DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA ŁÓDZKIEGO Łódź, dnia 24 czerwca 2013 r. Poz. 3387 UCHWAŁA NR XIX/145/2013 RADY GMINY GRABICA z dnia 9 maja 2013 r. w sprawie przyjęcia „Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Grabica” na lata 2013-2016 Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591, zm.: z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271 i Nr 214, poz. 1806, z 2003 r. Nr 80, poz. 717 i Nr 162, poz. 1568, z 2004 r. Nr 102, poz. 1055, Nr 116, poz. 1203 i Nr 167, poz. 1759, z 2005 r. Nr 172, poz. 1441 i Nr 175, poz. 1457, z 2006 r. Nr 17, poz. 128 i Nr 181, poz. 1337, z 2007 r. Nr 48, poz. 327, Nr 138, poz. 974, Nr 173, poz. 1218, z 2008 r. Nr 180, poz. 1111, Nr 223, poz. 1458, z 2009 r. Nr 52, poz. 420, Nr 157, poz. 1241, z 2010 r. Nr 28, poz. 142 i poz. 146, Nr 40, poz. 230 i Nr 106, poz. 675, z 2011 r. Nr 21, poz. 113, Nr 117, poz. 679, Nr 134, poz. 777, Nr 149, poz. 887, Nr 217, poz. 1281, z 2012 r. poz. 567, z 2013 r. poz. 153) oraz art. 87 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. z 2003 r. Nr 162, poz. 1568, z 2004 r. Nr 96, poz. 959, Nr 238, poz. 2390, z 2006 r. Nr 50, poz. 362, Nr 126, poz. 875, z 2007 r. Nr 192, poz. 1394, z 2009 r. Nr 31, poz. 206, Nr 97, poz. 804, z 2010 r. Nr 75, poz. 474, Nr 130, poz. 871) Rada Gminy Grabica uchwala, co następuje: § 1. Przyjmuje się do realizacji Program Opieki nad Zabytkami na lata 2013-2016, stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. § 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Grabica. § 3. Uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Wojewódz- twa Łódzkiego. Przewodniczący Rady Gminy: Krzysztof Kuliński Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 2 – Poz. 3387 Załącznik do uchwały nr XIX/145/2013 Rady Gminy Grabica z dnia 9 maja 2013 r. PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY GRABICA NA LATA 2013-2016 Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 3 – Poz. 3387 Spis treści 1. Wstęp 1.1. Cele opracowania Programu 2. Podstawa prawna opracowania Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Grabica 3. Uwarunkowania prawne ochrony i opieki nad zabytkami w Polsce 4. Uwarunkowania zewnętrzne ochrony dziedzictwa kulturowego 4.1. Strategiczne cele polityki państwa w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami 4.1.1. Narodowa Strategia Rozwoju Kultury na lata 2004-2013 4.1.2. Założenia do krajowego programu ochrony zabytków i opieki nad zabytkami 4.2. Relacje Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Grabica z dokumentami wykonanymi na poziomie województwa i powiatu 4.2.1. Strategia Rozwoju Województwa Łódzkiego na lata 2007-2020 4.2.2. Regionalny Program Operacyjny Województwa Łódzkiego na lata 2007-2013 4.2.3. Plan zagospodarowania przestrzennego województwa łódzkiego 4.2.4. Wojewódzki Program Opieki nad Zabytkami w Województwie Łódzkim na lata 2012-2015 4.2.5. Program Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego w Województwie Łódzkim do roku 2013 4.2.6. Strategia rozwoju powiatu piotrkowskiego do 2015 roku 5. Uwarunkowania wewnętrzne ochrony dziedzictwa kulturowego 5.1. Relacje Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Grabica z dokumentami wykonanymi na poziomie gminy 5.2. Charakterystyka zasobów i analiza stanu dziedzictwa i krajobrazu kulturowego gminy 5.2.1. Zarys historii obszaru gminy 5.2.2. Zabytki ruchome 5.2.3. Zabytki archeologiczne 5.2.4. Zabytki w zbiorach muzealnych i innych 5.3. Zabytki objęte prawnymi formami ochrony 5.3.1. Obiekty wpisane do rejestru zabytków województwa łódzkiego 5.3.2. Obiekty uznane za pomniki historii i parki kulturowe 5.3.3. Ochrona ustalona w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowanie przestrzennego Gminy Grabica 5.4. Zabytki ujęte w gminnej ewidencji zabytków 6. Ocena stanu dziedzictwa kulturowego gminy. Analiza szans i zagrożeń 6.1. Ocena stanu dziedzictwa kulturowego Gminy Grabica 6.2. Analiza szans i zagrożeń 7. Założenia programowe 7.1. Priorytety Programu Opieki nad Zabytkami Gminy Grabica 7.2. Kierunki działań w zakresie opieki nad zabytkami 8. Zasady oceny realizacji Programu 9. Potencjalne źródła finansowania realizacji Programu Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 4 – Poz. 3387 9.1. Finansowanie przez gminę zadań z zakresu opieki nad zabytkami 9.2. Środki Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego 9.3. Środki Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Łodzi 9.4. Regionalny Program Operacyjny Województwa Łódzkiego 9.5. Instrumenty oferowane przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi 9.6. Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa 9.7. Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego 10. Podsumowanie 11. Źródła danych. Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 5 – Poz. 3387 1. Wstęp Gmina Grabica terytorialnie przynależy do województwa łódzkiego oraz powiatu piotrkowskiego. Od pół- nocy graniczy z gminą Dłutów, Tuszyn i Moszczenica, od zachodu z gminą Drużbice, od wschodu z miastem Piotrów Trybunalski, zaś od południa z gminą Wola Krzysztoporska. W skład gminy wchodzi 30 sołectw: Bo- ryszów, Brzoza, Cisowa, Dziewuliny, Grabica, Gutów, Kafar, Kamocinek, Kobyłki, Krzepczów, Lubanów, Lubonia, Lutosławice Rządowe, Majdany, Majków-Folwark, Majków Mały, Majków Średni, Olendry, Ostrów, Papieże, Polesie, Rusociny, Szydłów, Szydłów-Kolonia, Twardosławice, Zaborów, Żądło, Żeronie, Żychlin. Mapa nr 1: Położenie Gminy Grabica w powiecie piotrkowskim Gmina wiejska Grabica położona jest w odległości 40 km od stolicy województwa - Łodzi - przy drodze krajowej nr 12, prowadzącej z Olszyny do Dorohuska. Powierzchnia gminy wynosi 12.764 ha, co stanowi 8,9% powierzchni powiatu piotrkowskiego. Dominującym typem pokrycia terenu gminy Grabica są użytki rolne. Zajmują one łącznie 10.797 ha, tj. 84,6% powierzchni gminy. Lasy i grunty leśne zajmują 9,8% powierzchni gminy. Według stanu na 31.12.2011 r. Gminę Grabica zamieszkiwało 6.086 mieszkańców, (3.046 mężczyzn i 3040 kobiet)1). W północno-zachodniej części gminy, w okolicach miejscowości Kociołki znajduje się Tuszyńsko- Dłutowski Obszar Chronionego Krajobrazu. Na terenie Parku Krajobrazowego Doliny Baryczy znajdują się zabytkowe parki (10 obiektów, w tym 6 wpisanych do rejestru zabytków). Najcenniejsze z nich to parki w: Brzozie, Dziwlach, Ostrowie, Rusocinach, Szydłowie i Woli Bykowskiej. Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego – 6 – Poz. 3387 Na terenie gminy działa blisko 50 stowarzyszeń i organizacji społecznych, które swą skuteczną pracą akty- wizują życie gminy. Gmina jest członkiem stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania BUD-UJ RAZEM i Związku Gmin Wiejskich Rzeczypospolitej Polskiej. Na terenie gminy organizowane są liczne imprezy kulturalno-sportowe o randze lokalnej i regionalnej. Na terenie Gminy Grabica występują liczne zabytki architektury i budownictwa. Są to, m.in.: kościoły, bu- dynki mieszkalne i gospodarcze, a także parki i cmentarze. Obecnie na terenie gminy znajduje się 8 obiektów figurujących w rejestrze zabytków oraz 64 obiekty objęte gminną ewidencją zabytków. Na szczególną uwagę zasługują: obiekt sakralny, tj.: kościół filialny p.w. św. Wojciecha z XVIII w., spichlerz dworski z 1949 r. oraz 6 parków dworskich. Celem polityki w dziedzinie opieki i ochrony dziedzictwa kulturowego Gminy Grabica jest konsekwentne i planowe realizowanie kompetencji władz lokalnych poprzez włączenie dziedzictwa kulturowego w obszar zain- teresowania działalności gminy oraz szczególnej dbałości o krajobraz kulturowy regionu. Polityka ta powinna się przejawiać w dążeniu do zachowania charakterystycznych elementów zabytkowych i przyrodniczych regio- nu, a także rewaloryzacji przekształconych cennych elementów dziedzictwa kulturowego, ze szczególnym uwzględnieniem propagowania tradycyjnych form i cech architektury regionalnej. Podnoszenie walorów zabyt- kowych ma na celu ich wykorzystanie w promocji kultury i dla rozwoju turystyki na terenie Gminy Grabica. Poszanowanie tradycji historycznej i utożsamianie się z krajobrazem kulturowym regionu jest niezbędnym warunkiem podjęcia i przeprowadzenia prac, mających na celu zachowanie i promocję dziedzictwa kulturowe- go Gminy Grabica. Dokument Program Opieki nad Zabytkami Gminy Grabica składa się z dziewięciu rozdziałów: 1) Wstęp, w którym omówione zostały podstawy prawne opracowania Programu oraz cele jego realizacji; 2) Uwarunkowania prawne ochrony i opieki nad zabytkami w Polsce, w którym opisany został stan praw- ny w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami; 3) Uwarunkowania zewnętrzne ochrony dziedzictwa kulturowego, gdzie omówione założenia dokumen- tów krajowych, wojewódzkich i powiatowych zostały uwzględnione w Programie Opieki nad Zabytkami Gminy Grabica; 4) Uwarunkowania wewnętrzne ochrony dziedzictwa kulturowego, w którym przedstawiono zabytki nie- ruchome, ruchome, archeologiczne i zasoby muzealne oraz zaprezentowano przestrzenne rozmieszczenie zabytków z terenu Gminy Grabica wpisanych do rejestru zabytków województwa łódzkiego; 5) Ocena stanu dziedzictwa kulturowego Gminy Grabica. Analiza szans i zagrożeń, gdzie przeprowadzo- no analizę SWOT w zakresie dziedzictwa kulturowego Gminy Grabica; 6) Założenia programowe, gdzie zostały określone priorytety i kierunki planowanych działań w zakresie opieki nad zabytkami; 7) Zasady oceny realizacji Programu, w którym zaproponowano wskaźniki oceny wdrażania Programu; 8) Potencjalne źródła finansowania realizacji Programu, w którym wskazano potencjalne źródła pozyska- nia wsparcia finansowego na realizację zadań z zakresu opieki nad zabytkami ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego,