Onderzoek naar mogelijkheden voor verhogen inkomsten van de Landelijke Publieke Omroep Eindrapportage 23 september 2013 Aanbiedingsbrief Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Zijne excellentie de heer drs. S. Dekker Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Datum: 23 september 2013 Betreft: Aanbieding eindrapportage BCG-onderzoek mogelijkheden verhogen inkomsten Landelijke Publieke Omroep Hooggeachte heer Dekker, Als bijlage bij deze brief bied ik u met genoegen de eindrapportage aan van het onderzoek dat The Boston Consulting Group (BCG) in uw opdracht in augustus gestart is naar de mogelijkheden voor het verhogen van inkomsten van de Landelijke Publieke Omroep. In deze eindrapportage geven wij een overzicht van de geïdentificeerde mogelijkheden voor het verhogen van inkomsten van de Landelijke Publieke Omroep en de Ster. Wij hebben onderzoek gedaan naar inkomstenopties gerelateerd aan de hoofdtaken, de nevenactiviteiten en verenigingsactiviteiten van de Landelijke Publieke Omroep (LPO), alsook naar de inkomstenopties van de Ster. Belangrijkste uitkomst van dit onderzoek is dat binnen het huidige kader van Nederlandse wet- en regelgeving €29-43 mln aan additionele netto inkomsten te genereren is ten opzichte van de uitgangssituatie 2017. De LPO kan binnen dit kader op hoofdtaken, nevenactiviteiten en verenigingsactiviteiten €7–14 mln aan additionele inkomsten verwerven. De Ster kan binnen de huidige kaders €22–29 mln aan additionele inkomsten genereren. Copyright © 2013 by BostonThe Consulting 2013 by Group, Copyright © rights Inc. reserved. All 1 Na eventuele aanpassing van Nederlandse wet- en regelgeving binnen het Europese juridische kader kunnen LPO en Ster additioneel €46–64 mln genereren ten opzichte van de uitgangssituatie 2017. Hiervan kan de LPO €4–10 mln genereren en de Ster €42–54 mln. Het realiseren van deze additionele inkomsten is een politieke keuze binnen de Europese kaders, en heeft gevolgen voor het onderscheidende karakter van de Publieke Omroep. In onze eindrapportage vindt u de uitgebreide onderbouwing van bovenstaande conclusies. Wij hopen dat we hiermee de vraagstelling van dit onderzoek naar verwachting hebben beantwoord. Met de meeste hoogachting, Jan Willem Maas Peter Geluk Marije van Mens Senior Partner & Managing Director Principal Project Leader The Boston Consulting Group, Amsterdam Bijlage: eindrapportage BCG-onderzoek Verhogen inkomsten Landelijke Publieke Omroep Copyright © 2013 by BostonThe Consulting 2013 by Group, Copyright © rights Inc. reserved. All 2 Inleiding In het Regeerakkoord "Bruggen slaan" van 29 oktober 2012 is bepaald dat: "De Landelijke Publieke Omroep (...) een extra taakstelling krijgt. Deze kan onder meer worden gerealiseerd door de eigen inkomsten te vergroten." Deze extra taakstelling betekent voor de Landelijke Publieke Omroep een additionele bezuiniging die in 2017 oploopt tot €45 mln. In dit kader heeft het ministerie van OCW The Boston Consulting Group (BCG) verzocht onderzoek te doen naar mogelijkheden voor het verhogen van inkomsten van de Landelijke Publieke Omroep en de Ster. In de afgelopen zeven weken heeft BCG dit onderzoek op onafhankelijke wijze uitgevoerd bij de NPO, de omroepverenigingen en de Ster. Hierbij zijn meer dan 30 mogelijke inkomstenopties geïdentificeerd. Voor elke optie is een potentieelberekening gemaakt op basis van kwantitatieve en kwalitatieve analyse. Vervolgens zijn de opties getoetst op basis van een validatiekader. Dit kader omvat criteria als verenigbaarheid met wet- en regelgeving, impact op het onderscheidend karakter van de Publieke Omroep, en kans op additionele kosten voor de burger. Binnen de scope van dit onderzoek zijn zowel inkomstenopties onderzocht die uitvoerbaar zijn binnen het huidige kader van Nederlandse wet- en regelgeving als opties die momenteel niet uitvoerbaar zijn binnen dit kader. Het Europese kader is als ijkpunt gebruikt: opties buiten de grenzen van dit kader zijn niet onderzocht. De begeleidingscommissie voor het onderzoek, onder leiding van het ministerie van OCW, bestond uit vertegenwoordigers van de Landelijke Publieke Omroep, het Commissariaat voor de Media, de Ster en de ministeries van Financiën en Algemene Zaken. De commissie heeft in vijf bijeenkomsten de resultaten van het onderzoek besproken en gevalideerd. De rol van de begeleidingscommissie was het faciliteren van het onderzoeksproces en het geven van feedback aan de onderzoekers op basis van expertise. De rol van de commissie was nadrukkelijk niet om inkomstenopties inhoudelijk te beoordelen. BCG is verantwoordelijk voor de resultaten zoals getoond in dit onderzoek. Copyright © 2013 by BostonThe Consulting 2013 by Group, Copyright © rights Inc. reserved. All 3 Inhoudsopgave 1. Samenvatting en overzicht p. 4–12 2. Uitgangssituatie 