OPŠTINA TUZI Nacrt STRATEŠKI PLAN RAZVOJA OPŠTINE TUZI ZA PERIOD 2021 - 2026 Tuzi, april 2021. godine SADRŽAJ UVOD ................................................................................................................................................................. 3 REZIME ............................................................................................................................................................... 4 I ANALIZA POSTOJEĆEG STANJA ........................................................................................................................ 7 1.1 OPŠTI PODACI .......................................................................................................................................... 7 1.2 ANALIZA DEMOGRAFSKE SITUACIJE ...................................................................................................... 10 1.3 TRŽIŠTE RADA ........................................................................................................................................ 14 1.4 DRUŠTVENE DJELATNOSTI ..................................................................................................................... 18 1.4.1 OBRAZOVANJE ................................................................................................................................ 18 1.4.2 ZDRAVSTVO .................................................................................................................................... 24 1.4.3 SOCIJALNA ZAŠTITA ........................................................................................................................ 25 1.4.4 KULTURA I KULTURNI SPOMENICI .................................................................................................. 27 1.4.5 SPORT ............................................................................................................................................. 31 1.5 PRIVREDA ............................................................................................................................................... 34 1.5.1 POLJOPRIVREDA, LOV I RIBOLOV .................................................................................................... 36 1.5.2 TURIZAM I UGOSTITELJSTVO .......................................................................................................... 44 1.6 ANALIZA INFRASTRUKTURE I STANJA ŽIVOTNE SREDINE ...................................................................... 47 1.6.1 SAOBRAĆAJNA INFRASTRUKTURA .................................................................................................. 47 1.6.2 ELEKTROENERGETSKA INFRASTRUKTURA ...................................................................................... 48 1.6.3 INFORMACIONO-KOMUNIKACIONE TEHNOLOGIJE I USLUGE ........................................................ 51 1.6.4 KOMUNALNA DJELATNOST ............................................................................................................ 52 1.6.5 VODOSNABDIJEVANJE I UPRAVLJANJE OTPADNIM VODAMA ....................................................... 53 1.6.6 UPRAVLJANJE OTPADOM ............................................................................................................... 54 1.6.7 ŽAŠTITA ŽIVOTNE SREDINE ............................................................................................................. 55 1.7 COVID-19 HITAN ODGOVOR NA KRIZU I OPORAVAK ............................................................................ 57 1.8 ORGANIZACIJA, KORIŠĆENJE I NAMJENA PROSTORA PO PLANSKIM DOKUMENTIMA ......................... 60 1.9 ADMINISTRATIVNI I FINANSIJSKI KAPACITETI ........................................................................................ 61 1.10 ANALIZA REALIZACIJE STRATEŠKOG PLANA RAZVOJA GLAVNOG GRADA- PODGORICE (2012-2017) U DIJELU KOJI SE ODNOSI NA OPŠTINU TUZI .................................................................................................. 65 1.11 SWOT ANALIZA .................................................................................................................................... 68 II RAZVOJNI CILJEVI OPŠTINE ........................................................................................................................... 71 OPŠTI CILJ ..................................................................................................................................................... 71 SPECIFIČNI STRATEŠKI CILJEVI ..................................................................................................................... 71 PRIORITETI ................................................................................................................................................... 