UCHWAŁA NR XLI/478/2018 RADY GMINY LUZINO z dnia 9 maja 2018 r. w sprawie przyjęcia Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami dla Gminy Luzino na lata 2018-2021 Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 9, art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2017 r., poz. 1875, 2232, z 2018 r. poz. 130), art. 87 ust. 3 i 4 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i o opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2017 r. poz. 2187, 1086, 1595 z 2018 r. poz. 10), art. 13 pkt 10 ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów prawnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. z 2017r. poz. 1523) Rada Gminy Luzino uchwala, co następuje: § 1. Przyjmuje się „Gminny Program Opieki nad Zabytkami dla Gminy Luzino na lata 2018-2021”, stanowiący załącznik do niniejszej uchwały. § 2. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia i podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Województwa Pomorskiego. Przewodniczący Rady Gminy Bartłomiej Formela Id: 8F9FB83B-A37F-4FD5-B9EC-FAABD3D15BE8. Podpisany Strona 1 Załącznik do Uchwały Nr …………….. Rady Gminy Luzino z ………..………2018 r. Gminny Program Opieki nad Zabytkami dla Gminy Luzino na lata 2018 - 2021 Styczeń, 2018 r. Id: 8F9FB83B-A37F-4FD5-B9EC-FAABD3D15BE8. Podpisany Strona 1 Zamawiający: Gmina Luzino Urząd Gminy Luzino ul. Ofiar Stutthofu 11 84 – 242 Luzino Wykonawca: Green Key Joanna Masiota - Tomaszewska ul. Nowy Świat 10a/15 60 - 583 Poznań www.greenkey.pl Gminny Program Opieki nad Zabytkami dla Gminy Luzino na lata 2018 - 2021 Właściciel firmy: mgr Joanna Masiota-Tomaszewska Autorzy opracowania: mgr Joanna Kamińska mgr Daniel Wiśniewski Styczeń, 2018 r. Id: 8F9FB83B-A37F-4FD5-B9EC-FAABD3D15BE8. Podpisany Strona 2 Green Key Gminny Program Opieki nad Zabytkami dla Gminy Luzino na lata 2018 - 2021 SPIS TREŚCI I. WSTĘP .......................................................................................................................... 5 1.1. Charakterystyka gminy ............................................................................................. 5 1.2. Charakterystyka społeczno – gospodarcza ................................................................. 7 1.3. Charakterystyka przyrodnicza .................................................................................... 8 II. PODSTAWA PRAWNA OPRACOWANIA GMINNEGO PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI .................................................................................................................. 9 III. UWARUNKOWANIA PRAWNE OCHRONY I OPIEKI NAD ZABYTKAMI W POLSCE 10 IV. UWARUNKOWANIA ZEWNĘTRZNE OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO ..13 4.1 Strategiczne cele polityki państwa w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami ..13 4.2 Relacje gminnego programu opieki nad zabytkami z dokumentami wykonanymi na poziomie województwa i powiatu...............................................................................17 V. UWARUNKOWANIA WEWNĘTRZNE OCHRONY DZIEDZICTWA KULTUROWEGO 24 5.1 Relacje gminnego programu opieki nad zabytkami z dokumentami wykonanymi na poziomie gminy (analiza dokumentów programowych gminy) .......................................24 5.2 Charakterystyka zasobów oraz analiza stanu dziedzictwa i krajobrazu kulturowego gminy .............................................................................................................................33 5.2.1. Zarys historii obszaru gminy .....................................................................................33 5.2.2 Krajobraz kulturowy .................................................................................................47 5.2.3. Zabytki ruchome .....................................................................................................54 5.2.4. Zabytki w zbiorach muzealnych i innych .....................................................................55 5.2.5. Dziedzictwo niematerialne ........................................................................................56 5.3. Zabytki objęte prawnymi formami ochrony ..................................................................64 5.4. Zabytki ujęte w gminnej ewidencji zabytków – zabytki nieruchome ................................65 5.5. Zabytki ujęte w gminnej ewidencji zabytków – zabytki archeologiczne ...........................76 5.6. Zabytki o najwyższym znaczeniu dla gminy ................................................................89 VI. OCENA STANU DZIEDZICTWA KULTUROWEGO GMINY. ANALIZA SZANS I ZAGROŻEŃ ................................................................................................................92 VII. ZAŁOŻENIA PROGRAMOWE ......................................................................................94 7.1 Priorytety gminnego programu opieki nad zabytkami ...................................................95 7.2 Kierunki działań i zadania gminnego programu opieki nad zabytkami ............................95 7.3. Zadania gminnego programu opieki nad zabytkami .....................................................95 VIII. INSTRUMENTARIUM REALIZACJI GMINNEGO PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI .................................................................................................................98 IX. ZASADY OCENY REALIZACJI GMINNEGO PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI ......................................................................................................................................99 X. