Raadhuisplein 1 Postbus 30001 7811 AP Emmen 7800 RA Emmen t. 14 059 e. [email protected] f. 0591 685599 i. www.emmen.nl WH 1 Aan de raad van de gemeente Emmen Afdeling Beleid en Regie Postbus 30.001 7800 RA EMMEN team Ruimtelijk Beleid ons kenmerk uw kenmerk bijlage behandeld door BSN 13.030736 Nelleke Mulder datum telefoon fax e-mail 28 februari 2013 14 0591 (0591)685599 [email protected] onderwerp Regionale Woonagenda "Zuidoost Drenthe; voor elkaar! Geachte leden van de raad, Op grond van het provinciale omgevingsbeleid lag er voor de regio Zuidoost Drenthe de opgave voor het opstellen van een regionale woonvisie. Deze opgave is eind 2011 opgepakt en heeft geresulteerd in de Regionale Woonagenda "Zuidoost Drenthe; voor elkaar!". U ontvangt deze woonagenda ter kennisgeving. De regionale woonagenda heeft een kwalitatieve insteek en omvat onderwerpen waar regionale afstemming meerwaarde heeft. Het gaat daarbij om: » benutten van de eigen kracht van de regio; e kennis van eikaars initiatieven voor kwaliteitsverbetering van de woningvoorraad en bereikbare zorg; » leren van eikaars aanpakken, zodat het wiel slechts eenmaal uitgevonden hoeft te worden. Wij hebben in onze vergadering van 26 februari 2013 de regionale woonagenda vastgesteld. De woonagenda heeft een basis in de bestaande gemeentelijke beleidskaders; voor Emmen is dit de Woonvisie 2012­2017 "Thuis in Emmen". In de regionale woonagenda is geen nieuw beleid geformuleerd. De regionale woonagenda is een afstemmingsdocument. Ten behoeve van de afstemming wordt een regionale woningmarktmonitor bijgehouden. De gemeenten Borger­Odoorn, Coevorden en Emmen en de corporaties Lefier, Domesta en Woonservice zijn hiervoor gezamenlijk verantwoordelijk en ontwikkelen deze in 2013. Hoogachtend, burgemeester en wethouders van Emmen, ïeentesecretaris, d^buTgêmeestē'r,"' r ewe C. Bijl Aan: de leden van de gemeenteraad Van: het college van burgemeester en wethouders Betreft: informatie (brief) op grond van artikel 169 lid 2 Gemeentewet Betreft besluit collegenr. 13/268 Onderwerp: Regionale Woonagenda Zuidoost Drenthe Het college stelt u voor deze brief te verzenden en te plaatsen op de lijst ingekomen stukken en de bijbehorende documenten ter inzage te leggen. Datum: 28 februari 2013 De assistent-gemeentesecretaris, Brief naar Bijlage Behandeling in Behandeling Services ter verzonden bij commissie dd. in Verzending dd. brief Ja/Nee raad dd. Overige acties: i 1 C(û, Companen Gemeente Borger-Odoorn, Coevorden en Emmen i.s.m. Domesta, Lefier, Woonservice Drenthe Provincie Drenthe Regionale Woonagenda Zuidoost Drenthe Zuidoost Drenthe; voor elkaar 9 januari 2013 Boulevard Heuvelink 104 n - * n-i-i,*-inn 6828 KT Arnhem Projectnr. 2114.100 Postbus 1174 6801 BD Arnhem Telefoon (026) 3512532 Telefax (026) 4458702 E-mail [email protected] Internet www.companen.nl Gemeente Borger-Odoorn, Coevorden en Emmen i.s.m. Domesta, Lefier, Woonservice Drenthe Provincie Drenthe Regionale Woonagenda Zuidoost Drenthe Zuidoost Drenthe; voor elkaar! 9 januari 2013 Inhoud Zuidoost Drenthe; voor eikaar! 1 1. Inleiding 5 1.1. Karakter van de Regionale Woonagenda: bouwen aan samenwerking 5 1.2. Proces 8 1.3. Leeswijzer 8 2. Demografische trends in Zuidoost Drenthe 10 2.1. Wat komt er op ons af? 10 3. Woonkwaliteit in kernen 15 3.1. Ontwikkelingen woonkwaliteit in de afgelopen jaren 15 3.2. Aanzet voor beleid: woonkwaliteit vergroten 17 3.3. Aanknopingspunten voor vervolgmaatregelen woonkwaliteit 23 4. Profilering van de regio: De sfeer van de plek 25 4.1. De kwaliteiten van Zuidoost Drenthe 25 4.2. Profilering als één regio, aanhaken bij bestaande campagnes 28 4.3. Aanknopingspunten voor vervolgmaatregelen regioprofilering 31 5. Toekomstbestendige woningvoorraad 37 5.1. Opgaven voor een duurzame woningvoorraad 37 5.2. Aanzet voor beleid toekomstkwaliteit woning en woonomgeving 38 5.3. Aanknopingspunten voor vervolgmaatregelen verduurzaming woningvoorraad en woonomgeving 39 6. Bij de vraag aansluitend aanbod 40 6.1. Kaders voor een marktgestuurde woningbouwplanning 40 6.2. Aanzet voor beleid: Lokaal aanpakken, regionaal monitoren 42 6.3. Aanknopingspunten voor vervolgmaatregelen: monitoren en periodiek overleg 44 Bijlage I: De sfeer van de plek 1 Bijlage II: Regionale monitoring woningmarkt 9 Bijlage III: Voorbeelden bestaande campagnes profilering in Zuidoost Drenthe 11 Zuidoost Drenthe; voor elkaar! De Regionale Woonagenda Voor u ligt de gezamenlijke woonagenda van Zuidoost Drenthe. Geen breed document, omdat we al veel doen op lokaal niveau. Wel: een volgende stap In de bestaande samenwerking tussen de gemeenten Borger-Odoorn, Coevorden S Emmen en de corporaties Domesta, Lefler en Woonservice Drenthe. Deze regionale woonagenda gaat over de vraagstukken waar we allemaal mee te maken hebben of krijgen. Hier