72 GODIŠNJI AKCIONI PLAN (SA PROJEKCIJOM ZA SLJEDEĆU GODINU) UZ OPIS PLANIRANIH PROJEKATA ........ 73 AKCIONI PLAN ZA 2021. GODINU ................................................................................................................ 73 PRELIMARNI AKCIONI PLAN ZA 2022. GODINU ........................................................................................... 80 RAZRADA PROJEKATA ZA 2021. GODINU .................................................................................................... 85 LISTA PROJEKATA DO 2026. GODINE ......................................................................................................... 124 RAZRADA PROJEKATA ................................................................................................................................ 126 PRAĆENJE I KONTROLA SPROVOĐENJA (MONITORING) STRATEŠKOG PLANA RAZVOJA JLS ........................ 168 PRILOZI ........................................................................................................................................................... 170 2 UVOD Poštovani prijatelji opštine Tuzi, Opština Tuzi je u septembru 2018. godine, sticanjem statusa samostalne jedinice lokalne samouprave, uspjela da odgovori dugogodišnjim težnjama svojih stanovnika kako u opštini Tuzi, tako i predstavnicima naše mnogobrojne i cijenjene dijaspore. Od tad, opština Tuzi je zahvaljujući uloženom trudu i posvećenom radu stvorila neophodne preduslove za ekonomski prosperitet, dajući time značajan doprinos sveukupnom razvoju i napretku Crne Gore na njenom putu ostvarivanja strateških ciljeva, naročito na putu evropskih i evroatlanskih integracija, jer ovakvi ciljevi zahtijevaju koordinisano unaprijeđivanje razvoja na državnom, regionalnom i lokalnom nivou. Na tome smo radili zajedno, promišljeno i odgovorno, složni u želji da naša opština postane moderano i lijepo mjesto, uz očuvanje bogate istorije i poštovanje tekovina prošlosti koju su satkali naši preci. Ostvaren je samo preduslov, a da nam uspjesi predstoje najveća garancija su ljudi čije znanje, ugled i uspješan rad, predstavljaju najbolju poruku za vremena koja tek dolaze. Pred nama su novi zadaci i izazovi. Vjerujući u brojne potencijale naše opštine, koje moramo iskoristiti, da problemi i izazovi moraju biti prepoznati i sistemski riješavani, te da razvoj mora biti planiran i harmoničan, opština Tuzi je izradila Strateški plan razvoja za period 2021-2026. godinu. U sljedećih pet godina u Malesiji će biti ostvarene nove velike investicije, valorizovani turistički kapaciteti, realizovani novi kapitalni infrastrukturni projekti. To će unaprijediti život stanovnika Tuzi, ubrzaće ekonomski rast, povećati zaposlenost, unaprijediti kvalitet života, i doprinijeti da Malesija postane uspješna zajednica, sposobna da iskoristi sopstvene šanse za razvoj, što predstavlja našu osnovnu misiju. U periodu velikih izazova koji su pred nama a u skladu sa zahtjevima i očekivanjima koje želimo da ispunimo u pogledu postizanja razvojnih i održivih ciljeva, izradom Strateškog plana razvoja opštine Tuzi pokazujemo da na odgovoran i ozbiljan način pristupamo razvoju naše opštine, naročito imajući u vidu da je ovo prvi strateški plan razvoja opštine Tuzi. Uvažene sugrađanke i sugrađani, sigurni u kvalitet izrade ovog Strateškog plana razvoja kojim smo obuhvatili sve potencijalne šanse za razvoj, nastojaćemo da navedeno, uz Vašu podršku i realizujemo. Povjerenje koje nam ukazujete najveći je motiv za uspjeh i sigurnu budućnost svih stanovnika Malesije. Srdačno, Predsjednik opštine, Nik Gjeloshaj 3 REZIME U skladu sa Zakonom o regionalnom razvoju i Pravilnikom o metodologiji za izradu strateškog plana razvoja jedinice lokalne samouprave, Opština Tuzi je pristupila izradi Strateškog plana razvoja za period 2021-2026. godine. Kroz strateško planiranje kao osnovni razvojni mehanizam, lokalna uprava nastoji da stvori uslove za održivi ekonomski razvoj i poboljšanje kvaliteta života stanovnika na teritoriji opštine Tuzi. Priprema ovog strateškog dokumenta zasnovana je na participativnom pristupu kroz formiranje radne i konsultativne grupe čiji su članovi predstavnici različitih segmenata društva, koji su prilikom izrade dali svoj doprinos planiranju razvoja opštine Tuzi. Odlukom predsjednika opštine br.01-031/20-626 21.01.2020. godine imenovana je radna grupa u sljedećem sastavu: 1. Emin Haxhi , VD Sekretara sekretarijata za finansije i ekonomski razvoj - koordinator radne grupe 2. Ivan Ivanaj, Potpredsjednik opštine - član 3. Haris Ramović, Potpredsjednik opštine - član 4. Nikola Sinishtaj, Diplomirani ekonomista – član 5. Arton Gjokaj, Diplomirani ekonomista – član 6. Tom Gjeloshaj, Dilpomirani arhitekta – član 7. Pal Dreshaj, Savjetnik za sport - član 8. Marina Ujkaj, VD Sekretarka sekretarijata