Juryrapport Griffels, Penselen, Paletten en Vlag en Wimpels 2016 Juryrapport Griffels 2016 De Griffeljury 2016, bestaande uit: Margreet Ruardi (voorzitter), Martijn Blijleven, Adry Prade, Nathalie Scheffer en Nina Schouten, heeft de volgende boeken voorgedragen ter bekroning met een Zilveren Griffel of Vlag en Wimpel. De Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek heeft deze voordracht overgenomen. Zilveren Griffels Tot zes jaar Tijs en de eenhoorn - Imme Dros Em. Querido’s Kinderboeken Uitgeverij Kom uit die kraan!! - Tjibbe Veldkamp Uitgeverij Lemniscaat Vanaf zes jaar Mooi boek - Joke van Leeuwen Em. Querido’s Kinderboeken Uitgeverij De tuin van de walvis - Toon Tellegen Em. Querido’s Kinderboeken Uitgeverij Vanaf negen jaar Groter dan de lucht, erger dan de zon - Daan Remmerts de Vries Em. Querido’s Kinderboeken Uitgeverij Gips - Anna Woltz Em. Querido’s Kinderboeken Uitgeverij Informatief Een aap op de wc - Joukje Akveld Uitgeverij Hoogland & Van Klaveren Stem op de okapi - Edward van de Vendel Em. Querido’s Kinderboeken Uitgeverij Poëzie Nooit denk ik aan niets - Hans & Monique Hagen Em. Querido’s Kinderboeken Uitgeverij Rond vierkant vierkant rond - Ted van Lieshout Uitgeverij Leopold 3 Vlag en Wimpels Tot zes jaar Bas en Daan graven een gat - Mac Barnett Uitgeverij Hoogland & Van Klaveren Wat zou jij doen? - Guido van Genechten Clavis Uitgeverij Het boek zonder tekeningen - B.J. Novak Uitgeverij Lannoo Vanaf zes jaar Bens boot - Pieter Koolwijk Uitgeverij Lemniscaat De zee kwam door de brievenbus - Selma Noort Uitgeverij Leopold Lotte & Roos. Samen ben je niet alleen - Marieke Smithuis Em. Querido’s Kinderboeken Uitgeverij Vanaf negen jaar Spijkerzwijgen - Simon van der Geest Em. Querido’s Kinderboeken Uitgeverij De veertiende goudvis - Jennifer L. Holm Uitgeverij Hoogland & Van Klaveren Suikerspin - Derk Visser Uitgeverij Gottmer Informatief De blauwe vinvis - Jenni Desmond Uitgeverij Lemniscaat Steve Jobs. Waanzinnig goed - Jessie Hartland Uitgeverij Luitingh-Sijthoff Van oerknal tot robot. Alles heeft een begin - Marc ter Horst Uitgeverij Gottmer Poëzie In een slootje ben ik een bootje - Bette Westera Uitgeverij Lannoo 4 Inleiding De Griffeljury 2016 las de afgelopen maanden 182 bekroningen in de eerste plaats uit van de kwaliteit boeken die in 2015 verschenen. Dat waren er 28 van de tekst, waarbij in de daartoe aanleiding meer dan het jaar ervoor en 54 meer dan in 2014. gevende gevallen eveneens dient te worden gelet op Een opmerkelijk stijgende lijn. de eenheid van tekst en illustraties. De jury heeft Veel van die boeken gingen mee naar een tweede zich daar keurig aan gehouden: compositie, stijl, ronde; 2015 leverde een grote hoeveelheid mooie karakterontwikkeling – het kwam allemaal voorbij. en goede boeken op die de moeite waard waren Helderheid bij informatief. Zeggingskracht bij nog een keer goed te lezen. Ook waren er boeken poëzie. Bij de categorie tot zes jaar werd de jury die die tweede ronde niet haalden, maar wel overrompeld door de creativiteit waarmee woord onderhoudend, bruikbaar en sympathiek waren. en beeld samen een verhaal kunnen vertellen, Een heel mooi kinderboekenjaar dus, 2015, met maar ook hoe het zonder plaatjes kan. Illustraties een breed kwalitatief