M + U + Z + Y + K + MuzykaA polska: 2011 Raport roczny 1 . MuzykaM polska 2011. Raport roczny + IMIT 0009 2 . Wydawca: Instytut Muzyki i Taƒca, Warszawa Andrzej Kosowski, dyrektor Koordynacja organizacyjna: Joanna Grotkowska, dyrektor Fundacji Polskiej Rady Muzycznej Redaktor wydania: Joanna Grotkowska Redakcja i korekta: Anna Kreutz Projekt graficzny i sk∏ad typograficzny: Darek Komorek © Copyright by Instytut Muzyki i Taƒca, Warszawa 2013 ISBN 978–83–932955–6–2 UPrinted in Poland +Z Instytut Muzyki i Taƒca ul. Fredry 8 00-097 Warszawa tel. (+48) 22 829 20 29 [email protected] www.imit.org.pl Z+3 . Y Muzyka polska 2011 Raport roczny Warszawa 2013 IMIT 0009 K4 . +A 5 . SPIS TREÂCI +Przedmowa ANDRZEJ KOSOWSKI — 11 +cz´Êç pierwsza Muzyka wspó∏czesna KRZYSZTOF KWIATKOWSKI Wykonawcy — 15 Festiwale, cykle koncertowe, rezydencje — 18 A: Przeglàd cyklicznie organizowanych festiwali — 18 Cykle koncertowe z muzykà wspó∏czesnà — 23 Rezydencje kompozytorów — 23 TwórczoÊç — 24 Opery — 24 Prawykonania i inne wa˝niejsze wydarzenia koncertowe — 25 M∏odzi kompozytorzy — 26 Nagrania p∏ytowe wspó∏czesnej muzyki polskiej — 27 Radio — 28 +Muzyka polska za granicà — 29 Muzyka klasyczna DOROTA SZWARCMAN Filharmonie i opery – zmiany — 32 Repertuary filharmonii i orkiestr — 34 Opery — 36 Najwa˝niejsze festiwale — 38 Prezydencja — 40 +Konkursy instrumentalne — 41 +Muzyka dawna DOROTA KOZI¡SKA — 42 6 . SPIS TREÂCI Muzyka tradycyjna MONIKA MAMI¡SKA — 47 OÊrodki, festiwale — 48 Edukacja — 50 +Wydawnictwa — 51 Jazz KRYSTIAN BRODACKI Weterani — 52 M∏odsi, ju˝ znani i uznani — 54 Nowe twarze — 57 Gwiazdy z USA w Polsce — 57 Festiwale — 58 +Edukacja — 58 Nowe pràdy w muzyce pop, rock, hip-hop BARTEK CHACI¡SKI Cyfrowy dost´p do muzyki rozrywkowej w Polsce — 60 Polskie festiwale w czo∏ówce — 61 Poezja z muzykà — 62 +Retro i lokalnoÊç ponad wszystko — 63 +Muzyka alternatywna ANTONI BEKSIAK — 66 +Muzyka filmowa JAN TOPOLSKI — 70 Muzyka polska w mediach MARCIN MAJCHROWSKI — 75 Program 2 Polskiego Radia — 77 Muzyka polska w repertuarach i dzia∏alnoÊci zespo∏ów muzycznych Polskiego Radia — 78 Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia — 78 Polska Orkiestra Radiowa — 80 Orkiestra Kameralna Polskiego Radia „Amadeus” — 81 Chór Polskiego Radia — 82 TVP Kultura — 83 +RMF Classic — 84 + + 7 . +cz´Êç druga Taniec i muzyka JOANNA SZYMAJDA Instytut Muzyki i Taƒca — 87 Dzia∏alnoÊç zespo∏ów baletowych — 88 Dzia∏alnoÊç zespo∏ów taƒca wspó∏czesnego i artystów niezale˝nych — 88 Zespo∏y instytucjonalne taƒca wspó∏czesnego — 89 Festiwale — 90 Nowe inicjatywy — 91 Edukacja — 92 Wydarzenia specjalne — 93 +Podsumowanie — 94 +cz´Êç trzecia Edukacja muzyczna – poszukiwanie nowej perspektywy ANDRZEJ BIA¸KOWSKI Uwagi wst´pne — 97 Ró˝ne konteksty i obszary muzycznego edukowania — 98 Szko∏a ogólnokszta∏càca – edukacja muzyczna dla wszystkich — 100 Muzyka w podstawie programowej kszta∏cenia ogólnego — 100 Artystyczne zaj´cia pozalekcyjne — 103 Szko∏a artystyczna – edukacja muzyczna dla muzycznie uzdolnionych — 105 Wy˝sze szkolnictwo muzyczne i kszta∏cenie muzyczne w wy˝szych szko∏ach +nieartystycznych — 108 +cz´Êç czwarta Finansowanie muzyki w 2011 roku KAMILA ST¢PIE¡-KUTERA Ankieta — 118 Dane z