levert samenwerking meerwaarde op en daarom zetten wij samen de schouders eronder. Hoe? Dat leest u in deze Woonagenda voor Zuidoost-Drenthe. De Woonagenda is opgesteld door de drie gemeenten in samenwerking met de drie grootste corporaties in de regio en de provincie Drenthe, onder begeleiding van adviesbureau Companen. Zuidoost Drenthe, van alle markten thuis! Zuidoost Drenthe is niet gemiddeld. Cultureel, landschappelijk en ruimtelijk hebben wij een onderscheidende eigenheid: nuchter, authentiek, een tikkeltje voorzichtig en met veel ruimte om te wonen en te leven. Tegelijkertijd zijn er ook veel verschillen binnen de regio: veen- en zandgronden met elk hun i»4 eigen karakteristieke dorpen, de stedelijke kern Emmen met een belangrijke centrumfunctie, vestingstad Coevorden en Borger als toeristisch centrum op de Hondsrug. Kortom, Zuid-oost Drenthe is voor wonen en leven van alle markten thuis. Zuidoost Drenthe uniek, maar... Onze regio is bijzonder, voor het wonen en leven van alle markten thuis. Maar ...We constateren dat op de woningmarkt sprake is van een dalende vraag. Dit blijkt onder andere uit de prijsontwikkeling van koopwoningen, die al jaren achterblijft bij andere regio's. In de Veenkoloniën is al sprake van vraaguitval en dan vooral aan de onderkant van de particuliere woningvoorraad. Voor de eigenaar leidt dit tot persoonlijke zorgen. Wij maken ons zorgen over -op termijn• verschraling van het aanzicht van de karakteristieke veendorpen door achterstallig onderhoud en leegstand. Op dit vraagstuk moeten wij samen met i woningeigenaren, banken en andere op de woningmarkt actieve partijen een antwoord vinden. i De huidige praktijk leert dat dit een lastige opgave is. Wij merken dat de verdiencapaciteit voor het wonen in onze regio de laatste jaren steeds meer onder druk staat. De huidige economische crisis maakt dit erger. Behoud van een goede woon- en woningkwaliteit kost structureel geld. Daarmee is onze situatie anders dan die in gebieden met druk op de woningmarkt, waar sprake is van een tijdelijke dip in de verdiencapaciteit. In onze regio moet de komende jaren geïnvesteerd worden in het wonen: bestaande woningen moeten uit de markt worden genomen of naar een eigentijds kwaliteitsniveau worden getild om in te spelen op bevolkingskrimp en vergrijzing. Onze corporaties krijgen te maken met extra heffingen en met een maximale huurprijsnorm van 4,5X van de WOZ-waarde. Op termijn heeft deze huurprijsnorm voor de regio waarschijnlijk de grootste negatieve impact vanwege de lage en verder dalende WOZ-waarde. In ieder geval moeten de corporaties scherp prioriteren en noodzakelijke investeringen in woonkwaliteit tenminste temporiseren. Vernieuwende aanpakken Bevolkingskrimp en teruglopende vraag naar woningen zijn al enige jaren realiteit voor Oost Drenthe ofwel onze regio en de gemeente Aa en Hunze. Kwantitatief normerende nieuwbouwprogramma's zijn dan ook een gepasseerd station. Wij kiezen voor een meer organische planning die aansluit op de vraag. Nieuwbouw is voor ons een middel om de kwaliteit van het wonen en leven in onze regio te behouden en te versterken. Kwaliteitsverbetering van de woningvoorraad en bereikbare zorg zijn in dit kader minstens zo belangrijk, zo niet belangrijker. Wij zijn op zoek naar en ontwikkelen creatieve aanpakken, lokaal en gemeentegrensoverschrijdend. Een mooi voorbeeld is het zorgexperiment in Borger-Odoorn S Aa en Hunze om zorgorganisaties in krimpgebieden efficiënter met elkaar te laten samenwerken. Hierdoor moet het voor mensen met een zorgbehoefte mogelijk blijven zolang mogelijk thuis te wonen, ook als voorzieningen ver(der) weg zitten. Gericht en selectief regionaal samenwerken Wij werken binnen de regio gericht en selectief samen aan goed wonen en leven. Deze regionale woonagenda geeft aan hoe wij dat doen in een speelveld waarin de aandacht verschuift van verdienen naar uitgeven, van nieuwbouw naar bestaande voorraad en van vaste kaders naar creativiteit. Wij zetten ons gezamenlijk in voor: » Het meer benutten van de eigen kracht van de regio. » Kennis van eikaars initiatieven. » Continu leren van eikaars aanpakken, zodat het wiel slechts eenmaal uitgevonden hoeft te worden. Dit kunnen wij als gemeenten niet alleen. Wij zoeken samenwerking met partners als de provincie, woningcorporaties, zorginstellingen en banken bij onze zoektocht naar (ruimte voor) nieuwe oplossingen. Deze partners hebben wij ook nodig om ons geluid in Den Haag krachtig te laten horen, zodat er meer aandacht komt voor regionaal maatwerk. Benutten van de kracht van de regio We hebben de ruimtelijke en sociale kwaliteiten van de regio in beeld gebracht in een onderzoek naar 'de sfeer van de plek'. Dit onderzoek geeft ons handvatten voor het versterken van het wonen en leven in de regio op een