Herinrichting Rode Beek Schinveld-Jabeek Ontwerpprojectplan Waterwet voor de wijziging van een waterstaatswerk Artikel 5.4 Waterwet 1606290 1/14 Inhoud 1 Inleiding .......................................................................................................................................... 3 2 Projectbeschrijving ......................................................................................................................... 4 2.1 Aanleiding en doel ............................................................................................................... 4 2.2 Beschrijving plangebied ....................................................................................................... 4 2.3 Voorgenomen waterstaatswerken ....................................................................................... 5 2.4 Beschikbaarheid gronden .................................................................................................... 6 2.5 Effecten van het plan ........................................................................................................... 6 2.6 Wijze van uitvoering ............................................................................................................. 7 2.7 Te treffen voorzieningen ...................................................................................................... 8 2.8 Legger, beheer en onderhoud ...........................................................................................10 3 Projectverantwoording..................................................................................................................11 3.1 Toetsing aan wet- en regelgeving ......................................................................................11 3.2 Toetsing aan beleid ............................................................................................................12 3.3 Vergunningen en meldingen ..............................................................................................12 4 Procedure .....................................................................................................................................12 Bijlage: Ontwerptekening Rode Beek .....................................................................................................14 1606290 2/14 1 Inleiding Waterschap Roer en Overmaas is voornemens, gelet op artikel 5.4 van de Waterwet, het ontwerpprojectplan ‘Herinrichting Rode Beek Schinveld-Jabeek’, in de gemeente Onderban- ken vast te stellen en uit te voeren in overeenstemming met het bepaalde in dit projectplan. Het ontwerpprojectplan Herinrichting Rode Beek Schinveld-Jabeek bestaat uit vier delen: - hoofdstuk 2 beschrijft wat het waterschap gaat doen en hoe het werk wordt uitgevoerd; - hoofdstuk 3 geeft de onderbouwing waarom dit werk wordt uitgevoerd; - hoofdstuk 4 geeft informatie over de rechtsbescherming en de procedures; - in de bijlage zijn ontwerptekeningen opgenomen. 1606290 3/14 2 Projectbeschrijving 2.1 Aanleiding en doel De Rode Beek, welke zijn oorsprong vindt op de Brunssumerheide, stroomt via de gemeen- ten Brunssum, Onderbanken, Gangelt, Tüddern, Sittard-Geleen en Echt-Susteren in noordwestelijke richting om uiteindelijk nabij Oud-Roosteren in de Geleenbeek te eindigen. De totale lengte van de Rode Beek is ongeveer 25 kilometer. De in deze projectbeschrijving omschreven herinrichting betreft het gedeelte van de Rode Beek in de gemeente Onderban- ken, met een lengte van 2250 meter. In het her in te richten gedeelte van de Rode Beek doen zich in de actuele situatie meerdere knelpunten voor, zoals belemmering van de vismigratie door bodemvallen en verdroging van aanliggende natuurgebieden. Tevens kunnen overlastsituaties voorkomen bij hoge afvoeren of calamiteiten. Om deze knelpunten op te lossen heeft het waterschap diverse verkennin- gen en onderzoeken uitgevoerd naar de herinrichting van dit gedeelte van de Rode Beek. De voorbereidingen voor de herinrichting worden in nauwe samenwerking met de Vereniging Natuurmonumenten en de gemeente Onderbanken uitgevoerd. Natuurmonumenten bezit het grootste gedeelte van de aanliggende gronden welke gebruikt worden voor de herinrichting. De eigendommen van het waterschap beperken zich tot de Rode Beek met de daarnaast gelegen bereikbaarheidsstroken en enkele van haar zijwatergangen. Daarnaast zijn er nog enkele percelen in privé-eigendom. Omdat de Rode Beek gedeeltelijk grens scheidend is (de landsgrens ligt in het midden van de beek) zijn de plannen ook met de Duitse partners van de gemeente Gangelt en de Kreis Heinsberg besproken. In het project ‘Herinrichting Rode Beek Schinveld-Jabeek’ worden de volgende knelpunten opgelost: - ecologische en morfologische kwaliteitsverbetering van de bestaande Rode Beek en daarmede invulling geven aan de ecologische hoofdstructuur (Nationaal Natuurnetwerk); - vernatting van de beekdalbodem en daarmee versterken bestaande natte natuur; - opheffen knelpunten ten behoeve van de vismigratie in de Rode Beek; - opheffen knelpunt ten behoeve van de migratiemogelijkheden voor langs water trekkende landdieren.. 