Een demografische analyse van de vorstenhuizen in Europa (1700-2006) UNIVERSITEIT GENT FACULTEIT LETTEREN EN WIJSBEGEERTE VAKGROEP NIEUWE TIJDEN ACADEMIEJAAR 2006-2007 VERHANDELING VOORGELEGD VOOR HET VERKRIJGEN VAN DE GRAAD VAN LICENTIAAT IN DE GESCHIEDENIS: EEN DEMOGRAFISCHE ANALYSE VAN DE VORSTENHUIZEN IN EUROPA (1700-2006) PROMOTOR: PROF. I. DEVOS KIM GYSSELS LEESCOMMISSARISSEN: STUDENTENNR. 20030332 DR. VAN BRUANE EN DR. BRACKE Een demografische analyse van de vorstenhuizen in Europa (1700-2006) Dankwoord Deze scriptie is het eindproduct van een lang verwerkingsproces. Twee jaar lang heb ik gelezen, opgezocht en geschreven. Dit zou alleen niet mogelijk zijn geweest. Ik wil daarom enkele mensen persoonlijk danken voor hun steun en hulp. Eerst en vooral bedank ik Professor Devos, mijn promotor. Ik wil haar bedanken voor haar hulp, inzicht en suggesties. Aan haar lesvak Historische Demografie heb ik mijn interesse in het vakgebied te danken. Sylvie bedank ik voor haar steun. Samen nadenken over de structuur van onze scriptie werd de laatste maanden een wekelijks recept. Vervolgens wil ik ook Sara, Monique en mijn moeder bedanken voor hun naleeswerk. Mijn broer Michiel dank ik voor het informatica-aspect van mijn scriptie. Tenslotte bedank ik Tom, mijn vrienden en familie voor hun steun en vriendschap. Een scriptie schrijf je alleen, maar de hulp en steun van vrienden en familie maken er een leuk proces van. Ik heb heel graag aan deze scriptie gewerkt, na twee jaar interesseren de vorsten en hun demografie mij nog steeds. Kim Gyssels Gent 21/05/2007 Dankwoord 2 Een demografische analyse van de vorstenhuizen in Europa (1700-2006) Inhoudstabel Dankwoord ..........................................................................................................................2 Inhoudstabel ........................................................................................................................3 I. Inleiding ...........................................................................................................................6 II. Onderwerp en probleemstelling .....................................................................................9 1. Probleemstelling ..................................................................................................................... 9 2. Onderzoeksvragen ............................................................................................................... 10 2. Afbakening Onderwerp ....................................................................................................... 13 1.1 Thematische afbakening ................................................................................................................ 13 1.2 Afbakening in tijd en ruimte .......................................................................................................... 13 III. Methodologie ..............................................................................................................15 1. Bronnen ................................................................................................................................. 15 2 Methode.................................................................................................................................. 16 IV. De Vorstenhuizen van Europa ...................................................................................19 1. De erfopvolging: het juridisch aspect ................................................................................. 20 2. De Belgische dynastie ........................................................................................................... 22 3. De Oostenrijkse dynastie ..................................................................................................... 25 4. De Deense dynastie ............................................................................................................... 27 5. De monarchieën van Frankrijk ........................................................................................... 28 4.1 De koninklijke familie ................................................................................................................... 28 4.2 Het keizerlijke huis van Bonaparte ................................................................................................ 29 6. De adellijke huizen van Duitsland ...................................................................................... 30 6.1 Pruisen ........................................................................................................................................... 30 6.2 Beieren ........................................................................................................................................... 31 6.3 Hannover ........................................................................................................................................ 32 6.4 Saksen ............................................................................................................................................ 33 6.5 Württemberg .................................................................................................................................. 34 7. De dynastie van Groot-Brittannië en Ierland .................................................................... 34 8. De Griekse dynastie ............................................................................................................. 36 9. De Italiaanse dynastieën ...................................................................................................... 37 9.1 Het hertogdom Parma .................................................................................................................... 37 9.2 Het groothertogdom Toscane ......................................................................................................... 38 9.3 Het hertogdom Modena ................................................................................................................. 39 9.4 De koninklijke familie van Italië.................................................................................................... 39 10. Het prinselijke huis van Liechtenstein ............................................................................. 40 11. Het groothertogdom Luxemburg ...................................................................................... 41 12. Het prinselijke huis van Monaco ...................................................................................... 42 13. De Montenegrijnse dynastie .............................................................................................. 43 14. De Nederlandse dynastie.................................................................................................... 44 15. De Noorse dynastie ............................................................................................................. 45 16. De Portugese dynastie ........................................................................................................ 46 Inhoudstabel 3 Een demografische analyse van de vorstenhuizen in Europa (1700-2006) 17. De Spaanse dynastie ........................................................................................................... 47 18. De Zweedse dynastie .......................................................................................................... 48 19. Het koninklijke huis van de twee Siciliën ........................................................................ 49 20. Het vorstelijk imago ........................................................................................................... 50 V. De Nuptialiteit...............................................................................................................54 1. De huwelijksleeftijd .............................................................................................................. 54 1.1 De gemiddelde huwelijksleeftijd.................................................................................................... 58 1.2 De huwelijksleeftijd bij het eerste huwelijk ................................................................................... 62 1.3 De huwelijksleeftijd bij tweede en latere huwelijken .................................................................... 63 1.4 Leeftijdsverschil bij huwelijk ......................................................................................................... 65 2. Weduwschap ......................................................................................................................... 66 3 Duur van het huwelijk .......................................................................................................... 69 3.1 Gemiddelde duur van het huwelijk ................................................................................................ 69 3.2 Duur van het eerste huwelijk ......................................................................................................... 71 3.3 Duur van latere huwelijken ............................................................................................................ 71 4. Keuze van de huwelijkspartner .......................................................................................... 72 5. Het Celibaat .......................................................................................................................... 80 6. De tweede demografische transitie ....................................................................................