2012–2017 p. 13–28 3. Benchmark p. 29–34 4. Werkwijze en overzicht inkomstenopties p. 35–44 5. Inkomstenopties Hoofdtaken p. 45–68 6. Inkomstenopties Overige activiteiten p. 69–104 7. Inkomstenopties Ster p. 105–150 8. Afwegingskaders p. 151–159 Appendix 1 – Reactie begeleidingscommissie p. 160–162 Appendix 2 – Toelichting wettelijke kader p. 163–175 Appendix 3 – Begrippenlijst p. 176–181 Copyright © 2013 by BostonThe Consulting 2013 by Group, Copyright © rights Inc. reserved. All 4 1. Samenvatting Samenvatting In opdracht van het Ministerie van OCW heeft BCG onderzoek gedaan naar mogelijkheden voor het verhogen van inkomsten van de Landelijke Publieke Omroep en de Ster. Hierbij is op basis van inventarisatie van inkomstenopties door de NPO, de Ster en de omroepen, alsook op basis van eigen ervaringen een inventarisatie gemaakt van inkomstenopties. Voor ieder van deze opties is een berekening gemaakt van het inkomstenpotentieel in 2017. Het betreft de netto additionele inkomsten, dus opbrengsten verminderd met direct toerekenbare kosten. Daarnaast gaat het om additionele inkomsten, dus de meeropbrengst ten opzichte van de verwachte opbrengst bij ongewijzigd beleid in 2017. De uitgangssituatie 2017 laat een daling zien van de totale inkomsten ten opzichte van de uitgangssituatie 2012: naast bezuinigingen liggen ook autonome trends aan deze daling ten grondslag. De inkomstenopties zijn onafhankelijk van elkaar berekend en kunnen daarom in bepaalde gevallen niet bij elkaar opgeteld worden. Waar dit niet kan is dit aangegeven in de tekst. Naast de potentieelschatting is iedere inkomstenoptie geëvalueerd op basis van acht criteria, het zogenaamde validatiekader. Het validatiekader gaat per optie onder andere in op de verenigbaarheid met het wettelijk kader, de impact van een optie op het onderscheidende karakter van de Publieke Omroep en de gevolgen voor marktpartijen. BCG concludeert dat binnen het huidige kader van wet- en regelgeving de LPO en de Ster gezamenlijk de mogelijkheid hebben om in 2017 additionele inkomsten van €29–43 mln te genereren. De LPO kan binnen dit kader op hoofdtaken, nevenactiviteiten en verenigingsactiviteiten €7–14 mln aan additionele inkomsten verwerven. De Ster kan binnen de huidige kaders €22–29 mln aan additionele inkomsten genereren ten opzichte van de uitgangssituatie 2017. Door Nederlandse wet- en regelgeving aan te passen binnen het Europese juridische kader kunnen LPO en Ster nog eens €46–64 mln genereren ten opzichte van de additionele inkomsten binnen het huidige kader van wet- en regelgeving. Hiervan kan de LPO €4–10 mln genereren en de Ster €42–54 mln. Het realiseren van deze additionele inkomsten is een politieke keuze binnen de Europese kaders, en heeft gevolgen voor het onderscheidende karakter van de Publieke Omroep. Copyright © 2013 by BostonThe Consulting 2013 by Group, Copyright © rights Inc. reserved. All 5 1. Samenvatting Uitgangssituatie In 2012 bedroegen de netto inkomsten van de Landelijke Publieke Omroep €858 mln. De OCW bijdrage was €781 mln en bestaat uit belastinggeld en Sterinkomsten. De Sterinkomsten bedroegen €210 mln. Sterinkomsten gaan naar de mediabegroting van OCW; een vast deel van deze inkomsten wordt indirect ontvangen door de LPO via de OCW bijdrage, waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen de bijdrage in evenementenjaren en niet-evenementenjaren. Naast deze bijdrage genereerde de Publieke Omroep in 2012 €47 mln aan netto eigen inkomsten op de hoofdtaken. Overige activiteiten waren goed voor €31 mln1. Bij ongewijzigd beleid verwachten wij een autonome daling van de inkomsten 2012–2017. De OCW bijdrage zal tot 2017 afnemen met €173 mln, de netto inkomsten vanuit hoofdtaken en overige activiteiten zullen afnemen met €23 mln. De Sterinkomsten zullen afnemen met €19–36 mln. Ontwikkelingen in het medialandschap, het kijktijdaandeel en de advertentiemarkt veroorzaken deze daling. Hoofdtaken De hoofdtaak van de Publieke Omroep is het verzorgen en verspreiden van een gevarieerd en goed aanbod van programma's. De inkomstenopties in het kader van de hoofdtaak zijn distributie-inkomsten, Video on Demand, programma sponsoring en cofinanciering. De totale inkomsten uit hoofdactiviteiten bedroegen in 2012 €47 mln. Bij ongewijzigd beleid verwachten wij dat de inkomsten voor de hoofdtaak tot 2017 zullen dalen met €16 mln, vooral veroorzaakt door het wegvallen van de bijdrage van het Mediafonds. 1. Nevenactiviteiten genereerden €23 mln, Verenigingsactiviteiten €-1 mln, Overige opbrengsten €3,3 mln en het saldo van Financiële baten BostonThe Consulting 2013 by Group, Copyright © rights Inc. reserved. All en lasten was goed voor €5,5 mln 6 1. Samenvatting Voor Video on Demand kan een combinatiemodel op basis van advertenties (AVoD), abonnementen (SVoD), transacties (TVoD)