philharmonie 2014/68948 2-12-2014 zuidnederland GRIF 17-2-2015 Provin/e Limburg PS Maastricht/Eindhoven, 28 november 2014 |n/k. -1 OEC. 2014 'Orkesten van nu, van waarde voor de toekomst' Geachte heer, mevrouw, De tien symfonieorkesten die Nederland rijk is, hebben een gezamenlijk visiedocument opgesteld dat ik u hierbij graag presenteer en waarvoor ik uw aandacht vraag. Dit visiedocument is op 28 november aan de voorzitter van de Raad voor Cultuur, de heer Joop Daahneijer, namens alle orkesten overhandigd. Hiermee geven wij aan welke gezamenlijke overwegingen wij hebben: wat gaat er goed, welke zorgen en omgevingsfactoren vragen onze 1 = aandacht en wat gaan we doen. Elk van de tien symfonieorkesten kent natuurlijk zijn eigen geografisch speelgebied, profilering op specifieke taken en mogelijkheden. Met dit document geven wij aan waar wij met alle orkesten gezamenlijk voor staan. Met vriendelijke groet. CJ *J « Dr. Stefan Rosu intendant philharmonie zuidnederland => 3 ;= lil .Ü U I I - C II II Cl u tn 1 § ° ^ O. £ ^ ORKESTEN VAN NU, VAN WAARDE VOOR DE TOEKOMST De gezamenlijke Nederlandse Symfonieorkesten over het huidige orkestenlandschap en de toekomst 'Muziek is de enige VOORWOORD De klassieke muziekcuituur in Nederiand bruist en is van lioge rijkgeschakeerd orkestlandschap waarin ruimte is voor kwaliteit. Die kwaliteit wordt ook erkend op het internationale onderscheid. We koesteren onze eigenheid en denken samen waardevolle, behoorlijke speelveld, zo blijkt uit persaandacht en het enthousiasme van na over onze rol in een veranderende samenleving. We uitmuntende buitenlandse dirigenten en solisten om met onze wisselen inzichten en praktische ideeén uit en zoeken symfonieorkesten op te treden. Musici uit de hele wereld doen samenwerking waar dat zinvol is. kunst die er bestaat (...) hier auditie en omgekeerd zijn Nederlandse musici en orkesten zeer welkom in het buitenland. Bij diplomatieke Als gevolg hiervan willen we nu, als ouverture, onze betrekkingen en handelsmissies versterken onze toporkesten gezamenlijke overwegingen kenbaar maken: wat gaat er goed, het Nederlandse visitekaartje. Ze dragen in eigen land positief welke zorgen en omgevingsfactoren vragen onze aandacht en Dat is toch alles wat een bij aan het woon- en vestigingsklimaat voor bedrijven en wat gaan we doen? We richten ons tot beleidsmakers, politici particulieren. Orkesten zijn muziekproducenten van hoog en indirect ook tot ons publiek. Onze betrokkenheid en niveau en dynamo's in het aanjagen en realiseren van talloze enthousiasme bij het waarborgen van een toekomst voor schrijver zou willen: alles muziekactiviteiten voor Jong en oud, in steden en in de regio. klassieke muziek zijn groot. Met het voorliggende document willen we een bijdrage leveren aan de actuele vraagstukken in Dat is echter geen vanzelfsprekendheid meer. De subsidies het cultuurbeleid en het publieke debat. Met een aantal en betrokkenheid van provincies en gemeenten staan onder concrete voorbeelden uit onze huidige avontuurlijke kunnen zeggen zonder druk en met de forse bezuinigingen van het vorige kabinet is orkestpraktijk, waarin zoveel aan het veranderen is. Het stuk er door het Rijk niet alleen financieel een stap teruggezet. Er is voor onszelf de aanzet voor ven/olggesprekken en is ook twijfel gezaaid over de legitimatie van kunst en cultuur -gedachten over de toekomst van klassieke muziek en de één woord te gebruiken? op de overheidsbegroting. En hoewel cultuur niet meer dan ontmoeting met ons publiek. 0,26% uitmaakt van de rijksuitgaven,^ is er met dit legitimatievraagstuk een nieuwe fase aangebroken in het We bedanken Winnie Sorgdrager voor haar rol in ons midden. cultuurbeleid en het publieke debat. Als koersvaste voorzitter dacht ze op ons verzoek mee, stelde Dat is van een jaloers- ze vragen en schreef ze de brontekst van deze publicatie. Die fase vraagt om een herbezinning, ook op onze identiteit: wat is het symfonieorkest van de toekomst? Naast het De directeuren van de Nederlandse symfonieorkesten: mokende schoonheid.' bedienen van een groot vast publiek en de hoge artistieke Piet van Gen nip. Het Balletorkest eisen zijn er de toegenomen educatieve taken, de zoektocht Roland Kieft/Job Kok, Residentie Orkest naar nieuw publiek en naar meer inkomsten. Wat zijn onze Harm Mannak, HET Symfonieorkest ovenwegingen en plannen in antwoord op die actuele Stan Paardekooper, Radio Filharmonisch Orkest/ bestaansvragen? Groot Omroepkoor Gerrit Komrij Hans Pot, Rotterdams Philharmonisch Orkest In 2016 komen de tien symfonieorkesten ieder met een eigen Jan Raes, Het Koninklijk Concertgebouworkest visie en plannen voor het volgende Cultuurplan (2017-2020). Stefan Rosu, philharmonie zuldnederland Onze ambities en programma's kennen logische Rob Streevelaar, Nederlands