aanbod, waaronder ook bleken ook in de categorieën informatief en poëzie enkele geslaagde debuten. een bijzondere rol te spelen. Expressiemiddelen De Griffeljury kan in vijf categorieën telkens versterken elkaar of lopen in elkaar over. maximaal vijf titels voordragen voor bekroning. Informatief begint een spannende relatie met Per categorie maximaal twee Zilveren Griffels en poëzie. Aan traditionele genre-indeling wordt maximaal drie Vlag en Wimpels. De Griffeljury gemorreld, daarin verschilt kinderliteratuur niet 2016 heeft 23 titels voorgedragen aan de directie van die voor volwassenen. Het heeft schitterende van de CPNB. Dat het er geen 25 werden komt door resultaten tot gevolg. het geringe aanbod aan poëzie. Daarin verschilt Tal van thema’s en onderwerpen passeerden 2015 niet van voorgaande jaren. de revue. Gescheiden ouders, gekwelde tieners, Vooral in de categorieën vanaf negen jaar en ouders die zo hard werken dat ze hun kinderen informatief was het aanbod groot. Bij informatief verwaarlozen, bange kleuters, stoere kleuters. was het effect van Kinderboekenweek 2015 Heel veel dieren: kikkers, walvissen, beren, hazen, merkbaar, met het thema Raar maar waar, over konijnen en apen. Wilde dieren en dieren in natuur, wetenschap en techniek. Toch droeg de dierentuinen. Mythische dieren en raadseldieren. Griffeljury in deze categorie niet alleen titels op dit En ook heel veel opa’s. Zij staan in de startblokken terrein voor. voor de Kinderboekenweek 2016. Volgens het reglement van de Griffels en Vlag en Wimpels gaat de CPNB bij het criterium voor De Griffeljury 5 Zilveren Griffel Categorie tot zes jaar Tijs en de eenhoorn Auteur: Imme Dros Illustrator: Harrie Geelen Uitgever: Em. Querido’s Kinderboeken Uitgeverij Tijs is met zijn ouders en broertjes naar een huis Tijs moet huilen. De eenhoorn troost hem. Ze horen in het bos verhuisd, maar als zij het over ‘ons huis’ bij elkaar in voor- en tegenspoed. Tijs wil naar hebben, denkt hij aan het vorige huis, aan zee. huis en begint het voordeel van het nieuwe huis te Na twee weken loopt hij weg, met zijn beer en beseffen: hij heeft er een kamer met plaats genoeg tekenspullen onder zijn arm naar het oude huis. voor een eenhoorn. Als de politie Tijs vindt en naar Er is nog iemand aan het dolen: de eenhoorn. huis brengt, is dat het nieuwe huis. De eenhoorn, Hij, die weet dat hij niet bestaat en nergens bij in kleine variant mee in de auto, sputtert nog even: hoort, zoekt iets. Ergens. De paden van Tijs en de ‘Daar wou je nou juist niet heen!’ Maar voor Tijs is eenhoorn kruisen elkaar op de kerktoren in een het duidelijk dat dit hun huis is, het veilige huis van grote stad. De eenhoorn begint een gesprek en is zijn familie. Hij wijst de eenhoorn op de tegel in heel blij dat Tijs hem kan horen én zien. Helemaal de gang aan: het ultieme bewijs van diens bestaan. gelukkig is hij dat Tijs weet wie hij is. Ook voor Tijs De lezer weet op dat moment hoe Tijs aan al die is het een fijne verrassing. Hij had een eenhoorn op eenhoornkennis komt. Terecht staat de tekening zijn verjaardag gevraagd, maar zijn ouders zeiden van die tegel al op de titelpagina – want met die dat eenhoorns niet bestaan. Hij had wel eenhoorns tegel moet alles zijn begonnen. getekend, dat