Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Pyrzyce PYRZYCE, 2017 LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY PYRZYCE Opracowanie: Grupa CDE Sp. z o.o. Biuro: ul. Krakowska 11 43-190 Mikołów Tel/fax: 32 326 78 16 e-mail: [email protected] Zespół autorów: Michał Mroskowiak Anna Piotrowska Wojciech Płachetka Tomasz Pilch Aleksandra Szlachta Magdalena Tomanek Kierownik projektu: Agnieszka Kopańska 2 LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY PYRZYCE Spis treści WPROWADZENIE ..................................................................................................................................... 5 Cel opracowania ...................................................................................................................................... 5 Metodologia ............................................................................................................................................ 6 DIAGNOZA ZJAWISK SPOŁECZNYCH ....................................................................................................... 11 Położenie ............................................................................................................................................... 12 Sytuacja demograficzna ......................................................................................................................... 13 Pomoc społeczna ................................................................................................................................... 22 Bezrobocie ............................................................................................................................................. 32 Lokale socjalne ....................................................................................................................................... 37 Bezpieczeństwo i porządek publiczny .................................................................................................... 39 Edukacja ................................................................................................................................................. 42 Uczestnictwo w życiu publicznym i kulturalnym .................................................................................... 44 Poziom obciążenia gminy problemem wsi popegeerowskich ................................................................ 52 Podsumowanie zjawisk społecznych na terenie Gminy Pyrzyce ............................................................ 55 POZOSTAŁE ZJAWISKA KRYZYSOWE ....................................................................................................... 59 Sfera gospodarcza .................................................................................................................................. 59 Sfera środowiskowa ............................................................................................................................... 62 Sfera techniczna ..................................................................................................................................... 65 Sfera przestrzenno-funkcjonalna ........................................................................................................... 72 Podsumowanie pozostałych zjawisk kryzysowych na terenie Gminy Pyrzyce........................................ 78 Wnioski z przeprowadzonej diagnozy zjawisk kryzysowych ................................................................... 80 Obszary problemowe Gminy Pyrzyce okiem mieszkańców ................................................................... 81 Obszar zdegradowany Gminy Pyrzyce ................................................................................................... 85 Potencjał rozwojowy obszarów zdegradowanych ................................................................................. 87 Wskazanie obszaru rewitalizacji wraz z uzasadnieniem ......................................................................... 92 Szczegółowa diagnoza obszaru rewitalizacji Gminy Pyrzyce .................................................................. 92 SFERA SPOŁECZNA ................................................................................................................................. 94 POZOSTAŁE ZJAWISKA KRYZYSOWE ....................................................................................................... 95 Potencjał rozwojowy obszaru rewitalizacji .......................................................................................... 101 Skala i charakter potrzeb rewitalizacyjnych ......................................................................................... 101 Wizja obszaru rewitalizacji po realizacji działań rewitalizacyjnych ....................................................... 102 Cele strategiczne .................................................................................................................................. 103 Zakres programowanych działań rewitalizacyjnych ............................................................................. 105 Główne projekty rewitalizacyjne w Gminie Pyrzyce ............................................................................. 105 3 LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY PYRZYCE Pozostałe projekty rewitalizacyjne ....................................................................................................... 119 Partycypacja społeczna ........................................................................................................................ 125 Udział interesariuszy w tworzeniu LPR ................................................................................................ 125 Mechanizmy zapewnienia komplementarności między poszczególnymi przedsięwzięciami rewitalizacyjnymi ................................................................................................................................. 130 KOMPLEMENTARNOŚĆ PROBLEMOWA ............................................................................................... 130 KOMPLEMENTARNOŚĆ PRZESTRZENNA .............................................................................................. 133 KOMPLEMENTARNOŚĆ MIĘDZYOKRESOWA ........................................................................................ 137 KOMPLEMENTARNOŚĆ ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA ............................................................................... 138 System wdrażania LPR, monitoring i ewaluacja LPR dla Gminy Pyrzyce .............................................. 139 Powiązania programu z dokumentami strategicznymi i planistycznymi gminy ................................... 148 Spis tabel I rysunków ........................................................................................................................... 152 Spis tabel .............................................................................................................................................. 152 Spis rysunków ...................................................................................................................................... 155 4 LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY PYRZYCE WPROWADZENIE Cel opracowania Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Pyrzyce stanowi istotny instrument wspierający zarządzanie rozwojem gminy w zakresie wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych poprzez powiązane ze sobą działania społeczne, gospodarcze, środowiskowe, przestrzenno-funkcjonalne i techniczne. Pozwala on na prowadzenie wieloletniego procesu rewitalizacji w sposób skoordynowany, zintegrowany, zgodny z potrzebami i oczekiwaniami interesariuszy. Dokument uwzględnia zasadę partnerstwa i partycypacji na każdym etapie jego wdrażania oraz zapewnienia komplementarności pomiędzy poszczególnymi przedsięwzięciami. Kompleksowość i spójność zaproponowanych kierunków działań koresponduje ze zdiagnozowanymi potrzebami rewitalizacyjnymi, umożliwiając optymalne wykorzystanie potencjału endogenicznego gminy na rzecz podniesienia jakości życia i aktywności społecznej mieszkańców, poprawę ładu przestrzennego przestrzeni publicznych i stanu środowiska naturalnego oraz poprawę dostępności komunikacyjnej. Programowanie działań rewitalizacyjnych uwzględniło również konieczność zapewnienia kompleksowości interwencji infrastrukturalnej (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego) ze wsparciem realizowanym w ramach funduszy ukierunkowanych na rozwój kapitału społecznego (Europejski Fundusz Społeczny). Lokalny Program Rewitalizacji dla Gminy Pyrzyce ma charakter zintegrowany. W zakresie strukturalnym, treściowym i metodologicznym program jest w pełni zgodny z: ❖ wytycznymi w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych na lata 2014-2020 Ministra Rozwoju z dnia 2 sierpnia 2016 r.; ❖ Zasadami realizacji przedsięwzięć rewitalizacyjnych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego 2014-2020; ❖ dokumentami strategicznymi Gminy Pyrzyce. W szczególności, program spełnia poniższe warunki: ❖ skorelowanie koncepcji rewitalizacji z preferowanymi kierunkami rozwoju lokalnego (ukształtowanie procesu rewitalizacji jako wsparcia dla rozwoju lokalnego); ❖ zaangażowanie w proces rewitalizacji szerokiego spektrum podmiotów lokalnych i podmiotów z otoczenia; ❖ oparcie treści koncepcji rewitalizacji na analizie uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych (względem gminy/terenu rewitalizowanego). 5 LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI DLA GMINY PYRZYCE Metodologia Niniejsza diagnoza sporządzona została w oparciu o następujące dokumenty: ✓ Wytyczne w zakresie rewitalizacji w programach operacyjnych