Ludowe Towarzystwo Naukowo-Kulturalne MYS´L LUDOWA Nr 4/2012 Rada Programowa Janusz Gmitruk – przewodnicza˛cy, Romuald Turkowski – sekretarz, członkowie: Mieczysław Adamczyk, Stanisław Durlej, Józef Hampel, Jan Jachymek, Stanisław Jaczyn´ski, Adam Koseski, Andrzej Lech, Piotr Matusak, Jerzy Mazurek, Lesław Michnowski, Stanisław Palka, Kazimierz Przybysz, Zygmunt Sere˛ga, Jan Zalewa Komitet Redakcyjny Kazimierz Bas´cik – Kraków, Radosław Da˛browski – Krasnystaw, Arkadiusz Indraszczyk – Siedlce (redaktor naczelny), Jan Jachymek – Lublin, Tomasz Koziełło – Rzeszów (sekretarz), Krzysztof Lachowski – Warszawa, Dorota Pasiak-Wa˛sik – Warszawa, Jacek Szamik – Krasnystaw, Marcin Wichmanowski – Lublin Opracowanie redakcyjne Dorota Pasiak-Wa˛sik Artykuły i materiały recenzowane © Copyright by Ludowe Towarzystwo Naukowo-Kulturalne, Warszawa 2012 ISSN 2080-0029 Wydawca Ludowe Towarzystwo Naukowo-Kulturalne 02-730 Warszawa, al. Wilanowska 204 tel./fax.: (22) 843 78 73, 843 38 76 Skład i łamanie „Akapit – Włodzimierz Jurkowski” tel. 602 309 926 Spis tres´ci Do Czytelników . .7 Artykuły i studia Jan Jachymek – Ludowcy i chadecy . .15 Dominik Szczepan´ski – Strategie aktywizacji elektoratu wiejskiego w kampaniach wyborczych ugrupowan´ liberalno-demokratycznych w Polsce (1993-1997) . .41 Krzysztof Lachowski – Zmiany s´wiadomos´ci . .55 Roman Jusiak OFM – Polskie panteony narodowe . .65 Z historii Milena Stan´ko – Wiejski Uniwersytet Orkanowy na Gackiej Górce – rys historyczny, mys´l i załoz˙enia . .77 Daniel Koteluk – Kontynuacja czy „nowe otwarcie”? Kulisy organizacji wiejskiego sportu na tle przemian administracyjnych w woje- wództwie poznan´skim i zielonogórskim w latach 1945-1950 . .89 Twórcy i propagatorzy mys´li ludowej Antoni Mieczkowski – Stanisław Kalinowski (1924-2010). Kapłan, rolnik i społecznik . .101 Toz˙samos´c´ ruchu ludowego Janusz Gmitruk – Jubileusz Polskiego Stronnictwa Ludowego . .111 Eugeniusz Jabłon´ski – Najbliz˙sze wsi, ale ogólnonarodowe . 125 Materiały z´ródłowe Listy otwarte ludowców z emigracji do Polski z lat 1990-2007 – opracował Arkadiusz Indraszczyk . .133 Refleksje Tadeusz Bichta – Refleksje o PSL . .185 Jan Jachymek – PSL w wyborach parlamentarnych 2011 r. .189 Jacek Szamik – PSL w wyborach parlamentarnych 2011 r. – ad vocem . 195 Tomasz Bichta – Polskie Stronnictwo Ludowe w wyborach parlamentarnych z 2011 roku w województwie lubelskim – refleksje powyborcze . 199 Paweł Staniurski – Wyzwania zmian. Polityka mie˛dzynarodowa i kulturalna jako nowe osi aktywnos´ci politycznej PSL . 211 4 Recenzje Małgorzata Machałek, Przemiany wsi zachodniopomorskiej w latach 1945–1956 – Przemysław Benken . 217 Władysław Marek Kolasa, Grzegorz Niec´, Bibliografia historii prasy polskiego ruchu ludowego – Jacek Szamik . .230 Lesław Michnowski, Ekohumanizm w przezwycie˛z˙aniu globalnego kryzysu – Marcin Wichmanowski . .233 Partie i ruchy chłopskie i ludowe w Europie wobec problemów współczesnos´ci. Ziemia, rolnictwo, bezpieczen´stwo – Marcin Wichmanowski . .238 Kronika Arkadiusz Indraszczyk – 20-lecie działalnos´ci Ludowego Towarzystwa Naukowo-Kulturalnego . .243 Zenon Kaczyn´ski – Kalendarium historii polskiego ruchu ludowego – (listopad 2011 r. – grudzien´ 2012 r.) . .249 Informacje o Autorach . .263 Informacje dla Autorów . 265 5 "Thought of Peoples" no. 4/2012 Table of Contents For Readers . .7 Articles and Studies Jan Jachymek – Populists and the Christian Democrats . .15 Dominik Szczepan´ski – Strategies activation of rural electorate in election campaigns liberal-democratic groups in Poland (1993-1997) . .41 Krzysztof Lachowski – Changes in consciousness . .55 Roman Jusiak OFM – Polish national pantheons . .65 History Milena Stan´ko – Village University of Orkan on the Gacka Górka – hurricane on historical background, thought and assumptions . .77 Daniel Koteluk – Continuation or the "new beginning"? Organization of rural scenes on the background of sports administration in the province of Poznan and Zielona Góra in the years 1945-1950 . .89 Creator and Propagators of the Popular Thought Antoni Mieczkowski – Stanislaw Kalinowski (1924-2010). The priest, a farmer and community 101 The Identity of the People’s Movement Janusz Gmitruk – Jubilee of the Polish People’s Party . .111 Eugeniusz Jabłon´ski – The closest to the countryside but nationwide . .125 Source materials Populists open letters from exile to Poland in the years 1990-2007 – developed Arkadiusz Indraszczyk . .133 Reflections Tadeusz Bichta – Reflections on PSL . .185 Jan Jachymek – PSL in the parliamentary elections of 2011 . 189 Jacek Szamik – PSL in the parliamentary elections 2011 – ad vocem . .195 Tomasz Bichta – Polish Peasant Party in the parliamentary elections of 2011 in the province of Lublin – post-election reflections . .199 6 Paweł Staniurski – The Challenges of Change. International and Cultural Policy as a new axis of political activity PSL . .211 Reviews Małgorzata Machałek, Changes in the village Westpomeranian 1945-1956 – Przemyslaw Benken . .217 Władysław Marek Kolasa, Grzegorz Niec´, Bibliography of the history of the press Polish Peasant Movement – Jacek Szamik . .230 Lesław Michnowski, Ecohumanism in overcoming the global crisis – Marcin Wichmanowski . 233 Parties and peasant movements and popular in Europe to the problems of the present. Land, agriculture, security – Marcin Wichmanowski . .238 Chronicle Arkadiusz Indraszczyk – 20th anniversary of the People’s Scientific and Cultural Society . .243 Zenon Kaczyn´ski – Chronology of the History of the Polish People’s Movement (November 2011 – December 2012) . .249 Information about the Authors . .263 Information for Authors . 267 Do Czytelników „Mys´l Ludowa” w załoz˙eniach statutowych Ludowego Towarzystwa Nauko- wo-Kulturalnego winna byc´ nowoczesnym forum dyskusyjnym wymiany pogla˛- dów i ocen nad współczesnos´cia˛, zarówno w wymiarze naukowym, jak i reflek- syjnym. Temu słuz˙y układ periodyku, w którym wyodre˛bniono m.in. działy „Artykuły i studia”, „Toz˙samos´c´ ruchu ludowego” i „Refleksje”. Tytuł „Mys´l Ludowa” moz˙e sugerowac´ Czytelnikowi, iz˙ zakres tematyczny periodyku dotyczy wyła˛cznie s´rodowisk wiejskich. Redakcja słowo „ludowy” rozumie współczes´nie, jako demokratyczny, od greckiego demos kratos – wła- dza ludu. Mianem „ludu” natomiast okres´lamy – za Bolesławem Wysłouchem, twórca˛ podwalin ideologii ruchu ludowego w Polsce – wszystkich członków narodu, bez wzgle˛du na ich pochodzenie społeczne, ekonomiczne i zawodowe, dla których praca (bez wzgle˛du na jej charakter) pozostaje głównym z´ródłem utrzymania. Ze zrozumiałych wzgle˛dów Redakcja oczekuje na nowe opracowania, analizy i refleksje, traktuja˛ce o współczesnych partiach i organizacjach chłopskich i lu- dowych, badania nad mys´la˛ i ideologia˛ agraryzmu oraz współczesnych jego reminiscencji w postaci neoagraryzmu, ekohumanizmu i zrównowaz˙onego roz- woju. Nie oznacza to jednak, z˙e w periodyku nie be˛dziemy publikowac´ arty- kułów, dotycza˛cych innych partii lub organizacji, nieposiadaja˛cych rodowodu chłopskiego lub ludowego ba˛dz´ tez˙ innych ideologii i doktryn politycznych. Przeciwnie, uwaz˙amy, z˙e analizy i mys´l innych kierunków politycznych wobec problematyki pozostaja˛cej w zainteresowaniu ruchu ludowego byłyby bardzo cenne i mogłyby słuz˙yc´ zarówno inspiracji do nowych badan´, jak i pogłe˛bienia dyskusji nad poszukiwaniem optymalnego modelu rozwoju ludzkos´ci. W naszym przekonaniu poszukiwanie takich rozwia˛zan´ jest niezwykle istot- ne i nagla˛ce. Współczesny model społeczno-polityczny i ekonomiczny be˛dzie ulegał zmianom. Powoli do lamusa odejdzie – jak dowodzi Immanuel Waller- stein, amerykan´ski socjolog, historyk, ekonomista, twórca analizy systemów- s´wiatów – epoka kapitalizmu, chociaz˙ nadal utrzymuja˛cym sie˛ paradygmatem w gospodarce i ekonomii pozostaje idea szybkiego wzrostu bez spogla˛dania na koszty społeczne. Jest to charakterystyczne dla tzw. liberalizmu kapitalistyczne- go, zwanego inaczej neoliberalizmem, opartego na tzw. konsensusie waszyng- ton´skim, według którego rozwia˛zania współczesnych problemów ekonomicz- nych pan´stwa powinny byc´ oparte na wolnym rynku, cie˛ciu wydatków społecz- 8 nych i prywatyzacji sektora publicznego. Jest to społeczna rezygnacja z dorob- ku wielkich ruchów społeczno-politycznych XIX i XX wieku – demokratycz- nego, ludowego i przede wszystkim socjalistycznego – pracowniczego, w zakresie ustawodawstwa, które walczyły o godziwe i uczciwe warunki pracy oraz rów- nos´c´ polityczna˛ i obywatelska˛ wszystkich.