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA GMINNEGO PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI ... 100 XI. REALIZACJA I FINANSOWANIE PRZEZ GMINĘ ZADAŃ Z ZAKRESU OCHRONY ZABYTKÓW ................................................................................................................ 103 XII. WYKORZYSTANE MATERIAŁY I OPRACOWANIA .................................................. 105 SPIS RYCIN ....................................................................................................................... 107 SPIS TABEL ...................................................................................................................... 108 SPIS WYKRESÓW ............................................................................................................ 108 SPIS FOTOGRAFII ............................................................................................................ 109 XIII. ANEKSY ..................................................................................................................... 110 3 Id: 8F9FB83B-A37F-4FD5-B9EC-FAABD3D15BE8. Podpisany Strona 3 Gminny Program Opieki nad Zabytkami dla Gminy Luzino na lata 2018 - 2021 Green Key Wykaz skrótów AZP – Archeologiczne Zdjęcie Polski GEZ – Gminna Ewidencja Zabytków, GOK – Gminny Ośrodek Kultury, GPOnZ – Gminny Program Opieki nad Zabytkami, GUS – Główny Urząd Statystyczny, Dz. U. – Dziennik Ustaw, IK – Instytucja Kultury, KGW – Koło Gospodyń Wiejskich, KPOZiOnZ - Krajowy Program Ochrony Zabytków i Opieki nad Zabytkami, MKiDN – Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, MŚP – Małe i Średnie Przedsiębiorstwa, NID – Narodowy Instytut Dziedzictwa, NIMOZ - Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów, NMP – Najświętsza Maria Panna, MPZP – Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego, POnZ – Program Opieki nad Zabytkami, POŚ – Prawo Ochrony Środowiska, ppłk – podpułkownik, PPP – partnerstwo publiczno – prywatne, PWKZ – Pomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków, OZW – Obszar o znaczeniu dla wspólnoty, RPO – Regionalny Program Operacyjny, SRPW – Strategia Rozwoju Powiatu Wejherowskiego, SWOT – ang. Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats (mocne, słabe strony, szanse i zagrożenia), UG – Urząd Gminy, UOZOZ – Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, UMWP – Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, WUOZ – Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków, WKZ – Wojewódzki Konserwator Zabytków. 4 Id: 8F9FB83B-A37F-4FD5-B9EC-FAABD3D15BE8. Podpisany Strona 4 Green Key Gminny Program Opieki nad Zabytkami dla Gminy Luzino na lata 2018 - 2021 I. WSTĘP Przedmiotem opracowania Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami dla Gminy Luzino na lata 2018 - 2021 (zwanego dalej GPOnZ) jest przedstawienie zasobów dziedzictwa kulturowego gminy ze szczególnym uwzględnieniem obiektów zabytkowych oraz wypracowanie programu zarządzania nimi, w tym praca nad ich potencjałem. Program jest dokumentem strategicznym w zakresie ochrony i opieki nad zabytkami. Pozwoli on na koordynację działań polityki przestrzennej w zakresie opieki i zarządzania dziedzictwem kulturowym. W okresie najbliższych czterech lat GPOnZ realizowany będzie dostępnymi środkami prawnymi oraz finansowymi. Celem GPOnZ jest określenie zasadniczych kierunków działań i zadań na rzecz ochrony i opieki nad zabytkami. Systematyczne wdrażanie ustaleń dokumentu powinno spowodować poprawę stanu zachowania zasobów dziedzictwa kulturowego Gminy Luzino. Program powinien być znany nie tylko władzom lokalnym, ale i społeczności lokalnej. Jego zadaniem jest m.in. uświadamianie mieszkańców o konieczności dbania o lokalną tradycję przejawiającą się w inicjatywach społecznych, jak i o potrzebie ochrony dziedzictwa kulturowego gminy. Mieszkańcy i władze gminy powinni dbać o utrzymanie indywidualnego charakteru regionu, w tym o zachowanie jego znamiennych elementów zabytkowych i przyrodniczych, które są swoistą spuścizną materialną i historyczną. Niniejszy GPOnZ powstał na podstawie poradnika metodycznego Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami oraz został opracowany mając na uwadze art. 4 pkt 2 ustawy Prawo autorskie i pokrewne. GPOnZ jest pierwszym opracowaniem o takim charakterze, wykonanym dla obszaru gminy. 1.1. Charakterystyka gminy Gmina Luzino