Biuletynu Informacji Publicznej — 125 Dofinansowanie w ramach programów Ministra Kultury i Dziedzictwa +Narodowego — 128 8 . SPIS TREÂCI Wybrane dane statystyczne ALEKSANDRA JAGIE¸¸O-SKUPI¡SKA Uwagi do publikacji GUS o uczestnictwie Polaków w wydarzeniach muzycznych — 130 Wybrane dane GUS o uczestnictwie Polaków w muzycznych wydarzeniach i o finansowaniu muzyki ze êróde∏ paƒstwowych i wydatkach na kultur´ w gospodarstwach domowych — 133 Masowe imprezy artystyczno-rozrywkowe — 134 +Inne badania opinii spo∏ecznej dotyczàce muzyki w 2011 roku — 136 +cz´Êç piàta Opis dzia∏alnoÊci filharmonii, orkiestr, oper, zespo∏ów z uwzgl´dnieniem najwa˝niejszych wydarzeƒ: Filharmonie — 145 Orkiestry symfoniczne — 168 Opery — 180 Teatry muzyczne — 189 Dzia∏alnoÊç filharmonii, orkiestr, oper, zespo∏ów – opracowanie na podstawie +ankiety IMiT — 192–195 Wydawnictwa muzyczne — 197 Wydawnictwa ksià˝kowe — 204 Czasopisma muzyczne — 207 Biblioteki muzyczne i oÊrodki dokumentacji muzycznej — 211 +Internetowe portale muzyczne w Polsce — 214 Laureaci wybranych konkursów muzycznych — 220 Laureaci wybranych nagród muzycznych — 226 Rejestr odznaczeƒ paƒstwowych — 233 Wykaz prac magisterskich, doktorskich i habilitacyjnych obronionych +w 2011 roku — 235 +Z ˝a∏obnej karty 2011 — 263 +++++++++++++++ +++++++ ++++++ ++++++++++++++++++++ +++++++++++++++ ++++ +++++++++++++++ ++++++++++++++++++ ++++++++++++ +++++++++++++++++++++ +++++++++++++++ +++++ ++++++++++++++++++++ ++++++++++ +++++ +++++++++++++++ +++++++++++++ 10 . Przedmowa 11 . Muzyka polska 2011. Raport roczny jest kontynuacjà Raportu o stanie muzyki polskiej wydanego przez Instytut Muzyki i Taƒca w 2011 roku. Dokonanie mo˝liwie obszernego zapisu ˝ycia muzycznego, stanu muzyki w Polsce po 1989 roku, sta∏o si´ pierwszym zadaniem Instytutu powsta∏ego w paêdzierniku 2010 roku. Raport traktowaliÊmy jako zerowy, od którego zaczynamy z pomocà instytucji i organizacji muzycznych tworzyç wspólne bazy +danych i szczegó∏owe analizy. Muzyka polska 2011. Raport roczny jest zatem pierwszym takim krokiem na drodze do pe∏nego opisu najwa˝niejszych wydarzeƒ i tendencji w dziedzinie muzyki dawnej, klasycznej, wspó∏czesnej, jazzowej, rockowej, hip-hopowej, alternatywnej, tradycyjnej, czy filmowej. Ca∏oÊç prezentowana jest w formie autorskich tekstów oraz wielu zestawieƒ, tabel i ankiet. Wa˝nà cz´Êç tego Raportu stanowi opis zmian w edukacji muzycznej oraz formach finansowania +dzia∏alnoÊci kulturalnej. ˚ycz´ wszystkim po˝ytku z lektury! + Andrzej Kosowski Dyrektor Instytutu Muzyki i Taƒca + + 12 . +++++ +++++++++++++++++ ++++++++++++ ++++ +++++++++++++ ++++++++++ ++++++++ ++++ +++++++++++ +++ +++++++ ++++++++ ++ +++++++++ + + 1: + MUZYKA WSPÓ¸CZESNA MUZYKA KLASYCZNA MUZYKA DAWNA MUZYKA TRADYCYJNA JAZZ POP/ROCK MUZYKA ALTERNATYWNA MUZYKA FILMOWA MUZYKA W MEDIACH +++++ +++ ++++++ ++++ ++++++++ ++++++++++ ++++++++ ++++ ++++++ + + +++++ ++ ++++ 15 . Krzysztof Kwiatkowski Muzyka wspó∏czesna + W swym raporcie o stanie wspó∏czesnej muzyki polskiej, obejmujàcym czas powojenny do roku 2010, Andrzej Ch∏opecki omówi∏ poszczególne zagadnienia w kolejnoÊci, która wydaje si´ naturalna: najpierw twórczoÊç kompozytorskà, potem s∏u˝ebnà wobec niej „infrastruktur´”, czyli wykonawstwo, krytyk´, odbiorców oraz instytucje (festiwale, organizacje, media, zamówienia). Po˝yteczne mog∏oby byç jednak, od czasu do czasu przynajmniej, odwrócenie porzàdku owej hierarchii, poniewa˝ pewne dzia∏ania w sferze infrastruktury mogà bezpoÊrednio prowadziç do podniesienia na wy˝szy poziom tej cz´Êci ˝ycia muzycznego, która odnosi si´ do twórczoÊci wspó∏czesnej. + Brak warunków do dzia∏alnoÊci zespo∏ów specjalizujàcych si´ we wspó∏czesnym repertuarze jest zagadnieniem mocno niedocenianym, zw∏aszcza w porównaniu z uwagà poÊwi´- +canà zwykle dokonaniom kompozytorów. +1. WYKONAWCY Muzyka wspó∏czesna na Êwiecie wiele zawdzi´cza dzia∏ajàcym ju˝ niekiedy od kilkudziesi´ciu lat orkiestrom kameralnym (London Sinfonietta, Ensemble Intercontemporain, Ensemble Modern), z∏o˝onych przewa˝nie z wyspecjalizo- wanych w nowej muzyce solistów, które dzi´ki stabilnym warunkom zatrudnie- nia muzyków i mo˝liwoÊci cz´stego wyst´powania na koncertach osiàgn´∏y poziom niedost´pny wykonawcom parajàcym si´ nowà muzykà tylko sporadycznie. Równie˝ w Polsce nie brakuje muzyków pragnàcych poÊwi´ciç si´ wykonywaniu nowszej twórczoÊci oraz studiowaniu specyficznych problemów z nià zwiàzanych – w sprzyjajàcych warunkach mogliby oni pozostawaç do dyspozycji polskich kompozytorów oraz systematycznie zaznajamiaç polskie Êrodowisko muzyczne 16 . MUZYKA WSPÓ¸CZESNA Krzysztof Kwiatkowski oraz szersze kr´gi s∏uchaczy z wa˝nymi osiàgni´ciami muzyki na Êwiecie. Niestety zapa∏, wysi∏ki oraz umiej´tnoÊci, zdobywane z regu∏y we w∏asnym zakresie, poza akademiami muzycznymi, cz´sto idà na marne. + + Najpowa˝niejszym jak dotàd przedsi´wzi´ciem w dziedzinie stworzenia wi´k- szego zespo∏u wyspecjalizowanego w wykonawstwie muzyki wspó∏czesnej jest za∏o˝ona przez Aleksandra Lasonia i kierowana obecnie przez Szymona Bywalca Orkiestra Muzyki Nowej. Zespó∏ powsta∏ w roku 1996 przy Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach i od tego czasu przedstawi∏ s∏ucha- czom w Polsce i za granicà wiele nowych utworów kompozytorów polskich oraz wa˝nych kompozycji ze Êwiata, nierzadko wymagajàcych ogromnego nak∏adu pracy. Choç w sk∏ad Orkiestry Muzyki Nowej wchodzi wielu dobrych muzyków, to jednak osiàgni´ciu poziomu wyznaczonego przez najlepsze zespo∏y tego rodzaju przeszkadza to, ˝e dla muzyków Orkiestry praca w niej jest drugim zaj´ciem, wykonywanym nie w sposób regularny, lecz od projektu do projektu, w czasie wolnym od sta∏ego zatrudnienia. + Mimo tej niedogodnoÊci Orkiestra Muzyki Nowej sta∏a si´ najwa˝niejszym wykonawcà kompozycji polskich twórców: w roku 2011 wystàpi∏a m.in. na Festiwalu Prawykonaƒ, festiwalu „Kody” w Lublinie, Warszawskiej Jesieni, ukaza∏y si´ te˝ nagrane dla wytwórni +DUX monograficzne p∏yty z muzykà Paw∏a Hendricha i Stanis∏awa Bromboszcza. Nieco inaczej wyglàda sytuacja Orkiestry Kameralnej Miasta Tychy „Aukso” (jej trzon stanowià muzycy etatowi), która cz´sto wykonuje utwory wspó∏czes- nych kompozytorów, przede wszystkim polskich, choç w repertuarze Aukso przewa˝a repertuar klasyczny i romantyczny. Pracujàcy pod kierunkiem Marka Mosia zespó∏ grywa tak˝e muzyk´ l˝ejszà (wyst´py m.in. z Leszkiem Mo˝d˝erem i Agà Zaryan), a z twórczoÊci nowszej cz´sto