zien we op de tekeningen van Harrie De gelukkige thuiskomst maakt het verhaal tot een Geelen eerder in het boek: ze lijken verdacht veel op mooie ronde vertelling over missen, accepteren en de eenhoorn die hij nu heeft ontmoet en die bij hem verdergaan. Het is ook een fijnzinnig verhaal over wil horen. Samen gaan ze op zoek naar de zee. vragen als ‘Kun je iets wat niet bestaat zien? Als je Hun tocht leidt tot prachtige bespiegelingen. Op iets tekent, bestaat het dan? Ben je pas iemand als straat in de stad zien de andere mensen ook Tijs je door anderen wordt gezien?’ Metrum, alliteraties niet. Bestaat híj wel? Gelukkig ziet hij zichzelf in en herhalingen maken Tijs en de eenhoorn tot een een etalageruit naast de eenhoorn lopen. Maar geweldig voorleesboek. Ook zonder de tekeningen de eenhoorn ziet zichzelf daar niet. Tijs tekent de staat de tekst als een huis, maar deze maken het eenhoorn, een keer klein en een keer groot. Nog niet boek wel tot een bijzonder geheel. Ze ondersteunen zo gelijkend als op de tegel van mama, maar toch: de sfeer en dynamiek: zie hoe de ingekaderde een bewijs van bestaan. En een voorafspiegeling van tekeningen overgaan in spreads als Tijs verdrietig wat de eenhoorn blijkt te kunnen: moeiteloos van is en terug naar huis wil. Vooral vertellen ze het formaat veranderen. verhaal vanuit Tijs’ gedachtewereld, want alleen hij Het wordt donker, ze vinden de weg naar zee niet en ziet de eenhoorn. 6 Zilveren Griffel Categorie tot zes jaar Kom uit die kraan!! Auteur: Tjibbe Veldkamp Illustrator: Alice Hoogstad Uitgever: Uitgeverij Lemniscaat Bart houdt ervan om bij de bouw te kijken: naar Hoogstad). Die vertellen nog een ander verhaal in de wals, de cementmolen en de hijskraan. Als de dit geweldige prentenboek waarin alles anders is bouwvakkers gaan schaften, let hij op of er niemand dan het op het eerste gezicht lijkt. Als we uitzoomen op de bouwplaats komt. Als dat gebeurt, moet Bart van de plaats des onheils zien we wat er gebeurt. de politie bellen, zo hebben de bouwvakkers hem op En op het eind horen we ook hoe het echt zit. Het het hart gedrukt. werpt een heel ander licht op Bart. Hij is niet het Hoe oud zou Bart zijn? Een jaar of vijf? Is dat niet onnadenkende jongetje waarvoor we hem hielden, wachten op moeilijkheden? Die blijven inderdaad maar een behoorlijk coole gast. niet uit. Grote jongens dagen hem uit: hij durft Tjibbe Veldkamp en Alice Hoogstad spelen een vast niet het terrein op, zijzelf wel. Bart trapt erin geraffineerd spel met zeggen, tonen en verzwijgen en zegt iets doms: ‘Ik ga de bouw op. Maar dan in dit spannende en grappige verhaal. Als je de moeten jullie de politie bellen.’ Want hadden de verrassing van het verhaal kent, ben je nog lang niet bouwvakkers hem dat laatste niet opgedragen? Dan uitgelezen. Integendeel: Kom uit die kraan!! leent kruipt hij onder het hek door de bouwplaats op. zich bij uitstek voor terugbladeren en opnieuw lezen Hij klimt in de wals, plet het hek en een auto, gaat en kijken. Iedere keer ontdek je nieuwe dingen. Zie in de cementwagen en stort beton op straat, klimt bijvoorbeeld hoe beteuterd de grote jongens kijken in de hijskraan en tilt de inmiddels gearriveerde aan het eind, of de agenten als ze door hebben wat politieauto op.