ISSN 2080-4555 Czasopismo ludologiczne Polskiego Towarzystwa Badania Gier Czasopismo wydawane przy współpracy z Pracownią Badań Ludologicznych Instytutu Lingwistyki Stosowanej Wydziału Neofilologii UAM Numer 1(9)/2016 E TOWA KI RZ S Y L S O T P W O B Polskie Towarzystwo Badania Gier A D A N I A G I R E Oficjalne czasopismo Polskiego Towarzystwa Badania Gier Homo Ludens Homo Ludens (ISSN 2080-4555) is the official journal of the Games Research Association of Poland (Polskie Towarzystwo Bada- nia Gier). The journal carries original articles on various aspects of ludology as broadly perceived games research in the hu- manities, social and other sciences. It presents a representative survey of empirical and theoretical research conducted in this area in Poland and abroad as well as reflections on issues in the area of game studies. It also publishes selected book reviews in this area. The language of the journal is basically Polish but articles in English and German are also accepted. The journal is issued on line in a form of a continuous publication - before publishing of the final versions of the texts on its website early citation versions are available. The articles are also available in a print version of the journal issued usually after the publica- tion of the final digital version. The original version of the journal is the digital one. Kolegium Redakcyjne / Editorial board Redaktor założyciel / Founding Editor: Augustyn Surdyk Redaktor naczelny / Editor-in-Chief: Augustyn Surdyk Zastępca redaktora naczelnego / Associate Editor: Jerzy Zygmunt Szeja Asystenci redaktora naczelnego / Assistants to the Editor: Stanisław Krawczyk, Jakub Marszałkowski Sekretarz czasopisma / Editorial Secretary: Dorota Ćwiklińska-Surdyk Redaktorzy językowi / Language Editors: Graham Knox-Crawford (English), Dorota Ucherek (polski), Britta Stöckmann (Deutsch) Projekt okładki i stron tytułowych: Emanuel Kulczycki Zdjęcie na okładce: Marta Kliponis-Kulczycka Opracowanie typograficzne i skład: Pilcrow Studio · pilcrowstudio.pl Pierwotną wersją pisma jest wersja elektroniczna: http://ptbg.org.pl/HomoLudens Rada Naukowa / Academic Advisory Board Przewodniczący / Chair: Prof. zw. dr hab. Waldemar Pfeiffer (Poznań) Członkowie / Members: Prof. zw. dr hab. Bolesław Andrzejewski (Poznań) Prof. Dr. Catalina Jiménez Hurtado (Granada) Prof. zw. dr hab. Izabela Prokop (Poznań) Prof. zw. dr hab. Teresa Siek-Piskozub (Poznań) Prof. Dr. Linus Jung (Granada) Prof. Dr. Silvia Montero Martinez (Granada) Prof. Dr. Rosa Maria Muñoz Luna (Malaga) Prof. UP dr hab. Henryk Noga (Kraków) Prof. UŁ dr hab. Piotr Sitarski (Łódź) Prof. UG dr hab. Halina Stasiak (Gdańsk) Prof. Dr. Lidia Taillefer de Haya (Malaga) Rada Redakcyjna / Editorial Advisory Board Przewodnicząca / Chair: Prof. UWr dr hab. Anna Gemra (Wrocław) Członkowie / Members: Prof. USWPS dr hab. Mirosław Filiciak (Warszawa) Prof. UAM dr hab. Arkadiusz Jabłoński (Poznań) Prof. DSW dr hab. Jan Stasieńko (Wrocław) Dr hab. Michał Wendland (Poznań) Prof. UJK dr hab. inż. Jan Zych (Poznań) Dr Joanna Andrzejewska (Poznań) Dr Andrzej Bełkot (Poznań) Dr Radosław Bomba (Lublin) Dr Dorota Chmielewska-Łuczak (Wrocław) Dr Agnieszka Dytman-Stasieńko (Wrocław) Dr Maria B. Garda (Łódź) Dr Dariusz Grzybek (Poznań) Dr Dobrosława Grzybkowska-Lewicka (Wrocław) Dr Agata Hofman (Gdańsk) Dr Paweł Hostyński (Poznań) Dr Rolisław Jan Kolbusz (Warszawa) Dr Tomasz Z. Majkowski (Kraków) Dr Aleksandra Mochocka (Bydgoszcz) Dr Michał Mochocki (Bydgoszcz) Dr Agnieszka Nowicka (Poznań) Dr Piotr Ratajczyk (Poznań) Dr Agata Skórzyńska (Poznań) Dr Tomasz Smejlis (Wrocław) Dr Michał Sołtysiak (Warszawa) Dr Britta Stöckmann (Kiel) Dr Anna Szczepaniak-Kozak (Poznań) Dr Dominika Urbańska-Galanciak (Warszawa) Dr Zbigniew Wałaszewski (Warszawa) Dr Agata Zarzycka (Wrocław) Adres redakcji: Polskie Towarzystwo Badania Gier, „Homo Ludens”, ul. Kossaka 9/7, 60-759 Poznań e-mail: [email protected] lub [email protected] Wydawca: Polskie Towarzystwo Badania Gier, ul. Kossaka 9/7, 60-759 Poznań Druk: Zakład Poligraficzny Moś i Łuczak, ul. Piwna 1, 61-065 Poznań ISSN 2080-4555 polskie towarzystwo badania gier games research association of poland Czasopismo ludologiczne Polskiego Towarzystwa Badania Gier Czasopismo wydawane przy współpracy z Pracownią Badań Ludologicznych Instytutu Lingwistyki Stosowanej Wydziału Neofilologii UAM Numer 1(9)/2016 E TOWAR KI Z S Y L S O T P W O B A D A N I A G I R E Poznań 2016 Dotychczas wśród publikacji Polskiego Towarzystwa Badania Gier dzięki dofinansowaniu Instytutu Lingwistyki Stosowanej UAM oraz Rektora UAM ukazały się: 1. Surdyk A. (red.), 2007, Kulturotwórcza funkcja gier. Gra jako medium, tekst i rytuał. Tom I, seria „Język – Kultura – Komunikacja” nr 1, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM. 2. Surdyk A., Szeja J.Z. (red.), 2007, Kulturotwórcza funkcja gier. Gra jako medium, tekst i rytuał. Tom II, seria „Język – Kultura – Komunikacja” nr 2, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM. Książki dostępne w sprzedaży w księgarniach na terenie całej Polski oraz w sprzedaży wysyłkowej Wydawnictwa Naukowego UAM w Poznaniu; <http://www.staff.amu.edu.pl/~press>. INFORMACJE O SPRZEDAŻY WYDAWNICTW UNIWERSYTETU IM. ADAMA MICKIEWICZA W POZNANIU Sprzedaż wszystkich publikacji Wydawnictwa naukowego UAM prowadzi Księgarnia Uniwersytecka w Poznaniu. Książki naszego Wydawnictwa można nabywać również w innych księgarniach na tere- nie całego kraju, zwłaszcza w księgarniach naukowych. W razie braku poszukiwanych tytułów w tych księgarniach można skierować zamówienia pisemne do Księgarni Uniwersyteckiej (adres: 60-813 Poznań, ul. Zwierzyniecka 7, tel. (0-61) 847-02-81), która prześle książkę za zaliczeniem pocztowym, o ile nakład nie został wyczerpany, lub do Wydawnictwa (61-734 Poznań, ul. Nowowiejskiego 55, tel. (061) 829-39-79, fax (0-61) 829-39-80). Adres elektroniczny: e-mail: [email protected]; pełna oferta Wydawnictwa: <http://www.staff.amu.edu.pl/~press>. Jako numery specjalne czasopisma „Homo Communicativus” wydawanego przez Zakład Teorii i Filozofii Komunikacji Instytutu Filozofii UAM ukazały się: 1. Surdyk A., Szeja J.Z. (red.), 2008, Kulturotwórcza funkcja gier. Gra w kontekście edukacyjnym, społecz- nym i medialnym, „Homo Communicativus”, nr 2(4), ZTIFK UAM, Poznań [dostępne do pobrania w bez- płatnej wersji cyfrowej online ze strony: <http://www.hc.amu.edu.pl>]. 