XLIV Wydawnictwo ciągłe „Ziemia Częstochowska” wydawane przez Częstochowskie Towarzystwo Naukowe Rok założenia 1934 The annual journal “Ziemia Częstochowska” is published by Częstochowskie Towarzystwo Naukowe Year of foundation 1934 Redakcja – Editorial board Cezary GĘBICKI, Beata URBANOWICZ Rada Naukowa – International Advisory board Andrzej CHWALBA (Kraków, Poland), Julia DZIWOKI (Częstochowa, Poland), Cezary GĘBICKI (Częstochowa, Poland), Artur KIJAS (Łódź, Poland), Konstanin KRAINI (Kijó w, Ukraine), Olha KRAINIA (Kijów, Ukraine), Karol MÜLLER (Opava, Czech Republik), Mirosław NAGIELSKI (Warszawa, Poland), Beata URBANOWICZ (Częstochowa, Poland), o. Janusz ZBUDNIEWEK OSPPE (Warszawa, Poland), Dariusz ZŁOTKOWSKI (Częstochowa, Poland), ks. Jan ZWIĄZEK (Częstochowa, Poland) Redaktor językowy – Language adviser Andrzej WĄTROBA (English) Redaktor statystyczny – Stastical adviser Agnieszka BERDOWSKA Redaktor online – On line editor Julia DZIWOKI Adres redakcji – Manuscript submission e-mail: [email protected]; [email protected]; www.ziemia.ujd.edu.pl Pierwotna wersja czasopisma jest wersją papierową Wszystkie prace są recenzowane All papers are peer-reviewed Lista recenzentów – List of Reviewers Maria CZAPLICKA-JEDLIKOWSKA (Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Polska), Tadeusz DUBICKI (Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza, Polska), Elżbieta DUMNICKA (Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie, Polska), Julia DZIWOKI (Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie, Polska), Marian GŁOWACKI ( Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie, Polska), Olha KRAINIA (Muzeum Narodowe Kijowsko -Pieczerskiej Ławry, Ukraina), Konstantin KRAINI (Muzeum Narodowe Kijowsko-Pieczerskiej Ławry, Ukraina), Anna KRUPSKA-PEREK (Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi, Polska), Karol MÜLLER (Archiwum Ziemskie Krajowe w Opawie, Czechy), Alicja PIHAN-KIJASOWA (Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, Polska), Tadeusz SROGOSZ (Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie, Polska), ks. Jan ZBRANIAK (Uniwersytet Rzeszowski, Polska), ks. Jan ZWIĄZEK (Wyższe Seminarium Duchowne w Częstochowie, Polska) Projekt okładki i serii wydawniczej – Cover design Ryszard BARANOWSKI © Na okładce – On the cover Budynek Biblioteki Głównej UJD – fot. Ryszard Baranowski; tragarze oczekujący na ładunek przed budynkiem ekspedycji towarowej PKP przy ul. Dojazd (Piłsudskiego) – fot. Francis zek Zgórecki, lata 30., fotografia ze zbiorów Zbigniewa Biernackigo (Antykwarnia „N iezależna”) Issued June, 2018 © Copyright by Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy im. Jana Długosza w Częstochowie Częstochowa 2018 Wszelkie prawa zastrzeżone – All rights reserved Printed in Poland ISSN 0137-4133 ISBN 978-83-7455-575-3 Wydawnictwo im. Stanisława Podobińskiego Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie ul. Waszyngtona 4/8, 42-200 Częstochowa tel. (34) 378-43-29 e-mail: [email protected] Spis treści Wprowadzenie ...................................................................................................................... 11 Wstęp .................................................................................................................................... 13 Wykaz wydawnictw ciągłych uwzględnionych w bibliografii.............................................. 17 Wykaz serii wydawniczych uwzględnionych w bibliografii ................................................ 61 I. Zagadnienia ogólne ............................................................................................................ 63 1. Bibliografie ................................................................................................................... 63 Bibliografie osobowe ................................................................................................... 69 2. Encyklopedie. Informatory. Słowniki ........................................................................... 72 3. Nauki historyczne ......................................................................................................... 87 a) Metodologia historii ................................................................................................. 87 b) Dydaktyka historii .................................................................................................... 91 c) Materiały konferencyjne. Księgi jubileuszowe ........................................................ 93 d) Nauki historyczne – sylwetki ................................................................................. 104 II. Nauki pomocnicze historii .............................................................................................. 125 1. Archiwa ...................................................................................................................... 125 2. Biblioteki .................................................................................................................... 134 3. Muzealnictwo. Wystawy ............................................................................................ 142 4. Ikonografia regionu .................................................................................................... 157 5. Pomniki. Miejsca pamięci. Cmentarze ....................................................................... 162 6. Poszczególne nauki pomocnicze historii .................................................................... 173 a) Heraldyka. Sfragistyka ........................................................................................... 173 b) Genealogia ............................................................................................................. 176 c) Geografia historyczna ............................................................................................ 178 d) Kartografia ............................................................................................................. 184 e) Numizmatyka. Medialierstwo. Falerystyka ............................................................ 185 f) Epigrafika ............................................................................................................... 191 h) Weksylologia ......................................................................................................... 192 i) Metrologia ............................................................................................................... 193 7. Nauki o społeczeństwie .............................................................................................. 193 a) Socjologia .............................................................................................................. 193 b) Etnografia .............................................................................................................. 195 c) Demografia. Statystyka .......................................................................................... 208 III. Historia regionu. Poszczególne zagadnienia ................................................................. 217 1. Zagadnienia ogólne historii regionu ........................................................................... 217 2. Historia wojskowości ................................................................................................. 240 3. Zagadnienia życia społecznego i gospodarczego ....................................................... 242 a) Zagadnienia ogólne ................................................................................................ 242 b) Przemysł. Rzemiosło. Górnictwo .......................................................................... 243 c) Gospodarstwo wiejskie .......................................................................................... 252 d) Transport. Łączność. Poczta .................................................................................. 255 e) Finanse, bankowość ............................................................................................... 257 f) Urbanistyka. Planowanie przestrzenne ................................................................... 258 g) Gospodarka komunalna. Pożarnictwo ................................................................... 259 h) Ochrona zdrowia. Dobroczynność ......................................................................... 261 4. Historia Kościoła Katol ickiego – zagadnienia ogólne ................................................ 265 a) Zgromadzenia zakonne .......................................................................................... 278 5. Zakon Paulinów w regionie. Ogólne zagadnienia historii i kultu ............................... 280 6. Inne wyznania ............................................................................................................ 304 a) Kościół Ewangelicko -Augsburski .......................................................................... 304 b) Kościół Prawosławny ............................................................................................ 306 c) Kościół Mariawitów ............................................................................................... 306 d) Judaizm .................................................................................................................. 306 e) Inne kościoły i wspólnoty ...................................................................................... 308 7. Życie naukowe w regionie. Szkoły wyższe ...............................................................