2.2 Beschrijving plangebied Het project ‘Herinrichting Rode Beek Schinveld-Jabeek’ heeft betrekking op het deeltraject vanaf de Eindstraat in Schinveld tot het punt waar de Rode Beek het Nederlands grondge- bied verlaat te Jabeek. Het her in te richten traject heeft een totale lengte van 2250 meter en is in zijn geheel gelegen in de gemeente Onderbanken. Over een lengte van 1350 meter is de Rode Beek grens scheidend. Tot het plangebied behoren tevens een aantal kleine zijbeekjes van de Rode Beek alsmede 400 meter van de Etzenradergrub en een klein gedeelte van de Huiskensgraaf. De Rode Beek is in de jaren 50 van de vorige eeuw gekanaliseerd, bedoeld om onder andere spoelwater, afkomstig van de kolenmijnen in de Oostelijke mijnstreek, zo snel mogelijk af te voeren. De naam Rode Beek kan herleid worden naar die tijd omdat het water regelmatig een rode kleur had, door het spoelen van ijzerhoudende mijnsteen. De Rode Beek bestaat uit een bodem van grote betonnen platen welke in het werk zijn gestort en in de taluds één of meerdere rijen betontegels, alles bedoeld om de watergang vast te leggen en uitspoelingen te voorkomen. De bodem verkeert op dit moment nog in een goede staat terwijl de taludtegels gedeeltelijk verdwenen of overgroeid zijn. In bijlage 1 is het inrichtings- 1606290 4/14 ontwerp en ruimtebeslag van het project Herinrichting Rode Beek Schinveld-Jabeek opgenomen. De Rode Beek is, op de al heringerichte stukken na, van oorsprong een gegraven gekanali- seerd beeksysteem met als doel het snel afvoeren van overtollig water. De percelen langs de her in te richten Rode Beek kennen een wisselend gebruik, van weilanden voor begra- zing, naar bouwland tot natuur. Met uitzondering van de Etzenradermühle en de Roermolen is geen bebouwing direct naast de bestaande Rode Beek aanwezig. Doordat de bodem van de Rode Beek op plaatsen lager gelegen is dan de aanliggende grondwaterstanden heeft de beek in potentie een drainerende werking naar de omgeving. Gevolg hiervan kan zijn dat aanliggende percelen verdrogen. Door de aanwezigheid van de bodem- en taludbekleding zal dit effect beperkt zijn, echter daar waar m.n. de taludbekleding (grotendeels) verdwenen is zal de drainerende werking van de Rode Beek wel degelijk een verdrogend effect hebben op de aangrenzende gronden/percelen. 2.3 Voorgenomen waterstaatswerken Om de knelpunten op te lossen en de gestelde inrichtingsdoelen te realiseren worden de volgende maatregelen uitgevoerd: - Aanleg bronloop voor de basisafvoer, ter vernatting aanliggende percelen. - Ophogen van de bodem van de bestaande Rode Beek van 10 tot 50 cm en deze inrichten als hoogwatertak. - Verwijderen taludbekleding in de bestaande loop van de Rode Beek - Handhaven bodembekleding Rode Beek, bodem ophogen. - Het plaatsen van een debiet regulerend kunstwerk net bovenstrooms van de onderdoor- gang onder de N274 in bestaande loop van de Rode Beek - Het plaatsen van diverse kleine debiet regulerend kunstwerkjes in de bronloop - Het opwaarderen van bestaande poelen 1606290 5/14 - Realisatie van een nieuwe beekkruising, inclusief faunapassage voor kleine zoogdieren, zoals de otter, bever en das onder de N274 door, - Aanleg van een nieuw waterafvoermeetstation en verwijderen bestaande meetgoot. - Realisatie van afdoende toegankelijkheid en bereikbaarheid ten behoeve van beheer en onderhoud; - Zijwaterlopen worden plaatselijk verlegd in een nieuwe loop. - Afdammen of dempen van bestaande zijwatergangen en ontwateringssloten op aanlig- gende percelen. - Verwijderen bestaande bodemval en niet meer in gebruik zijnde betonnen brug en diverse duikers en instroomvoorzieningen. 2.4 Beschikbaarheid gronden Vanaf de Eindstraat in Schinveld is de Rode Beek over een lengte van 1350 meter grens scheidend. Hier is het waterschap eigenaar tot in het midden van de watergang inclusief een bereikbaarheidsstrook met een breedte variërend van 2 tot 3 meter aan Nederlandse zijde. Nabij de Roermolen draait de landsgrens weg van de Rode Beek en is aan beide zijden van de watergang een bereikbaarheidsstrook aanwezig, in eigendom van het waterschap. De in het plangebied aanwezige zijwatergangen zijn óf eigendom van het waterschap óf van de perceeleigenaar. De eigendommen bij zijwatergangen in eigendom van het waterschap varieert van 3 tot 5 meter breed. Het overgrote deel van de naast de Rode Beek gelegen gronden zijn in eigendom bij de Vereniging Natuurmonumenten. Daarnaast zijn enkele percelen