Philharmonisch Orkest/ overeenkomsten, maar ook grote verschillen, die te maken Nederlands Kamerorkest hebben met het geografisch speelgebied, profilering van Ingeborg Walinga, Noord Nederlands Orkest specifieke taken en mogelijkheden. Dit zorgt voor een George Wiegel, Het Gelders Orkest 1 Rijksbegroting 2014: uitgaven aan cuituurbedragen circa € 720 min. De orkesten nemen het voortouw vaste plaats in het primair ondenwijs terug en maak SAMENVATTING - ORKESTEN VAN NU, Als Nederlandse orkesten nemen wij de het hiermee ook in de toekomst een (blijvend) verantwoordelijkheid om de waarde van klassieke onderdeel van de Nederlandse algemene ontwikkeling. VAN WAARDE VOOR DE TOEKOMST symfonische muziek ook voor de toekomst te behouden De eerste aanzet is hiervoor gemaakt met de 25 en de relevantie ervan zelfs te doen toenemen. We zijn miljoen euro, die minister Bussemaker beschikbaar optimistisch: we kiezen een actieve rol in het bouwen aan heeft gesteld voor plannen in dit kader. Bestendig dit De Nederlandse orkesten brengen klassieke muziek tot In de afgelopen vijfjaar is het aantal activiteiten van de die toekomst en laten zien waar en hoe wij het publiek voor de toekomst en faciliteer ook muziekonderwijs in leven en creéren unieke ervaringen voor hun publiek. De Nederlandse orkesten substantieel toegenomen van 2.400 van de toekomst bereiken. Dat doen we zo: de vrije tijd. Gebruik hierbij de fijnmazige infrastructuur klassieke muziekcultuur in Nederland bruist en is van naar 2.800. Symfonieorkesten doen steeds meer en • We bouwen aan een verbreding van onze die de orkesten hebben opgebouwd. hoge kwaliteit! ontwikkelen een breed portfolio aan educatieve, publieksbasis om een goede bezetting van de Neem bij de beoordeling van resultaten alle prestaties maatschappelijke en promotionele activiteiten. concertzalen te behouden. We doen dit door middel mee. Beoordeel de waarde van het orkestprogramma Klassieke muziek ontleent haar kracht aan de live Het aantal bezoekers groeide in de afgelopen vijfjaar met van andere concertvormen, publieksonderzoek en in brede zin; tel niet alleen bezoekers en opbrengsten uitvoering waarin zij zich steeds vernieuwt en al 4% tot ruim 1,5 miljoen. Nieuw hierin is het toenemende smart marketing. per stoel maar laat ook de maatschappelijke eeuwenlang nieuwe generaties weet te boeien en publieksbereik bij producties buiten de concertzaal. • We leveren een substantiële bijdrage aan de betekenis van orkesten, de impact op hun omgeving ontroeren. De wereldwijde betekenis van De zoektocht naar een breed en nieuw publiek is actueel, infrastructuur voor muziekonderwijs en en het bereik van nieuw publiek meewegen. symfonieorkesten ligt in die unieke kracht. maar niet nieuw. Het oudste Nederlandse orkest bestaat talentontwikkeling door het ontwikkelen van educatieve Beloon het structureel succesvol bereiken van nieuw De orkesten beantwoorden met hun programma de meer dan honderdvijftig Jaar en er zijn meerdere ruim programma's in intensieve samenwerking, zowel publiek. Laat de sector hier zelf een plan voor waardering van een groot en divers publiek voor honderdjarigen. Nederland heeft een divers onderling als met partners. bedenken met meetbare en betrouwbare kengetallen. Creëer ruimte voor de onderscheidende opdracht en klassieke muziek en ontwikkelen deze voor de toekomst. orkestenlandschap met tien fantastische orkesten. • Orkesten maken zichzelf vaker zichtbaar en hoorbaar taakopvatting van individuele orkesten. Orkesten ZIJ stellen zoveel mogelijk mensen in staat om van Dit wordt internationaal geprezen en is een rijkdom om buiten de traditionele concertzaal, treden buiten de zijn in hun vorm verwant, maar in functie zeer klassieke muziek te genieten. In de concertzaal, maar te koesteren. begaande paden en ontwikkelen nieuwe formules. verschillend. Er is grote diversiteit in artistieke ook daarbuiten, in de openlucht, op alternatieve podia, • We versterken de samenwerking met de (publieke) profilering, geografisch speelgebied, via radio en tv of via het webkanaal. omroepen en met de concertzalen verdiencapaciteit en praktische mogelijkheden. Klassieke muziek verbindt • Samen met podia en subsidiërende overheden nemen Stimuleer ondernemerschap door dat te belonen en Orkesten vervullen een brede maatschappelijke rol. we de verantwoordelijkheid om enthousiasme en maak heldere beleidskeuzes met een ruime Klassieke muziek zoekt talent Ze zijn ambassadeur voor stad, regio en land en dragen met draagvlak voor cultuur en klassieke muziek in de tijdshorizon die ook anderen inspireren tot support. Het klassieke repertoire is IJzersterk en bewezen hun werk bij aan de culturele infrastructuur, economie en samenleving te versterken. tijdloos en wordt, mede in opdracht van de orkesten, identiteit van Nederland. Een