4 Ssaki ................................................................................................................................ 35 4.4 Rośliny ............................................................................................................................ 37 4.4.1 Roślinność brzegu morskiego ......................................................................................... 37 4.4.2 Makrofity ........................................................................................................................ 38 4.5 Korytarze ekologiczne .................................................................................................... 39 4.6 Woda .............................................................................................................................. 43 4.6.1 Warunki hydrologiczne .................................................................................................. 43 4.6.2 Stan ekologiczny wód ..................................................................................................... 45 4.7 Warunki geologiczne (powierzchnia ziemi - dno morskie) i geomorfologiczne ............. 46 4.8 Zasoby naturalne ............................................................................................................ 50 4.9 Antropopresja i ochrona brzegów morskich .................................................................. 50 4.10 Krajobraz ........................................................................................................................ 54 4.11 Powietrze i klimat akustyczny ........................................................................................ 57 4.12 Klimat ............................................................................................................................. 66 4.13 Zabytki (w tym podwodne dziedzictwo kulturowe) ....................................................... 69 4.14 Dobra materialne ........................................................................................................... 70 4.15 Informacje odnośnie cennych przyrodniczo akwenów, z uwzględnieniem obszarów chronionych na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody ......................... 77 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Planu zagospodarowania przestrzennego akwenów portu morskiego w Elblągu, v. 0 5 Inwentaryzacja presji na wartości przyrodnicze obszarów objętych projektem Planu i określenie, które obszary mogą podlegać znaczącemu oddziaływaniu................................................................. 100 6 Określenie, analiza i ocena potencjalnych zmian stanu środowiska w przypadku braku realizacji projektu planu ..................................................................................................................................... 103 7 Weryfikacja czy uwarunkowania przyrodnicze zostały wzięte pod uwagę na etapie sporządzania Projektu planu v.0 ............................................................................................................................... 104 8 Podsumowanie charakterystyki stanu i wnioski/zalecenia odnośnie środowiska, które muszą być uwzględnione przez Wykonawcę Planu w toku dalszych prac ............................................................ 105 9 Uwagi i wnioski zebrane w trakcie krajowych i międzynarodowych spotkań konsultacyjnych oraz uwagi od Zamawiającego .................................................................................................................... 108 10 Materiały źródłowe ........................................................................................................................ 108 Wykaz tabel ......................................................................................................................................... 120 Wykaz rysunków .................................................................................................................................. 120 Wykaz fotografii .................................................................................................................................. 122 Wykaz załączników .............................................................................................................................. 122 Prognoza oddziaływania na środowisko projektu Planu zagospodarowania przestrzennego akwenów portu morskiego w Elblągu, v. 0 1 Wstęp Planowanie przestrzenne na morzu jest rozumiane wielorako. Zgodnie z definicją UNESCO (ang. United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization) jest to „proces o charakterze publicznym obejmujący analizę oraz przestrzenne i uwzględniające wymiar czasu alokowanie działalności człowieka w obszarach morskich, tak aby osiągać cele ekologiczne, gospodarcze i społeczne, ustalone w ramach procesu politycznego” (Zaucha 2018). Według VASAB (ang. Vision and Strategies Around the Baltic Sea) „planowanie przestrzenne obszarów morskich należy traktować jako prawnie zdefiniowany hierarchiczny proces godzenia konkurencyjnych potrzeb w zakresie wykorzystania przestrzeni tych obszarów (powierzchni morza, wód i dna) w zgodzie z wartościami i celami danej społeczności, które to cele i wartości można odnaleźć w międzynarodowych i krajowych priorytetach oraz porozumieniach” (ibidem). Obecnie najczęściej jest używana definicja wywodząca się z dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/89/UE z dnia 23 lipca 2014 r. ustanawiającej ramy planowania przestrzennego obszarów morskich (Dz. Urz. UE L 257/135 z dnia 28.08.2014 r.): „planowanie przestrzenne obszarów morskich oznacza proces, za którego pośrednictwem właściwe organy państw członkowskich analizują i organizują działalność ludzką na obszarach morskich, aby osiągnąć cele ekologiczne, gospodarcze i społeczne” (ibidem). Istotnym elementem planowania przestrzennego na morzu jest promowanie zrównoważonego rozwoju oraz wdrażanie zasady „podejścia ekosystemowego”, w którym z jednej strony nacisk położony jest na osiągnięcie dobrego stanu środowiska i zapewnienie ekosystemom morskim możliwości właściwego reagowania na zmiany antropogeniczne, ale z drugiej ma ono umożliwić „trwałe użytkowanie zasobów i usług morskich przez obecne i przyszłe pokolenia” (EC 2008a, art. 1). Oceniany projekt Planu zagospodarowania (zwany dalej projektem Planu lub planem) ma rozstrzygać o przeznaczeniu akwenów Portu morskiego w Elblągu. W szczególności decydować będzie o tzw. funkcjach podstawowych tego obszaru tj. o wiodącym jego użytkowaniu, którego pozostałe dopuszczalne funkcje nie mogą