2. Surdyk A., Szeja J.Z. (red.), 2008, Kulturotwórcza funkcja gier. Cywilizacja zabawy czy zabawy cywilizacji? Rola gier we współczesności, „Homo Communicativus”, nr 3(5), ZTIFK UAM, Poznań [dostępne do pobra- nia w bezpłatnej wersji cyfrowej online ze strony: <http://www.hc.amu.edu.pl>]. INFORMACJE O DOFINANSOWANIU WYDANIA Numery 1(9)/2016 oraz 1(10)/2017 czasopisma „Homo Ludens” ukazują się w wersji tradycyjnej i cyfro- wej dzięki dofinansowaniu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego w ramach zadania: „Wydanie cy- frowe i tradycyjne dwóch kolejnych numerów czasopisma „Homo Ludens” finansowane w ramach umowy 874/P-DUN/2016 ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upo- wszechniającą naukę”. 2016 / Homo Ludens 1(9) Spis treści I. NAJLEPSZY ARTYKUŁ I NAJLEPSZY RECENZENT ROKU / BEST ARTICLE AND BEST REVIEWER OF THE YEAR 9 agnieszka kliś-brodowska Pisząc dyscyplinę. O historii badań gier cyfrowych i zawiłościach jej pisania na przykładzie „(bardzo) krótkiej historii game studies” Fransa Mäyry 13 II. ARTYKUŁY / ARTICLES 33 dagmara dziedzic Dynamic difficulty adjustment systems for various game genres 35 arkadiusz jabłoński Japońskie alter ego. Jeszcze o antyinformacji w „narracjach niedbałych” 53 jan f. jacko Czym jest gra? Uwagi o przedmiocie ludologii. Analiza fenomenologiczno-metodologiczna 65 krzysztof jański Towards a Categorisation of Animals in Video Games 85 jagoda jaskuła, augustyn surdyk GRA-nice prawa – metody parascammingowe i retoryka konkursów, teleloterii i loterii SMS-owych 103 paweł łupkowski, dagmara dziedzic Building players’ engagement – a case study of games with a purpose in science 127 aleksandra mochocka Blurring the Lines: De Profundis: Letters from the Abyss (2001) by Michał Oracz 147 aleksandra mochocka, michał mochocki Magia i Miecz Magazine: The Evolution of Tabletop RPG in Poland and its Anglo-Saxon Context 167 michał mochocki From College of Wizardry to Witcher School: A Comparative Study of Franchise Larp Design 197 jakub swacha Wykorzystanie systemu planowania powtórek z elementami gamifikacji w nauczaniu podstaw programowania komputerów 225 marta witkowska Funkcjonowanie wykonawcze profesjonalnych graczy komputerowych 243 III. KOMUNIKATY / ANNOUNCEMENTS 259 I komunikat o XII międzynarodowej konferencji naukowej Polskiego Towarzystwa Badania Gier z cyklu „Kulturotwórcza funkcja gier” 261 Wymogi publikacji w czasopiśmie „Homo Ludens” 265 Informacje o Instytucie Lingwistyki Stosowanej UAM i Pracowni Badań Ludologicznych 275 6 Homo Ludens 1(9) / 2016 | ISSN 2080-4555 | © Polskie Towarzystwo Badania Gier 2016 Informacje o Polskim Towarzystwie Badania Gier / Information about Games Research Association of Poland 277 Warunki wstąpienia do Polskiego Towarzystwa Badania Gier 283 Informacje o Kołach Polskiego Towarzystwa Badania Gier 287 2016 / Homo Ludens 1(9) I. NAJLEPSZY ARTYKUŁ I NAJLEPSZY RECENZENT ROKU / BEST ARTICLE AND BEST REVIEWER OF THE YEAR Począwszy od numeru 1(5)/2013 czasopisma „Homo Ludens”, Kolegium Redakcyjne periodyku wprowadziło szereg zmian mających na celu pod- wyższenie jego atrakcyjności dla autorów. Od 2013 r. czasopismo ukazuje się w internecie w postaci ciągłej – przed opublikowaniem ostatecznych